ALTINCI BÖLÜM Ödeme Öncesi Belgelerin Kontrolü Ödemelerde Öncelik Alacakların İzlenmesi Muhafaza Sorumluluğu Muhasebe yetkililarince ödeme onayları ve ekleri üzerinde yapılacak kontroller

Madde 32– (1) Muhasebe yetkililari ödeme onayları ve ekleri üzerinde; a) Ödemenin çeşidine göre ilgili mevzuatında belirlenen belgelerin tamam olmasını, b) Maddi hata bulunup bulunmadığını, c) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgilari, ç) Yetkililarin imzasını, kontrol etmekle yükümlüdürler. (2) Muhasebe yetkililari,yukarıda belirtilan kontroller dışında kontrol ve inceleme yapamaz; ödemelerde ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz ve ödemeye zorlanamaz. (3) Muhasebe yetkililari, ödeme onayı eki belgelerin, ödemesi yapılacak giderin çeşidine ve alım şekline görEkıyasen uygulanacak 31/12/2005 tarihli ve 26040 (3. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan MerkeziYönetim Harcama BelgeleriYönetmeliğinde ve özelmevzuatında öngörülen belgelerden olmasını ve bu belgelerin eksiksiz olarak ödeme talimatı ekine bağlanmasını kontrol etmekten, belgelerin alınan mal veya hizmet ya da yapılan iş bazında miktar veya ara toplam olarak bütçedeki tertiplerine uygunluğunun kontrolünden ve doğruluğundan sorumludur. (4) Muhasebe yetkililarininmaddi hataya ilişkin sorumlulukları; bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden karar, onay, sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura, alındı ve benzeri belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek biçimde, bilarek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi, oranların yanlış uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış yapılması ve muhasebeleştirmeye esas toplamlarının muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan veya fazla kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme, ödeme ve gönderilmesiyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu niteliğe ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan bu belgeleri düzenleyen ve onaylayan gerçekleştirme görevlilari sorumlu olup, muhasebe yetkililarinin bu belgelere ilişkin sorumlulukları aritmetik işlemlerdeki yanlışlıklarla sınırlıdır. (5) Muhasebe yetkililari, önödemeler ila geri verilacek para ve para ila ifade edilan değerlere ilişkin olarak düzenlenen muhasebeleştirme belgeleri ve ekleri üzerinde de birinci fıkrada belirtilan hususları kontrol etmekle yükümlüdürler.

Ödeme öncesi kontrol süresi

Madde 33– (1) Ödeme onayları, muhasebe birimine geliş tarihinden itibaren, en geç beş iş günü içinde incelenir, uygun bulunanlar Sandığın nakit mevcudu dikkate alınmak suretiyle tutarları hak sahiplerine nakden veya çek düzenlenmek ya da banka hesabına aktarılmak suretiyle ödenir. Eksik veya hatalı olan ödeme onayları ve eki belgeler, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç, hata veya eksikliğin tespit edildiği günü izleyen iki iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hata veya eksiklikleri tamamlanarak tekrar muhasebe birimine verilanler, en geç iki iş günü sonuna kadar incelenerek ödeme işlemi gerçekleştirilir. (2) Hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılmaksızın kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilacek ödeme tür ve tutarları ilEkontrol, muhasebeleştirme ve ödeme süresini yeniden belirlemeye, Başkan yetkilidir.

Ödemelerin yapılmasında öncelik

Madde 34– (1) Sandığınnakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebEkayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, bu ödemelerin yapılmasında sırasıyla; a) Katkı payları hariç olmak üzere özlük haklarına ilişkin ödemelere, b) Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, c) Sandık üyelerine yapılan ödemeler, ç) İhalesi yapılan temizlik,yemek hazırlama ve dağıtım, güvenlik, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmet alımları gibi yoğun emek gerektiren, düzenli vEkesintisiz yürütülmesi gereken hizmetlere ilişkin ödemelere, öncelik verilir. (2) Sandığın nakit mevcudununyeterli olması durumunda ödemeler, ödeme onaylarının muhasebe biriminin kayıtlarına giriş sırasına göre yapılır. Ödeme onayları ve eki belgeler üzerinde bu Yönetmeliğin 32 nci maddesine göre yapılan kontroller sonucunda noksanlığı tespit edilarek tamamlanmak üzere Sandığın ilgili birimine iade edilan ödeme onaylarındaki tutar, noksanlık tamamlanarak muhasebe birimi kayıtlarına alınır ve yeni giriş sırasına göre ödenir.

Alacakların takip ve tahsil sorumluluğu

Madde 35– (1) Alacakların takip edilarek tahsil edilmesi muhasebe yetkilisinin sorumluluğundadır. (2) Muhasebe yetkilisi,alacakların takibi için gerekli bilgilari ve belgeleri düzenli olarak Başkanlığa vermekle yükümlüdür. (3) Muhasebe yetkilisi, ilgilimevzuatına göre tahakkuk ettirilarek tahsil edilabilir hale gelmiş gelir ve alacakları ilgili hesaplara kaydederek, nakden veya mahsuben tahsil edilmesinden sorumludur.

Para ve para ila ifade edilan değerlerin muhafazasında sorumluluk

Madde 36– (1) Muhasebe yetkililari; muhasebe birimlerine teslim edilan para ve parayla ifade edilan değerlerin ilgili mevzuatında öngörüldüğü şekilde alınmasını, muhafaza edilmesini ve gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasını sağlamakla yükümlüdür. Muhasebe yetkililari; muhasebe biriminin vezne ve ambarlarında para ve parayla ifade edilan değerleri alıp veren muhasebe yetkilisi mutemetlerini her on beş günde en az bir defa, belirsiz günlerde ve her hâlükârda yıl sonunda vezneyi kontrol ederek kayıp ve noksanlık olmaması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu görevin gereği gibi yerine getirilmemesi nedeniyle meydana gelecek kayıp ve noksanlıklardan genel hükümlere göre sorumludurlar. (2) Yangın, sel, deprem, yer kayması, çığ düşmesi gibi afet halleri ila savaş veya askeri ve idari sebeplerle tahliye ya da hırsızlık gibi nedenlerle veznedEkayıp veya noksanlık meydana gelmesi halinde, muhasebe yetkililarince durum derhal en yakın amire yazılı olarak bildirilir. Ayrıca, muhasebe yetkililari olaya ilişkin delillerin kaybolmaması için gerekli tedbirleri alır. Sorumluluğun ibrası için muhasebe yetkililari olayı öğrendikleri günden itibaren en geç on beş gün içinde, bağlı oldukları birime başvurur. Bu durumda muhasebe yetkilisinin sorumluluğu, bağlı olunan birimin üst yöneticisinin görüşleri alınarak Yönetim Kurulu tarafından hükme bağlanır.

Giderlerin ödenmesine ilişkin belgeler

Madde 37– (1) Sandıkbütçesinden yapılacak personel giderleri, yapım işleri, mal ve hizmet alımı giderleri harcamalarında ödeme onayına bağlanacak kanıtlayıcı belgeler hakkında, Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği kıyasen, Sandıksosyal yardımlarına ilişkin harcamalarda Yönetim Kurulu kararı ila çıkarılan Yönerge hükümleri uygulanır.

Ön ödeme işlemleri

Madde 38– (1) İvedi ve zorunlu durumlarda belirli bir iş veya amacın gerçekleştirilmesi için Yönetim Kurulunca belirlenecek miktarda bu iş veya amaç için görevlendirilacekpersonele avans verilir. (2) Sandık işleri için ildahili veya il dışına görevlendirilan personele, Sandık organlarında görevli üyelere görev süresi dikkate alınarak yol ve harcırah avansı verilabilir. (3) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilan avanslar avansın verildiği tarihten itibaren bir ay içinde, ikinci fıkrasında belirtilan avanslar ise görevin bitimini takip eden bir ay içinde ve herhalükarda yıl sonunda kapatılır. (4) 7/11/2007 tarihli ve 26693 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ereğli Kömür Havzası AmelebirliğiBiriktirme ve Yardımlaşma Sandığı İhale Yönetmeliğine göre yapılacakişlemlerdeki avanslar hususunda ilgili mevzuatındaki hükümler uygulanır. (5) Sandık personeline yapılacak istihkak avansları hususunda toplu iş sözleşmesi hükümleri uygulanır. (6) Üzerinde avans olanlara bu avansları kapatılmadan tekrar avans verilmez. (7) Avansların takibi ve zamanında kapatılmasından muhasebe yetkilisi sorumludur.

