11.6.1936 Tarih Ve 3039 Sayılı çeltik Ekimi Kanununun Sureti Tatbikine Dair Talimatname.

Resmi Gazete Tarihi :
Resmi Gazete Sayısı :
Kabul Tarihi :
Madde 1-Vilayetlerde valilerin,kazalarda kaymakamların baŞkanlığı altında teŞekkül edecek olan çeltikkomisyonları çeltik iŞlerinin göstereceği lüzuma göre komisyon baŞkanının daveti üzerine toplanırlar. Komisyon üyelerininyalnız bir rey hakları vardır. Kararlar ekseriyetle verilir.Tesavi vukuunda baŞkan tarafı ekseriyeti teŞkil eder. Komisyonüyelerinin vazife ve mes’uliyetleri müŞterektir.Bölge çeltik uzmanları bölgeleri içinde bulunan komisyonların tabiiüyesidirler. Uzmanlar bölgelerindeki komisyonların çeltik iŞlerinde ilmi ve fenni uzuvlarıdır. Komisyon üyelerinden devlet memuru olanlardan birisi yoksa yerlerine kanuni vekilleri toplantıya gelir.Komisyonlara üye olarak alınacak çeltik çiftçisi kanuni vasıfları haiz ve okur yazar olmak Şartile ve geçimi çeltikçilik veyahem çeltikçilik ve hem de çiftçilik olanlar arasından seçilir.Bununziraat mektebi mezunu olması tercih edilir. Çeltik çiftçisinin komisyondaki azalık müddeti üç yıldır.Müteakib seçimlerde eski üyelerin tekrar seçilmesi caizdir.Müddetini bitirmeden herhangi bir sebeple üyelikten ayrılan çeltik çiftçisi yerine bir baŞkası aynı Şekilde seçilip üyeliğe alınırve çıkanın bakiye müddetini doldurur. BaŞka kaza dahilinde çeltik eken bir kimse diğer bir kaza komisyonuna üye seçilemez. Ancak intihab hakkına malikolduğu yerden komisyona üye olarak seçilir. Kaza komisyonları valilere bağlıdırlar. Bu komisyonlar her ayın baŞında kazadaki çeltikliklerin zirai ve sıhhi durumuhakkında vilayete bir raporla malümat verirler. Vilayetler de her ay vilayetin umumi durumunu Sıhhat ve içtimai MuavenetveZiraat Vekaletlerine bildirirler. Kaza komisyonları vilayetlere ve vilayetler de ayrıca her yıl baŞında yıllık rapor ve bilançolarını Sıhhat ve ZiraatVekaletlerine gönderirler. Komisyonlar mutemed heyetlerinin vazifelerini komisyon azaları vasıtasile ve lüzumgörüldüğünde kontrol ederler. Merkezdeki komisyonun Şimdiki üyeleri komisyon reisinin emrile kaza komisyonlarını teftiŞve kontrol ettikleri gibi vilayet komisyonlarının vazifelerini de Sıhhat ve içtimai Muavenet ve Ziraat Vekillikleri müfettiŞleriveya bu Vekaletler tarafından gönderilecek alakadar memurlar tarafından teftiŞ ve murakabe ettirilir.88