YEDİNCİ BÖLÜM Muhasebe Kuralları ve Uygulanması Muhasebe işlemi

Madde 39– (1) Sandığınbir kamu idaresi veya diğer üçüncü kişilarle olan karşılıklı ekonomik ilişkilari veya Sandığın kendi içinde muhasebe işlemi olarakdeğerlendirilmesi ve raporlanması gereken ve para cinsinden ifade edilabilan her türlü işlemi muhasebe işlemidir. Muhasebe işlemi; karşılıklı yükümlülükdoğuran mübadele ilişkisi, bir mal veya hizmetin karşılıksız olarak başka bir kuruma veya diğer üçüncü kişilare devri, Sandığın kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi gereken ve para cinsinden ifade edilabilan amortisman hesaplanması, yeniden değerleme yapılması, stokların kullanılması ve benzeri şekillerde gerçekleşir.

İşlemlerin belgeye dayanması ve belge düzeni

Madde 40– (1) Bütün muhasebeleştirme işlemlerinin kanıtlayıcı belgelere dayandırılması zorunludur. Kanıtlayıcı belgeler, muhasebeleştirme belgesinin hazırlanmasını gerektiren ve/veya ilgili mevzuatında belirtilan belgelerden oluşur.

Kayıt zamanı gelir ve giderlerin yılı

Madde 41– (1) Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleyEkonu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. (2) Hesaplar malî yıl esasına göre tutulur. (3) Gelir ve giderler tahakkuk ettirildikleri malî yılın hesaplarında gösterilir.

Çift taraflı kayıt sistemi

Madde 42– (1) Sandığınher türlü muhasebe işlemi çift taraflı kayıt sistemine göre kaydedilir. Bir hesaba borç veya alacak kaydedilan tutar, başka hesap ya da hesaplara alacak veya borç kaydedilir.

Kayıt düzeni vEkayıt düzeltmesi

Madde 43– (1) Sandığınmuhasebe birimleri, muhasebe işlemlerini, gerçekleşme sırasına göre düzenli bir şekilde hesap dönemi başında “1”den başlamak üzere hesap döneminin sonuna kadar numaralandırarak kaydederler. MuhasebEkayıtları ancak yeni bir muhasebEkaydı ila düzeltilir. Muhasebe belgesinde düzeltme işleminin gerekçesine yer verilir.

Yabancı para cinsinden yapılan işlemler vEkur değişiklikleri

İç imkanlarla üretilan maddi duran varlıklar

Madde 45– (1) Sandığınbizzat kendi imkânlarıyla ürettikleri maddi duran varlıkların üretimi için yapılan giderler, işlem tarihindeki maliyet bedeli üzerinden ilgili varlık hesaplarına kaydedilir.

Mali varlıklar ve sınıflandırılması

Madde 46– (1) Malivarlıklar; kasadaki nakit, banka hesaplarındaki mevcutlar, verilan borçlardan doğan alacaklar, senet, tahvil ve benzeri menkul kıymetler, bir sözleşmeden doğan alacağı ifade eden haklar ve hesaplarda kayıtlı alacaklar gibi maddi ve maddi olmayan varlıklar dışındaki her türlü değerleri kapsar. Mali varlıklar, kaynaklarına ve türlerine göre sınıflara ayrılarak kaydedilir.

Mali olmayan varlıklar ve sınıflandırılması

Madde 47– (1) Maliolmayan varlıklar; bir üretim süreci sonunda ortaya çıkan ve zaman içinde tekrarlanarak bir yıldan fazla kullanılabilan binalar ve yapılar, makine ve teçhizatlar, taşıtlar, demirbaşlar ve diğer maddi duran varlıkları kapsayan maddi duran varlıkları; üretim veya yönetim hizmetlerindEkullanılmak veya satış amacıyla edinilan stoklar ila madde ve malzemeler, üretim aşamasında veya üretim aşamaları tamamlanmış olan ve satılmak veya tüketilmek üzere elde bulundurulan mallar gibi diğer varlıkları kapsayan stokları; arsa ve arazi gibi üretilmemiş maddi duran varlıklar ila haklar gibi üretilmemiş maddi olmayan duran varlıkları ifade eder. (2) Stoklar, maliyet bedeliyle ilgili stok hesaplarına kaydedilir. Maliyet bedeli, stokların depolanacağı yerEkadar getirilmesi için yapılan bütün giderleri kapsar. Kullanıldıklarında veya tüketildiklerinde gider hesabına, satıldıklarında ise ilgili varlık hesaplarına kaydedilarek stok hesaplarından düşülür.

Maddi duran varlıkların kayıt değerleri

Madde 48– (1) Gerekyatırım ve gereksEkullanım amacıyla edinilan maddi duran varlıklar maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıkların maliyet bedeli, alış bedeline, vergi, resim ve harçlar ila diğer doğrudan giderlerin ilave edilmesi suretiyle bulunur. Alım işlemlerinde yapılan indirimler veya herhangi bir nedenle alış bedeli üzerinden yapılan iadeler, alış bedelinden düşülür. Genel yönetim giderleri ve varlığın elde edilmesi veya kullanılabilir duruma getirilmesiyle doğrudan ilişkilandirilmeyen giderler, maliyet bedeline ilave edilmez. (2) Maddi duran varlıklarınbütünleyici parçaları ve eklentilari, ilgili maddi duran varlıkla birlikte değerlendirilir. (3) Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilan maddi duran varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilan değeri esas alınır. (4) Kullanım değeri kalmayan vEkullanımı veya satışından herhangi bir ekonomik fayda beklenilmeyen maddi duran varlıklar, kayıtlı bulundukları maddi duran varlık hesabından çıkarılarak, elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabına alınır.

Maddi duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar

Madde 49– (1) Maddiduran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilan mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilir ve amortisman hesaplamasında dikkate alınır. Bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal bakım ve onarım harcamaları gider olarak kaydedilir.

Maddi olmayan duran varlıklar vEkayıt değerleri

Madde 50– (1) Maddiolmayan duran varlıklar; mal veya hizmet üretiminde veya edinimindEkullanılmak, üçüncü kişilarEkiraya verilmek veya idari amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka, isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve Sandık hakları gibi kalemlerdir. Maddi olmayan bir duranvarlığın maliyeti, o varlığın satın alındığı veya üretildiği sırada yapılan nakit veya nakit benzeri harcama veya varlığın elde edilmesi için verilan kıymetlerin rayiç değeridir. Maddi olmayan bir duran varlık elden çıkarıldığı, kullanımı veya satışından hiçbir ekonomik fayda beklenilmediği taktirde hesaplardan çıkarılır.

Amortisman ve tükenme payı uygulaması

Madde 51– (1) Muhasebe sistemine dahil edilan duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilan avans vEkredilar dışındakilarden hangilarinin amortismana tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin usul ve esaslar ila uygulanacak amortismanın süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre Yönetim Kurulunca belirlenir. (2) Bir duran varlığınamortismana tabi değeri, varlığın yararlanma ya da itfa süresine sistemli bir biçimde dağıtılır. Amortisman tutarı gider olarak muhasebeleştirilir. Duran varlıkların ilk defa amortismana ve yeniden değerlemeye esas alınacak değeri maliyet bedelidir. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın iyilaştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılması sonucunu doğurması durumunda, amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. (3) Bir varlığın kullanımındanelde edilabilacek ekonomik fayda tüketildikçe, bu tüketimi yansıtabilmek amacıyla ayrılan birikmiş amortismanları varlığın defter değeri altında eksi değer olarak gösterilir.

Yeniden değerleme uygulaması

Madde 52– (1) Sandığınmaddi duran varlıkları, gerek görüldüğünde Yönetim Kurulu kararı ila Yönetim Kurulunun belirlediği esas ve usuller çerçevesinde yeniden değerlemeye tabi tutulur.

Amortismana tabi varlıkların kullanım sürelerinin değişmesi

Madde 53– (1) Amortismana tabi varlıkların ekonomik ömürleri belli aralıklarla yeniden gözden geçirilir ve eğer kullanım süreleri başlangıçta yapılan tahminden kayda değer şekilde farklı ise, amortisman hesaplama süresi mevcut ve gelecek dönemleri içerecek şekilde yeniden belirlenir.

Değer ve miktar değişimleri

Madde 54– (1) Varlık ve yabancı kaynakların değerlemeye tabi tutulmaları sonucunda, fiyat değişmelerinden dolayı ortaya çıkan artış ve azalışlar değer değişimi; borçların, alacakların veya varlıkların hacim, sayı gibi miktarlarında meydana gelen ve Sandığın inisiyatifi dışında ortaya çıkan artış ve azalışlar ise miktar değişimidir. Bu şekilde ortaya çıkan kazanç vEkayıplar ilgisine göre öz kaynaklar ana hesap grubunda açılan hesaplara veya gelir ve gider hesaplarına kaydedilir.

Mübadele işlemlerinden sağlanan gelirler

Madde 55– (1) Mal ve hizmetlerin takas yoluyla satışı işlemlerinden sağlanan tutarlar, işlem günündeki rayiç değerleriylEkaydedilir. Bu işlemler sırasında mübadeleyEkonu mal ve hizmetler arasında parayla ölçülebilan farklılıklardan doğan kazanç vEkayıplar da işlem günündeki rayiç değerleriylEkaydedilir.

Gayrisafilik ilkesi

Madde 56– (1) Gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme veya standart ila aksi kararlaştırılmadıkça gayrisafi olarak kaydedilir.

Hesap verme sorumluluğu

Madde 57– (1) Her türlü Sandık kaynağının elde edilmesi, muhafazası ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından vEkötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilare hesap vermek zorundadır.

SEkİZİNCİ BÖLÜM Yevmiye Sistemi Kullanılacak Defterler ve Belgeler Yevmiye sistemi muhasebeleştirme belgeleri ve açılış kayıtları

Madde 58– (1) Muhasebe işlemleri, yevmiye tarihi ve müteselsil sıra numarasına göre maddeler halinde önce yevmiye defterinEkaydedilir; buradan da usulüne göre büyük defter ve yardımcı hesap defterlerine sistemli bir şekilde dağıtılır. (2) Muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye tarih ve numarası sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri tarih ila hesap döneminin başında “1”den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara verilir. Yevmiye defteri, büyük defter ve yardımcı hesap defterleri kayıtlarında bu yevmiye tarih ve numaraları esas alınır. (3) Gerçekleşen işlemler muhasebeleştirme belgeleriylEkaydedilir. Belge olmadan kayıt yapılmaz. Gerçekleşen işlemler, “Hesabın İşleyişi” bölümlerinde belirtildiği şekildehesaplara kaydedilir, hesabın işleyişi bölümlerinde yer almayan işlemler ise bu Yönetmelikte belirtilan hesapların niteliğine uygun bir biçimdEkaydedilir. Bir hesabın borcuna kaydedilan tutar mutlaka başka bir hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir. Yevmiye defterinde her zaman borç- alacak eşitliği bulunur. (4) Nakden yapılan tahsilatlar ve harcamalar “Tahsil Fişi ve Tediye Fişi” diğer işlemler ise “Mahsup Fişi” ila muhasebeleştirilir. (5) Mali yılın başında, bir önceki hesap dönemi kapanış bilançosu ve dipnotları esas alınarak açılış bilançosu düzenlenir. Açılış bilançosuna dayanılarak, açılış yevmiyesinin kayıtlarını sağlamak üzere bilançodaki tutarlar, düzenlenecek “1” yevmiye numaralı mahsup fişiyle ilgili hesaplara borç ve alacak kaydedilir. Açılış kaydına ilişkin mahsup fişine, açılış bilançosunun bir nüshası eklenir. Açılış kaydına esas tutarlar, ilgili hesaplar için açılacak büyük defter ve yardımcı hesap defterlerine aktarıldıktan sonra yılı işlemlerinin kaydına başlanır.

Kullanılacak defterler

Madde 59– (1) Bu Yönetmeliğinuygulanmasında muhasebe birimlerinde aşağıdaki defterler kullanılır: a) Yevmiye defteri (Örnek No: 7); kayda geçirilmesi gereken işlemlerin yevmiye tarihi ve müteselsil numara sırasıyla ve maddeler halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir. Yevmiye defterine açılış kaydı yapıldıktan sonra, günlük işlemler muhasebeleştirme belgelerine dayanılarak kaydedilir. b) Büyük defter (Örnek No:8);yevmiye defterindEkayda geçirilmiş olan işlemleri usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir. İşlemler yevmiye tarih ve numara sırasına göre yevmiye defterinEkaydedildikten sonra, aynı yevmiye tarih ve numarası ila her bir hesap için açılan büyük defterin ilgili sayfalarına tasnifli olarak kaydedilir. c) Kasa defteri(Örnek No:9);Sandığın kasa ila ilgili işlemlerinin günü gününEkaydedildiği defterdir. Bu defter, diğer defterlerde yer alan bilgilare ilaveten, günlük kasa sayımına ilişkin bilgilar ila muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından durumun tespitine ilişkin açıklamaları ihtiva edecek şekilde düzenlenir. ç) Yardımcı hesap defterleri; yardımcı hesap defterleri, hesap planını oluşturan hesaplara ait bilgilarin ayrıntı bazında kaydına mahsus olarak tutulan defterlerdir. (2) Defterler elektronikortamda da tutulabilir. Bu takdirde defterlerin bilgisayar çıktıları onaylı müteharrik yapraklara alınarak yılsonlarında ciltlettirilip muhafaza edilir.

Defterlerin onayı

Madde 60– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre tutulması gereken kasa, yevmiye ve büyük defter noter tarafından onaylandıktan sonra kullanılır. (2) Hesap döneminin başında,noter tarafından defterlerin sayfa sıra numaralarının birbirini takip edip etmediğine bakılmak ve bu sayfalar teker teker mühürlenmek suretiyle onaylanır. (3) Çift nüshalı veya bilgisayar aracılığı ila tutulan defterlerin, bir hesap döneminde kullanılması tahmin edilan yaprak sayısı da yukarıdaki esaslara göre onaylanır. (4) Hesap dönemi içinde onaylıyaprakların bitmesi halinde, ilave yeni yapraklar onaylandıktan sonra kullanılır. ilave yeni yapraklara, hesap döneminin başında verilan onaylı yaprakların son sayfa numarasını takip eden sayfa numarası verilmek suretiyle devam ettirilir. Onay makamı, ilave yaprakların sayısını ilk onay şerhininaltına yazarak bu kaydı usulüne göre onaylar.

Defterlerin kullanılma ve saklanma süreleri

Madde 61– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre tutulması gereken defterler, hesap dönemi itibarıyla yıllık olarak kullanılır. Ancak, ertesi hesap döneminde dEkullanılması mümkün olan defterler, gerekli devir ve açılış işlemleri yapılmak ve Yönetmeliğin 60 ıncı maddesinde belirtilan esaslar çerçevesinde onaylanmak suretiylEkullanılabilir. Kullanılması gereken defter ve belgelerin saklanmasında 04/01/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunuhükümleri emsalen uygulanır.