Madde 2– (DeğiŞik : 6/5/1955- 4/5080 K.) Çeltik ekecekler her yıl komisyonca ilan edilecek ekim vaktinden en aŞağı üç ay önce mahalli çeltik komisyonubaŞkanlığına bir dilekçe ile müracaat edeceklerdir. (Örnek: 1) komisyon dilekçe sahibinin isteklerini yerine göndereceğiüyelerden mürekkep bir heyetle tetkik ettirir. Kanun hükümlerine uygun gelen hususlar hakkında ruhsat kararı verir. Bu kararverilirken talimatnamenin 16 ncı maddesindeki Şartlar nazarı itibara alınmakla beraber tarlada çukurluk ve tümsekliklerinbulunması ve eğer varsa akıntıya elveriŞli bir meyille tesviye ettirilmesi mecburi tutulur. Aksi halde izin verilmez. Müspet vemenfi cevap ve mukarrerat iki ay içinde yazı ile dilekçe sahibine veya dilekçesinde göstereceği vekiline tebliğ edilir. Çeltik komisyonları vakı olacak müracaatlar üzerine her yıl çeltik ekilecek alanları tesbit veilan ve çeltik ekimininmümkün mertebe toplu olmasına itina ederler. Komisyonlar yeni ihdas edilecek ve kesik sulamaya tabi tutulacakçeltikliklerde zirai ve sıhhi durumu gözönünde bulundurarak kanunun 17 nci maddesindeki sarahat dairesinde keyfiyetiSıhhat ve içtimai Muavenet ve Ziraat Vekilliklerine bildirir. YağıŞlı veya kurak yıllara göre komisyonlar çeltik ekimineayrılacak alanları ekicilere göre tayin ve tesbit ederken suyun sulama kudret ve kabiliyetlerini nazarı itibara almak üzeresahaların vüsatini tayin edeceklerdir. Komisyonların bu suretle tayin edecekleri çeltik sahalarında çeltik ekmek isteyenlerindilekçelerinde istedikleri miktar ve sahadan çok ise o zaman komisyonca suların sevk ve idare, tevzi ve kifayet derecesigözetilerek ancak tayin edilen sahaya göre ruhsat verilir. Komisyonlar suların miktarına arazi vüsatine ve mahalli iklim vetoprak Şartlarına uygun bir münavebe kurulmasını temin ederler. Çeltik komisyonu kendisine verilen dilekçeler üzerine gerek yeniden yapılacak ve gerekse ötedenberi bulunançeltikler hakkında yerinde yapacağı araŞtırmaları üyesi meyanından seçeceği heyete yaptırır. Bu heyetin yapacağıaraŞtırmalar sonunda çeltik ekilmesi istenen alanlar uygun ise izin kağıdı verir. (Örnek: 2) izin kağıtları üç nüsha olarakyapılır.Biri çeltik ekicisine diğeri mutemet heyetine verilir ve bir diğeri de çeltik komisyonu dosyasında saklanır. Bu izinkağıtları komisyon karariyle verileceğinden evvelemirde karar defterine yazılmıŞ ve imzalanmıŞ olması Şarttır. Elden kararyapılmaz; kararlar müçtemi bir halde verilir. Çeltik ekicisi izin kağıdını saklamağa ve arandığında ibraz etmeğe mecburdur. Ruhsatnamelere çeltikliğin mevkii, sınırı, geniŞliği, su kesim ve nöbet günleri yazılmakla beraber arazinin vekanalların kroki veya planlarının birer örnekleri de bağlanır. Çeltik komisyonları çeltik ekimine mütaallik istida,muhaberatrapor vesaire gibi bilcümle evrakı muntazam birer dosya halinde ve defterlere kaydetmek suretiylesaklayacaklardır.Komisyonun bütün iŞleri karara bağlanır.