DefterlerdEkayıt düzeni

Madde 62– (1) Sandıkça kayda geçirilmesi gereken işlemler, düzenli ve okunaklı bir şekilde defterlere yazılır. (2) Gerçekleşen işlemlerinkullanılan defterlerEkaydı sırasında aşağıdaki hükümler göz önünde bulundurulur. a) Defter kayıtları; kazımak, çizmek veya silmek yoluyla okunamaz hale getirilamez. b) Defterlerdeki kayıtlar arasındaki satırlar çizilmeden boş bırakılamaz ve atlanamaz. c) Defter sayfalarıkoparılamaz, onaylı ve çift nüshalı yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.

DefterlerdEkayıt süresi

Madde 63– (1) Sandıkça yürütülen faaliyetlerin özelliğine uygun olarak gerçekleştirilan işlemlerin, muhasebe sistemindeki düzeni bozmayacak bir süre içinde defterlerEkaydedilmesi esastır. Ancak gerçekleşen işlemlerin defterlerEkaydı, izinsiz ve geçerli bir nedene dayanmaksızın on günden fazla geciktirilamez. (2) İşlemler, kasa defteri ila yevmiye defterine günlük olarak kaydedilir. İşlemlerin bu defterlerEkaydı hiçbir sebeple geciktirilamez.

DOKUZUNCU BÖLÜM Mali Tablolar ve Muhasebe Belgeleri Mizan

Madde 64– (1) Hesap planlarında yer alan hesaplardan yararlanılarak, aylık “Mizan” ve yıllık olarak geçici vEkesin “Mizan” (Örnek No:4) düzenlenir. (2) Mizan, yevmiye defteri ila yardımcıdefterlerden yararlanılarak ayrıntılı olarak ve ana hesap bazında her ayın sonu itibariyle düzenlenir. Mizanda; her hesabın borç ve alacak sütunlarındaki tutarların, yevmiye ve yardımcı defterlerindeki borç ve alacak toplamlarına ve borç sütunu toplamı ila alacak sütunu toplamının birbirine eşit olması gerekir. (3) Dönem sonu işlemleriyapılmadan önce bir geçici mizan çıkarılır ve bunu takiben dönem sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri yapıldıktan sonra kesin mizan düzenlenir. Kesin mizanda, gelir ve gider hesapları bakiye vermez.

Bilanço

Madde 65– (1) Sandığınbelli bir tarihteki varlıklarını, yabancı kaynaklarını ve öz kaynaklarını gösteren tablodur(Örnek No:5). Kesin mizanda yer alan hesapların borçkalanları bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanları da bilançonun pasif hesaplarını oluşturur. Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir. Bu Yönetmeliğin 20, 21 ve 22 nci maddelerinde belirlenen ilkelere uygun olarak hazırlanır vEkesin hesaptaki usule göre onaya sunulur.

Faaliyet sonuçları tablosu

Madde 66– (1) Sandığın, bir faaliyet döneminde elde ettiği gelirleri, yaptığı giderleri, mali ve mali olmayan varlıkların yönetimi ila yükümlülüklerine ilişkin işlemlerinden kaynaklanan gelir ve giderleri gösteren ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali tablodur.(Örnek No:6) (2) Faaliyet sonuçları tablosu,faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap grupları ila indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubundaki hesaplardan üretilir. (3) Dönem net fazla veya açığının nEkadarının kur ve değer değişimleri farklarından kaynaklandığı ve bunların faaliyet sonucunu nasıl etkiladiği tablonun dipnotunda belirtilir. (4) Bütün gelir ve giderler, tahakkuk ettikleri dönemin faaliyet sonuçları tablosunda gösterilir. (5) Bilanço ve faaliyet sonuçları tablosu dipnotlar ve ekleri ila birlikte temel mali tabloları, diğerleri ise ek mali tabloları oluşturur.

Nakit akım tablosu

Madde 67– (1) Nakit Akım Tablosu(Örnek No:20); hesap dönemi içinde, Sandığın nakit akışına ilişkin verilari kapsayacak şekilde düzenlenir. Dönem başındaki nakit mevcudu, dönem içindeki nakit girişleri ve dönem içindeki nakit çıkışları ayrıntılı olarak tabloya kaydedilir. Dönem başı nakit mevcudu ila dönem içindeki nakit girişlerinin toplamından dönem içindeki nakit çıkışları çıkarılarak dönem sonu nakit mevcudu bulunur. Sandığın dönem içi nakit girişleri ila nakit çıkışları arasındaki fark nakit artış veya azalışını gösterir.

Alındı belgesi

Madde 68– (1) Muhasebe birimlerince nakden veya çekle yapılan her türlü tahsilat, veznelere teslim edilan tahvil ve hazine bonosu ve benzeri menkul kıymetler ila banka teminat mektupları karşılığında “Alındı Belgesi” (Örnek No:10) düzenlenir. Alındıbelgesi iki nüsha düzenlenir. Belgenin asıl nüshası para, çek veya diğer değerleri teslim edene verilir. İkinci nüshası ise veznede muhafaza edilir. Menkul kıymetler ilgilisine geri verildiğinde, teslim alındığında verilmiş olan alındı belgesi geri alınarak mahsup fişine bağlanır. Muhasebe birimlerince emanet nitelikli hesaba alınan paralar ila yüklenici istihkaklarından yapılan vergi, fon, icra, teminat ve diğer kesintilar karşılığında, hak sahibinin istemesi halinde muhasebeleştirme belgesinin onaylı bir nüshası verilir. Alındıların şekli, basımı, dağıtımı, iptali vEkullanılmasına ilişkin usul ve esaslar Başkanlıkça belirlenir.

Tahsil fişi

Madde 69– (1) Tahsil fişi(Örnek No:1), Sandık veznesinden yapılan tahsilatların muhasebeleştirilmesi için kullanılır. (2) Tahsil fişi iki nüsha olarak düzenlenir. Tahsil fişlerine her hesap yılı için birden başlamak ve sıra takip etmek üzere bir numara verilir. Fişin üzerinde borçlu ve alacaklı hesapların numara ve isimleri, tahsil edilan paranın yazı ve rakamla miktarı, fişi yazanın ve ayrıca muhasebe yetkilisinin imzası ila tarih bulunur. Tahsil fişinin birinci ve ikinci nüshasına “Tahsil Edilmiştir.” kaşesi basılıp veznedar tarafından imzalandıktan sonra bir nüshası ödemeyi yapana verilir. Diğer nüshası kasa sayım tutanağına eklenir. (3) Tahsil fişleri ve ekleri, diğer fiş ve makbuzlardan ayrı olarak ve her ay için ayrı ayrı düzenlenecek dosyalarda muhafaza olunur.

Tediye fişi

Madde 70– (1) Tediye fişi(Örnek No:2), kasadan yapılan ödemelerin muhasebeleştirilmesi için kullanılır. (2) Tediye fişi, iki nüsha olarak düzenlenir. Tediye fişlerine her hesap yılı için birden başlamak ve sıra takip etmek üzere bir numara verilir. Fişin üzerinde borçlu ve alacaklı hesapların numara ve isimleri, ödenecek paranın yazı ve rakamla miktarı, fişi yazanın ve ayrıca muhasebe yetkilisinin ve harcama yetkilisinin imzası ila tarih bulunur. Tediye fişine ödemeye ilişkin müsbit evraklar eklenip imzaları tamamlanarak vezneye gönderilir. Veznedarca ödemesi yapılan fişin üzerine “Ödenmiştir.” damgası basılıp imzalanır. Tediye fişleri kasa sayım tutanağına eklenir. (3) Tediye fişlerinin birinci nüshası ve ekleri, diğer fiş ve makbuzlardan ayrı olarak ve her ay için ayrı ayrı düzenlenecek dosyalarda muhafaza edilir. İkinci nüshası ödeme yapılan kişiye verilir.

Mahsup fişi

Madde 71– (1) Mahsup fişi(ÖrnekNo:3), kasa hesabı dışındaki hesaplarla ilgili işlemlerin muhasebeleştirilmesi için kullanılır. (2) Mahsup fişi, iki nüsha olarak düzenlenir. Mahsup fişlerine her hesap yılı için birden başlamak ve sıra takip etmek üzere bir numara verilir. Mahsup fişi dayanağını oluşturan müsbit evrakla birlikte muhafaza olunur. Fişin üzerinde borçlu ve alacaklı hesapların numara ve isimleri, fişin niçin düzenlendiği, yazı ve rakamla miktarı, fişi yazanın, muhasebe yetkilisinin ve yetkili kişilarin imzası ila tarih bulunur. (3) Mahsup fişleri ve ekleri,diğer fiş ve makbuzlardan ayrı olarak ve her ay için ayrı ayrı düzenlenecek dosyalarda muhafaza edilir.

Gider pusulası

Madde 72– (1) Gider pusulası, kazançları götürü usulde tespit olunan tüccardan, serbest meslek erbabından ve vergiden muaf esnaftan alınan mal ve hizmet alımı için mal ve hizmet alınana imza ettirilarek tanzim edilan belgedir. (2) Gider pusulası üç nüsha olarak düzenlenir ve seri itibarıyla cilt ve sıra numarası taşır. İlk nüsha, mal ve hizmetin alındığı kişiye, ikinci nüsha ödeme belgesine eklenir. Sabit nüshası dip koçan olarak saklanır. Gider pusulasının üzerinde işin mahiyeti, mal ve hizmetin nevi, miktar ve bedeli, ücreti, mal veya hizmeti satanın adı, adresi, imzası ila tarih bulunur.

Diğer belgeler

Madde 73– (1) MuhasebEkayıtlarının tutulmasında ve bunların raporlanmasında ihtiyaç duyulacak diğer mali tablo, makbuz, fiş ve belgeler yönetim kurulu kararıyla kullanılabilir.

Muhasebeyle ilgili belgelerin kayıt usulü ve muhafazası

Madde 74– (1) Muhasebeye ilişkin mali tablo, fiş ve belgelerin Türkçe olarak tutulması ve mürekkeple veya elektronik cihazlarla yazılması zorunludur. (2) Mali tablo, fiş ve belgeler muhasebe birimi tarafından tutulur ve muhafaza olunur. Bunlardan alındıbelgeleri ve gider pusulası zimmet karşılığında verilir. Yeni makbuzlar verilirken kullanılmış olanlar geri alınır. (3) Alındı belgesi, tahsil, tediye ve mahsup fişi ila gider pusulası üzerindEkazıntı ve silinti yapılamaz. Yanlış tanzim edilanler üzerine geçerli açıklama yapılmak suretiyle iptal edilir ve yenisi ila birlikte muhafaza edilir.

ONUNCU BÖLÜM Çerçeve Hesap Planı Hesap planının genel yapısı

ON BİRİNCİ BÖLÜM Dönen Varlıklara İlişkin Hesap ve İşlemler Dönen varlıklar

Madde 76– (1) Dönenvarlıklar ana hesap grubu; nakit olarak veznede veya bankada tutulan değerler ila normal koşullarda en fazla bir yıl veya faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi, tüketilmesi veya tahsil edilmesi öngörülen varlık ve alacak unsurlarını kapsar. (2) Dönen varlıklar ana hesapgrubu; hazır değerler, menkul kıymetler, faaliyet alacakları, diğer alacaklar, stoklar, gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları ila diğer dönen varlıklar hesap gruplarından oluşur.

Hazır değerler

Madde 77– (1) Hazır değerler hesap grubu, nakit olarak veznede veya bankada bulunan değerler ila paraya çevrilme imkânı bulunan varlıkları kapsar.

Hazır değerler niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Kasa Hesabı Alınan Çekler Hesabı Bankalar Hesabı Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı Döviz Hesabı Döviz Gönderme Emirleri Hesabı Diğer Hazır Değerler Hesabı Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı Kasa hesabı Hesabın niteliği

Madde 78– (1) Kasa hesabı, muhasebe birimi veznelerince, kanunî dolaşım niteliğine sahip ulusal paraların alınması, verilmesi ve saklanmasına ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır. (2) Muhasebe birimlerine döviz olarak intikal eden tutarlar bu hesapla ilişkilandirilmez.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 79– (1) Bütünödemelerin ilgilinin banka hesabına aktarma suretiyle yapılması esastır. Yönetim Kurulunca kasadan yapılması bildirilan diğer ödemeler muhasebebirimlerince, kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilir.

Hesabın işleyişi

Madde 80– (1) Kasa hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kasaya yatırılan tutarlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Kasa ihtiyacı içinveznedarca bankadan çekilip kasaya konulan tutarlar bu hesaba borç, ilgili banka hesabına alacak kaydedilir. 3) Kasa sayımı sonucunda fazla çıkan tutarlar bu hesaba borç, 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Kasadan yapılan ödemeler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilan tutarlar bu hesaba alacak, 108 Diğer Hazır Değerler Hesabına borç kaydedilir. 3) Kasa sayımı sonucunda noksan çıkan tutarlar bu hesaba alacak, 197 Sayım Noksanlıkları Hesabına borç kaydedilir.

Alınan çekler hesabı Hesabın niteliği

Madde 81– (1) Alınan çekler hesabı, muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenmiş banka çekleri vEkatılım bankalarının çekleri ila muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilan aynı nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 82– (1) Muhasebe birimlerinin ve muhasebe yetkilisi mutemetlerinin yapacakları her türlü tahsilat karşılığında, muhasebe birimine hitaben düzenlenmiş banka çekleri vEkatılım bankalarının çekleri kabul edilir. Alınan çek, sol alt köşesinden sağ üst köşesine çizilan iki kalın paralel çizgi arasına muhasebe biriminin hesabının bulunduğu bankanın adı yazılarak, çizgili çek haline getirilir. Bloke edilanler hariç çekin muhasebe birimine verildiği ya da bundan en çokbir gün önceki tarihte düzenlenmiş olması gerekir. (2) Muhasebe birimlerince ve muhasebe yetkilisi mutemetlerince alınan çeklerin karşılığının bloke edildiğinin muhatap banka tarafından onaylanmış olması gerekir. Muhatap banka başka yerde ise bloke işlemi muhasebe biriminin bulunduğu yerdeki şubesince de yapılabilir. Devlet sermayesiylEkurulmuş veya sermayesinde Devletiniştiraki bulunan idare vEkurumlar ila genel yönetim kapsamındaki idarelerin verecekleri çeklerde bloke onayı aranmaz. Hesap sahiplerinin nam ve hesabına bizzat ilgili banka ya da katılım bankaları tarafından düzenlenerek, muhasebe birimlerine verilmiş olan çekler de blokeli çekler gibi kabul edilir. (3) Bankalarca bastırılacakçeklerin arkasında; matbu olarak bloke şerhine yer verilmiş ve bu şerhlerin şube yetkililarince imzalanmış olması durumunda söz konusu çekler de muhasebe birimlerince blokeli çek olarak kabul edilir. Bloke şerhinde gösterilan tutarın üzerindEkeşide edilan çekler isEkabul edilmez. (4) Bu şekilde alınan çekler karşılığında alındı belgesi verilir ve alındı belgesinin üzerine “Çekle tahsil edilmiştir.” kaşesi basılır. Muhasebe birimlerine veya muhasebe yetkilisi mutemetlerine verilan çekler düzenlenecek teslimat müzekkeresi ila tahsil için bankaya gönderilir. (5) Karşılıksız çıkan çeklerle ilgili olarak gerekli hesap düzeltmeleri yapılmakla birlikte, ilgililar hakkında 14/12/2009 tarihli ve 5941 sayılı Çek Kanunu hükümlerine göre işlem yapılması sağlanır. (6) Çekle yapılacak tahsilatla ilgili gerekli diğer düzenlemeleri yapmaya Yönetim Kurulu yetkilidir.