Madde 3– iki veya daha fazla kazalar arazisini sulayan kanal ve sulardan istifade etmek suretile çeltik ekilen yerlerbu su ile alakadar olan kazalar komisyonlarile o kazalarda o sene ekilecek çeltik sahaları tesbit ve ilan edilmedenkomisyonlar herhangi bir çeltikçiye izin kağıdı veremez. Aynı sulardan istifade eden kazalar komisyonları çeltik ekilmesiistenilen alanların geniŞliğini, toprağın nüfuz kabiliyetini, suların en çok azaldığı mevsim ve aylardaki sulama kabiliyetini, okazada çeltik ekenlerin miktarını, çeltikçilikteki bilgi ve kabiliyet derecelerini gözönünde tutmak ve ona göre alanları tahditve suları taksim ve tevzi ve aralarında tam bir anlaŞma yapılmak suretile ve diğer ürünlerin su ihtiyaçlarını düŞünmek Şartileçeltik ekicilerine izin verir; aradaki anlaŞmamazlığın halline kadar hiç bir kaza çeltik ekimine izin veremez.89 Aynı kanal ve sulardan istifade eden iki veya daha fazla kazalardan biri çeltik ekmeyip diğerleri çeltik ekecekse ve busulardan çeltik ekmiyen kaza çeltikten baŞka ürünlerini sulamak suretile faydalanıyorsa bu gibi kazalar idare heyetleri çeltikkomisyonlarına malik kazalarla uyuŞmak mecburiyetindedirler. UyuŞamazlarsa vilayetler veya Ziraat Vekaleti bu ihtilafı ençok bir ay içinde hallederek alakadarlara bildirirler. Çeltik ekimi çok ve toplu ve elveriŞli olan ve kontrolu daima kabil ve kolay olan yerlerde suların suladığı sahadatakib edilecek veya esasen mevcud münavebelere zarar vermemek Şartile muayyen ve topluca olmak üzere çeltik tarlaları heron günde bir kırk sekiz saat susuz bırakılmak suretile kesik sulanır.
Madde 10– Çeltik ekmek için izin almak istiyenlerden mahalli komisyonlarca on ar baŞına 30- 60 kuruŞ ruhsatiyealınır. Bu para müstedi tarafından hususi muhasebeler veznesine yatırılır. Müstedi alacağı makbuzu dilekçesine bağlar vekomisyon reisine verir.Hususi muhasebe bu parayı evvela emanete alır. Komisyonlarca tayin olunacak olan 30- 60 kuruŞruhsatiye resmi mıntakanın muhtelif yerlerindeki çeltikliklerin kabiliyetine, piyasalarınvaziyetine ve yapılacak iŞlerin icabettireceği masrafların miktarına göre tayin olunacaktır. Mesela bir mıntaka için 40 diğer mıntaka için 50 veya 60 kuruŞ olaraktayin olunacak ve vaktinde ilan edilmiŞ bulunacaktır. Komisyonun mahallinde yaptıracağı tetkikat neticesinde çeltikçinin oyerde çeltik ekmesini mahzurlu görür ve kanuna uygun bulmazsa komisyonca vaki olan bu tetkik masrafı çeltikçinin hususimuhasebeye emaneten yatırmıŞ olduğu paradan ödenir. Fazlası çeltikçiye iade edilir. Eğer yatırılan para tetkik masrafınıkarŞılamazsa 31 inci madde mucibince çeltikçiden bakiyesi tahsil edilir. Çeltikliklere aid kanallardan çeltikten gayrı ürünlerisulayanlardan çeltik komisyonu o mıntakada ekilecek çeltiklikler için tayin etmiŞ olduğu ruhsatiye resminin en çok dörtte birialır. Çeltiklik sahasındaki bu ürünlerin geniŞliği mutemed heyetleri tarafından tesbit ve sahiplerinin isimleri yazılmak suretilebir cetvel halinde çeltik komisyonuna verilir. Komisyon bu cetvel üzerine on ar baŞına tayin ettiği sulama ücretini muhasebeihususiyeler vasıtasile 31 inci madde ahkamına göre tahsil ettirir. Bir ar yüz metre murabbaıdır. Tabii su menbalarından, nehirlerden,mihaniki vasıtalarla (su, hava, hayvan, makina veya motör kuvvetleri) arazisinisu altına almağa mecbur olanlardan beher on ar baŞına 30 kuruŞtan fazla para alınmıyacaktır.
Madde 16– Gerek kanunun 17 nci ve gerekse talimatnamenin 2 ve 15 inci maddeleri mucibince mümkün mertebetoplu bir halde çeltik ekiminin her 10 günde bir kırk sekiz saat susuz bırakmak suretile kesik sulama usulünün tatbikı, Sıhhatve Ziraat Vekilliklerince kararlaŞtırılan yerlerde arazi aŞağıda yazılı evsafta olur ve hazırlanır: Kısım I. a) Çeltiklik yapılacak alanlar çeltikliğe getirilecek suların akıntısı istikamatine göre meyilli olması, b) Toprağın 48 saat içinde kuruyacak kabiliyette olması,92 c) BoŞaltma kanal ve su mecralarının önünde suyunakıntısına mani olacak tabii veya arizi hiç bir manianınbulunmaması, d) Tarlalardan çıkan ayak sularının su kesim zamanında baŞka bir maktaa ve çeltikliğe uğramadan mecrayi tabiisinesevk edilebilmesi, e) Kesik sulamaya tabi tutulacak çeltik alanlarının mümkün mertebe toplu ve her vakit kontrolu mümkün olabilenyerlerde olması, f) Kesik sulamaya tabi tutulacak alanları sulamak için açılan kanalların akıntılı, temiz ve Şivli ve etrafa su sızıntı vebirikintileri vücuda getirmiyecek Şekilde açılmıŞ ve yapılmıŞ olması, g) Kanalların bent ve ağızlarında fenni ve mahalli icablara göre ve su tevzi noktasında yine sağlam ve kanala susızdırmayacak Şekilde her neden olursa olsun kapakların yapılmıŞ olması, h) Ana boŞaltma kanallarının çeltiklik sahasında açılacak diğer yardımcı su verme ve boŞaltma kanallarileirtibatlarının müsaid olması, i) Gelir ve gider kanallarının güzergahında bulunan arazi ve köylere mazarratı olmaması ve boŞaltma kanallarınadökülen suların köylerin içme ve kullanma sularına karıŞmaması, j) Kesik sulamaya tabi tutulacak alanlarla bu alanlarda yapılacak çeltik ekiminin kanunda ve talimatnamede yazılıhükümlerle Şartları tamamen haiz olması.Kısım II. a) Çeltik ekicisi, tarlasını birkaç defa sürer, tırmıklar ve bu suretle talimatnamenin ikinci maddesinde yazıldığı gibitesviye etmiŞ bulunur, b) Çeltik ekicisi çeltik tarlasında suların akıntısına mani olabilecek çalı, yabani ot,saz,ağaç ve sairebulundurmıyacaktır, c) Çeltik ekicisi tava kaŞlarının (tirlerini) muntazam, geniŞ ve yüksekçe, düz ve yekdiğerine amud ve susızdırmıyacak bir Şekilde yapacaktır, d) Çeltik ekicisi tavaya girecek ve tavadan çıkacak sular için açılması gerekli olan ağız ve ayak deliklerini muntazam,sağlam ve çaprast vaziyette açmıŞ bulunacaktır, e) Çeltikekicisi ana kanal ağızlarına ve çeltikliklerde su dağıtma ağızlarında icaba, göre demirden, taŞtan, ağaç veyatahtadan ve mümkünse betondan ve kolaylıkla açılıp kapanabilen kapaklar yapacaktır. f) Çeltik ekicisi çeltik ekeceği tarlaların dıŞ kenarlarına su sızıntılarını toplamak ve boŞaltma kanalına akıtmak üzeregerekli kaçamak harkları veya kesikleri açacak ve diğer kanallarla irtibatlarını temin edeceklerdir, g) Çeltik ekicisi kaŞları (tirleri) yapmak üzere kaŞların iki tarafından alınan toprağın yerinde ve tarlanın içinde hasılolan çukurlukları doldurmak veya tarladaki tümsekleri düzeltmek mecburiyetindedir, h) Çeltikçi tavaları arazinin meyiline ve düzlüğüne göre geniŞ, uzun veya dar ve muntazam yapacaktır, i) Çeltik ekicisi; ayak sularını ayağı ve akıntısı olmıyan göl, gölcük, kaynak, azmak ve bataklıklara akıtmıyacaktır, j) Çeltik ekicisi bu hazırlığı ikmal etmedikçe ve komisyondan ruhsat almadıkça tarlasına su salmıyacak ve tohumatamıyacaktır.93 Çeltik komisyonları talimatnamenin ikinci maddesinde yazılı heyete bu iŞleri tetkik ettirir ve bu maddenin birincikısmında yazılı Şartları muvafık bulduğu takdirde ikinci kısım Şartlarının hazırlanmasını çeltikçiye tebliğ eder. Bu Şartların daikmal edildiği çeltikçi tarafından komisyona haber verildikten ve tetkikle anlaŞıldıktan sonra tohum atılmasına izin verir.