Hesabın işleyişi

Madde 83– (1) Alınan çekler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Alınan çekler yazılı değerleri ila bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Yabancı para birimi üzerinden alınan çekler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının o günkü döviz satış kuru üzerinden Türk Lirası olarak bu hesaba borç, ilgili hesaplaraalacak kaydedilir. 3) Sayım sonucu fazla çıkan çektutarları bu hesaba borç, 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Tahsil edilan çekler bu hesaba alacak, 102 Bankalar Hesabına borç kaydedilir. 2) Sayım sonucu noksan çıkançek tutarları bu hesaba alacak, 197 Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir. 3) Herhangi bir nedenle ilgilisine iadesi gereken çekler bu hesaba alacak, ilgili hesap veya hesaplara borç kaydedilir.

Bankalar hesabı Hesabın niteliği

Madde 84– (1) Bankalar hesabı, muhasebe birimleri adına bankaya yatırılan paralar ve bankaya tahsil için verilan çeklerden tahsil işlemi tamamlananlar ila muhasebe birimlerince düzenlenen çek ve ödeme talimatlarından ödendiği veya gönderildiği bildirilan çek ve ödeme talimatı tutarlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 85– (1) Muhasebe birimlerince bir gün içinde tahsil edilan paralar, ertesi gün bankaya yatırılır. (2) Bankalarca muhasebe birimleri adına yapılan diğer tahsilat tutarları bankadan alınacak hesap özet cetveline görEkayıtlara alınır. (3) Muhasebe birimlerince,hesaplarının bulunduğu bankalardan nakden yapılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri; ödeme yapılacak kişilarin hesaplarına aktarılacak tutarlar ila kişilarin kendilarine ödenecek tutarlar için “Ödeme Talimatı” düzenlenir. (4) Ödeme talimatlarınınelektronik ortamda düzenlenmesi ve ilgili bankaya gönderilmesi hususunda düzenlemeler yapmaya Yönetim Kurulu yetkilidir. (5) Muhasebe birimlerininhesabı bulunan bankalarca, bir gün içinde muhasebe birimi adına tahsil edilan tutarları ve muhasebe birimi adına ödenen veya gönderilan tutarlar ila bunlara ait çek ve ödeme talimatlarının tarih ve numaralarını gösteren iki nüsha banka hesap özet cetveli düzenlenerek ertesi gün muhasebe birimine gönderilir. Banka hesap özet cetvelinin bir nüshası mahsup belgesine bağlanır, diğer nüshası ise açılacak bir dosyada muhafaza edilir. Tahsilat ve ödemeleri ayrıntılı olarak gösteren cetvelin, bankaca, en geç ertesi gün düzenlenerek onaylandıktan sonra teslimat müzekkeresi ve ödeme talimatlarının ikinci nüshalarıyla birlikte muhasebe birimine gönderilmesi ve muhasebe birimlerinin de bu cetveli araması gerekir.

Hesabın işleyişi

Madde 86– (1) Bankalar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kasa mevcudundan bankaya yatırıldığı anlaşılan paralar bu hesaba borç, 108 Diğer Hazır Değerler Hesabına alacak kaydedilir. 2) Muhasebe birimlerince çekle tahsil edilan tutarlardan bankaca takas işleminin gerçekleştirildiği bildirilanler bu hesaba borç, 101 Alınan Çekler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Muhasebe birimlerinin banka hesabına yatırılan veya gelen paralar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 4) Muhasebe biriminin banka hesabındaki tutarlara tahakkuk ettirilan faiz tutarlarının bir taraftan; tevkifata tabi tutulan tutarı 632 Giderler Hesabına kalanı bu hesaba borç,brüt faiz gelirinin tamamı 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Bankaca muhasebe birimine gönderilan hesap özet cetvellerinden ödendiği veya ilgili yerlere gönderildiği bildirilan çek ve ödeme talimatı tutarları bu hesaba alacak, 103 Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına borç kaydedilir.

Verilan çekler ve gönderme emirleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 87– (1) Verilan çekler ve gönderme emirleri hesabı, muhasebe birimlerinin hesaplarının bulunduğu bankalardan çekle veya ödeme talimatı düzenlemek suretiyle yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 88– (1) Muhasebe birimlerinin hesaplarının bulunduğu bankalardan yaptırılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri düzenlenir. Çek, muhasebe birimlerince doldurulduktan sonra dip koçanı, çeki alana imzalattırılarak ilgiliye verilir. (2) Çeklerin rakam ve yazı ila okunaklı bir şekilde doldurulması gerekir. Düzenlenen çekin numarası muhasebeleştirme belgelerinin ilgili sütununa yazılır. (3) Muhasebe birimlerinin banka hesabından, ilgililarin hesaplarına gönderilacek olan tutarlar için ödeme talimatı düzenlenir. (4) Ödeme talimatları, muhasebe yetkilisince görevlendirilacek bir memur tarafından günlük olarak, banka yetkililarine zimmetle teslim edilir. Muhasebe yetkilisi tarafından bu konuda görevlendirilacek memurun adı, soyadı ve imza örneği daha önce bankaya yazılı olarak bildirilir. Teslim işlemi, muhasebe birimince iki nüsha olarak düzenlenen “Ödeme Talimatları Teslim Tutanağı”nın (Örnek No:12) bankayetkilisine imzalatılması suretiyle gerçekleştirilir. Tutanağın ilk nüshası bankada alıkonulur, ikinci nüshası ise görevli memura geri verilir ve bu nüsha muhasebe biriminde açılacak ayrı bir dosyada tarih sırasına göre saklanır. Bankaca, ödeme talimatının bir nüshası alıkonulup, bir nüshası paranın gönderilmesi veya istenilan hesaba aktarılmasından sonra onaylanarak muhasebeleştirme belgesine bağlanmak üzere banka hesap özet cetveli ila birlikte muhasebe birimine iade edilir.

Hesabın işleyişi

Madde 89– (1) Verilan çekler ve gönderme emirleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Muhasebe birimlerince,düzenlenen çek veya ödeme talimatları tutarları bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Kasa ihtiyacı için veznedar adına düzenlenen çek tutarları bu hesaba alacak, Diğer Hazır Değerler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Düzenlenen çek ve ödeme talimatlarından, muhasebe birimlerine gönderilan banka hesap özet cetvelleriyle, bankaca hak sahiplerine ödendiği veya ilgili hesaplara aktarıldığı bildirilan paralar bu hesaba borç, 102 Bankalar Hesabına alacak kaydedilir.

Döviz hesabı Hesabın niteliği

Madde 90– (1) Dövizhesabı, muhasebe birimi veznelerince tahsil edilan veya her ne şekilde olursa olsun muhasebe birimlerinin banka hesaplarına intikal eden konvertibl döviz tutarları ila bunlardan yapılan ödeme, iade ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 91– (1) Muhasebe birimlerine her ne şekilde olursa olsun intikal eden konvertibl yabancı paralar bu hesaba kaydedilir. (2) Döviz hesabına ilişkin diğer işlemler aşağıda gösterilmiştir: a) Muhasebe birimlerince,mevzuatı gereği ihale teminatı olarak kabul edilan konvertibl yabancı paralar, alındığı tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuruüzerinden, bu hesaba kaydedilarek ilgili emanet nitelikli hesaba alınır. Teminat olarak teslim edilan kişi malı dövizlerden herhangi bir nedenle gelir kaydedilmesi gerekenler, kayıtlı değerleri üzerinden hesaplardan çıkarılır ve işlem tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden bu hesaba alınarak ilgili hesaba kaydedilir. b) Tahsil edilan dövizler muhasebe birimi hesabının bulunduğu banka şubesi nezdinde açtırılacak döviz tevdiat hesabına gün sonlarında yatırılır. Muhasebe birimlerince bir gün içinde tahsil edilan dövizlerden bankaya yatırılması gerekenler düzenlenecek teslimat müzekkeresi ila bankaya gönderilir. Dövizler teslimat müzekkeresi ila vezneden çıkarıldığı ve söz konusu tutarın bankaya yatırıldığı anlaşıldığı zaman ilgili kayıtlar yapılır.