Madde 20– Kanunun 21 inci maddesindeki sarahat dairesinde çeltikliklere su getiren kanalların taŞma veya sızıntısuretile etraflarına su birikintileri yapmalarıve çeltiklik kenarlarının su sızdıracak Şekilde olmaları yasaktır. Bunun içinkanallar muntazam ve Şivli yapılarak lüzum görüldükçe otları ve toprak yığıntı ve çöküntüleri, saz ve taŞları temizlendiği gibiher ana yol veya tarla yollarına tetabuk eden noktalara sağlam köprüler ve geçitler konulacaktır. Çeltiklikten çıkan su da aynıŞartları haiz kanallarla hiç bir yerde durgun bir hale gelmeden ve taŞkınlık yaparak birikinti husule getirmeden dere, göl veyadenize akıtılması mecburidir. Bu itibarla bir tarladan çıkan su hiç bir zaman diğer bir çeltik tarlasına verilemez. Çeltiktarlalarına su almak için tutulan su bentlerinden dolayı sıhhi mazarratı varsa bu bentlerin veya bunlardan baŞ gösterecek sudurgunluklarının Şehir, kasaba ve köylere olan uzaklıkları üç kilometreden daha az olamaz. Şu kadar ki bu mesafe bendinarkasındaki durgunluğun en son noktasından hesaplanır. Savaklı olan bentlerin muayyen zamanlarda kapakları açılarak,durgun sulara cereyan verilmesi gerektir. Bu Şeraiti haiz bentlerde mesafe kesik sulama usulünde olduğu gibidir.94 Çeltik biçildikten sonra ertesi yıl ekim hazırlıkları baŞlayıncaya kadar tarlanın su altında bırakılması yasaktır.Hasattan sonra eğer yeniden çeltiklik ekilmiyecekse mümkün ahvalde tarla sürülerek tavalardan mütevellid çukurluklar vemanialar ortadan kaldırıldığı gibi kanallarda suyun kalmaması ve tutulan bentlerin açılarak suya cereyan verilmesi lazımdır.Komisyonlar su bentlerinin tutulmasile husule gelecek kabarmanın civardaki arazi, bağ, bahçe vesair ürünlere zararvermemesine ve taŞkınlıklar vücude getirmemesine dikkat edeceklerdir. Tarlaya gelen su eğer ayrı bir yerde toplanarakısıtılmıŞ bir su ise bunun hakkında da aynı çeltik tarlası gibi muamele yapılır.