Hesabın işleyişi

Madde 92– (1) Döviz hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Muhasebe birimlerine teslimedilan konvertibl dövizlerle, mevzuatı gereği gelir kaydedilmek üzere döviz cinsinden tahsil edilan tutarlar, teslim alındığı veya tahsil edildiği günkü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden bu hesaba borç, ilgiligelir hesabına veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir. 2) Kişilare ait olarak teslimalınan döviz tutarları teslim alındığı günkü Türkiye Cumhuriyet MerkezBankası döviz satış kuru üzerinden bu hesaba borç, 326 Alınan Depozito veTeminatlar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir. 3) Muhasebe biriminin hesabınınbulunduğu bankaya muhasebe birimi adına intikal eden döviz tutarları teslim tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden bu hesaba borç; gelir kaydedilmesi gerekenler ilgili gelir hesabına, diğerleri ise ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 4) Kayıtlı değerleri üzerinden326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, bu hesaba alacak kaydedilan kişilare ait olarak teslim alındığı hâlde sonradan Sandığın malı olan yabancı paralar; bir taraftan, işlem tarihindeki Türkiye CumhuriyetMerkez Bankası döviz satış kuru üzerinden bu hesaba borç, ilgili gelir hesabına alacak kaydedilir. 5) Sayım sonucunda fazla çıkandöviz tutarları sayım tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası dövizsatış kuru üzerinden bu hesaba borç, 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Muhasebe birimlerince düzenlenen döviz ödeme talimatlarından, bankaca ödendiği ya da gönderildiği bildirilan tutarlar bu hesaba alacak, 106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabınaborç kaydedilir. 2) Muhasebe birimleriveznelerinde bulunan emanet niteliğindeki dövizlerden ilgilisine iade edilan tutarlar, kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba alacak, 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç kaydedilir. 3) Sayım sonucunda noksan çıkandöviz tutarları kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, sayım tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

Döviz gönderme emirleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 93– (1) Dövizgönderme emirleri hesabı, muhasebe birimlerinin, nezdinde döviz hesabı bulunan bankalardaki döviz hesaplarından, döviz cinsinden yapacakları ödeme ve göndermeler için düzenledikleri döviz ödeme talimatları ila bunlardan bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilanlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 94– (1) Muhasebe biriminin, nezdinde döviz hesabı bulunan bankalardaki döviz hesaplarından, ilgililare ödenecek veya hesaben gönderilacek olan döviz tutarları için döviz ödeme talimatı düzenlenir. (2) Döviz ödeme talimatı,muhasebe yetkilisi tarafından görevlendirilacek bir memur tarafından banka yetkililarine zimmetle teslim edilir. Muhasebe yetkilisi tarafından bu konuda görevlendirilacek memurun adı, soyadı ve imza örneği daha önce bankaya yazılı olarak bildirilir. Teslim işlemi, muhasebe birimince iki nüsha olarak “Döviz Ödeme Talimatı Teslim Tutanağı”nın banka yetkilisine imzalatılması suretiyle gerçekleştirilir. Tutanağın ilk nüshası bankada alıkonulur, ikinci nüshası ise görevli memura geri verilir ve bu nüsha muhasebe biriminde açılacak ayrı bir dosyada tarih sırasına göre saklanır. Bankaca, döviz ödeme talimatının bir nüshası alıkonulup, bir nüshası paranın gönderilmesi veya istenilan hesaba aktarılmasından sonra onaylanarak döviz hesabına ilişkin banka hesap özet cetveli ila birlikte muhasebe birimine iade edilir.

Hesabın işleyişi

Madde 95– (1) Dövizgönderme emirleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Muhasebe birimlerince,bankalardaki döviz hesaplarından yapılacak ödeme ve göndermeler için düzenlenen döviz ödeme talimatı tutarları ödeme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Muhasebe birimlerininbankalarda açtırdıkları döviz tevdiat hesaplarında yer alan kişilare ait konvertibl yabancı paralardan yapılan iadeler, kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaba borç kaydedilir. b) Borç 1) Düzenlenen döviz ödeme talimatlarından, bankaca ödendiği veya ilgili hesaba aktarıldığı bildirilan tutarlar bu hesaba borç, 105 Döviz Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer hazır değerler hesabı Hesabın niteliği

Madde 96– (1) Diğer hazır değerler hesabı, hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer hazır değerler için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 97– (1) Kasa ihtiyacı için veznedar adına düzenlenen çekler ila bunlardan tahsil edilip, kasa varlığına dâhil edilanler bu hesaba kaydedilir. (2) Kasa fazlası paralarınbankaya gönderilmesi ve bu tutarların bankaca tahsil edildiğinin anlaşılması üzerine bu hesap kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 98– (1) Diğer hazır değerler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilan tutarlar bu hesaba borç, 100- Kasa Hesabına alacak kaydedilir. 2) Bankadaki döviz tevdiat hesabına yatırılmak üzere gönderilan döviz tutarları bu hesaba borç, 105- Döviz Hesabına alacak kaydedilir. 3) Kasa ihtiyacı için veznedar adına düzenlenen çek tutarları bu hesaba borç, 103- Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilir. 4) Muhasebe birimlerince alınandiğer hazır değerler bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Kasa ihtiyacı için veznedar tarafından bankadan tahsil edilan çek tutarları kasa varlığına dâhil edildiğinde bu hesaba alacak, 100- Kasa Hesabına borç kaydedilir. 2) Kasa varlığından bankaya yatırılmak üzere gönderilan tutarlardan, bankaya yatırıldığı anlaşılanlar bu hesaba alacak, 102- Banka Hesabına borç kaydedilir. 3) Bankaya yatırılmak üzere gönderilan döviz tutarlarından, bankaya yatırıldığı anlaşılanlar bu hesaba alacak, 105- Döviz Hesabına borç kaydedilir. 4) Verilan veya elden çıkarılan diğer hazır değerler kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

Banka kredi kartlarından alacaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 99– (1) Banka kredi kartlarından alacaklar hesabı, banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilat ve bunlara ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade işlemlerinin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 100– (1) Mal ve hizmet satış bedellerinin, sosyal tesislerdeki yatak, kantin, yemek bedellerinin veya avansların tahsilindEkredi kartı kullanacak olan Sandığın; kredi kartı kullanımıyla ilgili olarak bankayla yapacakları sözleşmede, bankaya komisyon ödenmeyeceği ve POS cihazları ila yapılan tahsilatın bankahesabına aktarılmasında Yönetim Kurulunca belirlenen ve sözleşmede yer alan valörün uygulanacağı hususları belirtilir. (2) Sandıkça mal ve hizmet satış bedelleri, sosyal tesislerdeki yatak, kantin, yemek bedelleri ila avansların banka kredi kartı ila tahsili işleminden öncEkartın gerekli bilgilari taşıdığı ve geçerlilik süresi içindEkullanılmakta olduğu tespit edildikten sonra, nüfus cüzdanı, sürücü belgesi gibi resimli bir kimlik belgesi ilEkimlik kontrolü yapılarak kartı kullanan kişinin gerçek kart hamili olduğu saptanır. Banka kredi kartının kullanılması halinde satış belgesinin ilgili bölümü onaylandıktan sonra ikinci nüshası kart hamiline verilir. (3) Banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilat karşılığında alındı düzenlenir. Kart hamili ila hizmetten yararlananların ayrı kişilar olması durumunda alındıya, kart hamili ila birlikte hizmetten yararlananların da adı ve soyadı yazılır. (4) Avans olarak banka kredi kartıyla tahsilat yapılması ve bunun sonucunda avans artığı ortaya çıkması durumunda kesinlikle nakden iade işlemi yapılmaz. Aynı banka kredi kartı ila POS cihazının fonksiyonları kullanılarak, artan avans tutarı iade edilir.

Hesabın işleyişi

Madde 101– (1) Banka kredi kartlarından alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Banka kredi kartıyla yapılantahsilatlar bir taraftan bu hesaba borç, hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına, kalan tutar ise 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Banka kredi kartıyla yapılantahsilatlar nedeniyle muhasebe biriminin banka hesabına aktarılan tutarlar bu hesaba alacak, 102 Bankalar Hesabına borç kaydedilir.