Çeltiklerde çalıŞtırılan ameleye tatbik olunacak vakıve Şafi tedavi resmi Şemaya göre yapılır
BÖLÜM
Madde 26– Devlete aid tohum ıslah istasyonları, deneme ve üretme tarla ve çiftlikleri bu merasim ve tekliflere tabitutulmaz. Örnek : I …………………………….. Çeltik Komisyonu BaŞkanlığına 1) Çeltikçinin adı,sanı ve sarih adresi 2) Çeltikçinin bırakacağı vekilinin sarih adresi 3) Çeltik ekiminin istediği yerin : A) Kazası B) Nahiyesi C) Köyü D) Mevkii E) Sınırı 4) Çeltikliğin köye olan mesafesi 5) Çeltiklik ekmek istediğiyerin geniŞliği 6) Çeltikliği sulayacak olan suyun nereden geleceği ve nerelerdengeçeceği ve ne ile getirileceği 7) Çeltikliği sulayacak olan suyun kime aid olduğu 8) BoŞaltma kanallarının nereden geçeceği ve nereye döküleceği 9) Çeltik tarlasının kime aid olduğu 10) Çeltik tarlasına bir yıl önce ne ekilmiŞ olduğu 11) Çeltik ekilecek alanda dilekçe sahibinin daimi olarak çalıŞtırılacakusta, yamak, sucu ve sairenin adedleri 12) Çeltikçinin ekeceği çeltik tohumunun çeŞitleri 19….. yılında yukarıda mevkii, sınırı ve mesafesi yazılı ……………… arlık alana Çeltik Ekimi Kanunu ve iŞbu kanununsureti tatbikına dair talimatname hükümlerine tamamen uygun olmak kesikve    sulama usulü ile ve fenni bir Şekildeçeltik ekmek istediğinden çeltik ekimi ruhsatı ve- daimirilmek üzere intihab ettiğim alanın evvel emirde komisyonunuzca tetkikini ve iŞbu alanımda çeltik ekmekliğimde bir mahzuryoksa yapacağım hazırlık ve iŞler hakkında direktif ve talimat verilmesine ve iŞin ikmalinde de izin kağıdı verilmesinidilerim.96-98 Kanunen vermekle mükellef olduğum ………….. kuruŞ ruhsatiyeyi hususi muhasebeye yatırdığıma dair makbuz iliŞikolarak sunulmuŞtur. …./…./193 15 KuruŞ 1 KuruŞ köyünden …………… Oğlu Mehmed Çeltik Örnek II.Tebliğname : Tarihi ………………… No.: ……………….. köyünden ……………. Oğlu Mehmet Çeltiğe Komisyonumuza 193….. yılında …………………. köyünün ………………………. mevkiinde ve ……………….. köyüne…………….. metre mesafede ve doğusu …………….. batısı …………….. kuzeyi ………………. kıblesi ………………. sınırlarile mahdudolan araziye çeltik ekmek üzere verdiğiniz ………………. tarihli dilekçeniz üzerine komisyonumuzun yerine gönderdiği heyetinvermiŞ olduğu rapor mündericatı dilekçenizde yazılı hususları teyid etmekte ve gösterdiğiniz bu alanların kanun vetalimatnameye uygun olduğu anlaŞılmıŞ bulunmaktadır.Binaenaleyh çeltik ekmek istediğiniz bu yere izin verilmesindeŞimdilik bir mahzur görülmemiŞtir. Ancak talimatnamenin 16 ncı maddesinin ikinci kısmında yazılı Şartlara ve örneği sizeverilen kroki ve plana ve kanundaki ahkama göre ………………. gün zarfında hazırladığınız takdirde izin kağıdı verileceğinikomisyonun ………………… tarih ve …………….. sayılı kararile tebliğ ederim. Çeltik Komisyonu BaŞkanı ………………………. Çeltik komisyonunun …………………… tarih ve …………….. sayılı kararını tebellüğ ettim. / / 193 Çeltik ekicisi9914.9.1936 TARiH ve 2/5332 SAYILI BAKANLAR KURULUKARARI iLE YÜRÜRLÜğE KONULAN YÖNETMELiğE EKVE DEğiŞiKLiK GETiREN YÖNETMELiKLERiNYÜRÜRLÜğE GiRiŞ TARiHLERiNi GÖSTEREN ÇiZELGEEk ve DeğiŞiklik Getiren Yönetmeliği Yürürlüğe Koyan KararnameninTarihiNumarasıFarklı TarihteYürürlüğe GirenMaddeleriYürürlüğe GiriŞ Tarihi 3.2.1942 2/17473- 9.3.19427.4.1953 4/517- Yürürlük tarihiöngörülmemiŞtir 6.5.1955 4/5080-