Menkul kıymetler

Madde 102– (1) Menkulkıymetler hesap grubu, Sandığın elinde bulunan ve yakın zamanda harcama yeri bulunmayan paraların değer düşüklüğünü önlemek, faiz geliri veya kâr payı sağlamak veya fiyat değişmelerinden yararlanarak kârlar elde etmek amacı ila geçici bir süre elde tutulmak üzere edindikleri tahvil, senet ve bonoları ve diğer menkul kıymetler ila bunlara ait değer düşüklüğü karşılıkları izlenmesi için kullanılır.

Menkul kıymetler niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Hisse Senetleri Hesabı Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonolar Hesabı Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonolar Hesabı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı Hesap grubuna ilişkin işlemler

Hisse senetleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 104– (1) Geçiciolarak elde tutmak amacıyla alınan hisse senetlerinin izlendiği hesaptır.

Hesabın işleyişi

Madde 105– (1) Hisse senetleri hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Gelir elde etmek amacıyla alınan hisse senetleri maliyet bedeli ila, alacaklara karşılık olarak intikal eden hisse senetleri nominal değerleri ila bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 2) Kişi, kurum vEkuruluşlardanbedelsiz olarak intikal eden hisse senetleri bir taraftan nominal değerleri ila bu hesaba borç, 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Sayım sonucunda fazla çıkanhisse senetleri nominal değerleri üzerinden bu hesaba borç, 397- Sayım Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. 4) Sandığın ortağı olanşirketlerin yeniden değerleme farklarının sermaye eklenmesi nedeniyle çıkardıkları hisse senetlerinden alınan bedelsiz hisse senetleri nominal değeriyle bu hesaba borç, “523- İştirakler Yeniden Değerleme Farkları hesabına” alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Hisse senetlerinin herhangi bir şekilde elden çıkarılması hâlinde, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, elden çıkarma bedeli ilEkayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına alacak, elden çıkarma bedeli 100- Kasa Hesabı veya 102- Banka Hesabıya da ilgili diğer hesaplara, elden çıkarma bedeli ilEkayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark ve bu işlem dolayısıyla ödenen komisyon ve benzeri giderler 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sayım sonucunda noksan çıkanhisse senetleri kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, 197- Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

Özel kesim tahvil senet ve bonoları hesabı Hesabın niteliği

Madde 106– (1) Özel kesimtahvil, senet ve bonoları hesabı, özel sektör tarafından çıkarılan ve muhasebe birimine intikal eden tahvil, senet ve bonoların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 107– (1) Özelkesim tahvil, senet ve bonoları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Alacaklara karşılık olarak intikal eden özel kesim tahvil, senet ve bonoları bir taraftan nominal değerleri ila bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 2) Kişi, kurum vEkuruluşlardanbedelsiz olarak intikal eden özel kesim tahvil, senet ve bonoları bir taraftan nominal değerleri ila bu hesaba borç, 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Sayım sonucunda fazla çıkanözel kesim tahvil, senet ve bonoları nominal değerleri üzerinden bu hesaba borç, 397- Sayım Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Özel kesim tahvil, senet ve bonolarının herhangi bir şekilde elden çıkarılması hâlinde, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, elden çıkarma bedeli ilEkayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına alacak, elden çıkarma bedeli 100- KasaHesabı veya 102- Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, elden çıkarma bedeli ilEkayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark ve bu işlem dolayısıyla ödenen komisyon ve benzeri giderler 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sayım sonucunda noksan çıkanözel kesim tahvil, senet ve bonoları, kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, 197- Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

Kamu kesimi tahvil senet ve bonoları hesabı Hesabın niteliği

Madde 108– (1) Kamukesimi tahvil, senet ve bonoları hesabı, diğer kamu idarelerince çıkarılan ve muhasebe birimine intikal eden tahvil, senet ve bonoların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 109– (1) Kamukesimi tahvil, senet ve bonoları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Alacaklara karşılık olarak intikal eden kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları bir taraftan nominal değerleri ila bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 2) Kişi, kurum vEkuruluşlardanbedelsiz olarak intikal eden kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları bir taraftan nominal değerleri ila bu hesaba borç, 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Sayım sonucunda fazla çıkankamu kesimi tahvil, senet ve bonoları nominal değerleri üzerinden bu hesaba borç, 397- Sayım Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Kamu kesimi tahvil, senet ve bonolarının herhangi bir şekilde elden çıkarılması hâlinde, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, elden çıkarma bedeli ilEkayıtlı değeri arasındaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına alacak, elden çıkarma bedeli 100- KasaHesabı veya 102- Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, elden çıkarma bedeli ilEkayıtlı değeri arasındaki olumsuz fark ve bu işlem dolayısıyla ödenen komisyon ve benzeri giderler 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sayım sonucunda noksan çıkankamu kesimi tahvil, senet ve bonoları, kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, 197- Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

Menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı hesabı Hesabın niteliği

Madde 110– (1) Menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı hesabı, menkul kıymetlerin değerlerinde önemli ölçüde ya da sürekli olarak değer azalması olduğu tespit edildiğinde ortaya çıkacak zararların karşılanması amacı ila ayrılması gereken karşılıkların izlenmesi için kullanılır. (2) Karşılıklar menkul kıymet değer azalışını karşılayacak ölçüde ayrılır.

Hesabın işleyişi

Madde 111– (1) Menkulkıymetler değer düşüklüğü karşılığı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Değer azalışları içinayrılan karşılık tutarları bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Karşılık ayrılmış olanmenkul kıymet satıldığında değer düşüklüğünün; ayrılan karşılığa eşit olması durumunda, ayrılan karşılık bu hesaba, satış bedeli tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç; kayıtlı değeri ila ilgili menkul kıymet hesabına alacak kaydedilir. 2) Karşılık ayrılmış olanmenkul kıymet satıldığında değer düşüklüğünün; ayrılan karşılıktan fazla olması durumunda, ayrılan karşılık bu hesaba, satış bedeli tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara, bu işlemden doğan zarar ise Diğer Giderler Hesabınaborç; kayıtlı değeri ila ilgili menkul kıymet hesabına alacak kaydedilir. 3) Karşılık ayrılmış olanmenkul kıymet satıldığında değer düşüklüğünün; ayrılan karşılıktan az olması ya da gerçekleşmemesi durumunda, ayrılan karşılık bu hesaba, satış bedeli tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç; kayıtlı değeri ila ilgili menkul kıymet hesabına, gerçekleşmeyen değer düşüklüğüne ait karşılık ise 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Faaliyet alacakları

Madde 112– (1) Faaliyet alacakları hesap grubu, Sandığın faaliyet konusunu oluşturan işlemler ila diğer mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan ve bir yıl içinde tahsili öngörülen senetli ve senetsiz alacakları ila bunlardan şüpheli hale gelenler ve bunlar için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. (2) Bu gruba kayıtlı faaliyet alacakları, Sandığın faaliyet konusunu oluşturan işlemler ila diğer mal ve hizmet satışlarının gerçekleşmesi veya üçüncü kişilarEkarşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi karşılığında verilan depozito ve teminat niteliğindeki değerleri kapsar. (3) Mal ve hizmet satışlarınınkarşılığında alınan senetler bir dosyada saklanır. Bu gruptaki senetlerin süresi en fazla bir yıldır. Süresi bir yıldan fazla uzun vadeli senetler ve senetsiz alacaklar “Duran Varlıklar” içerisinde ilgili hesaplarda takip edilir.

Faaliyet alacaklarıniteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Gelirlerden Alacaklar Hesabı Verilan Depozito ve Teminatlar Hesabı Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı Şüpheli Faaliyet Alacakları Hesabı Şüpheli Faaliyet Alacakları Karşılığı Hesabı Gelirlerden alacaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 113– (1) Gelirlerden alacaklar hesabı, Sandığın faaliyet konusunu oluşturan işlemler ila diğer mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetli ya da senetsiz alacakların ve gelir tahakkukları hesaplarındaki tahsil edilameyen alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 114– (1) Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandığın faaliyet konusunuoluşturan işlemler ila diğer mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan, senetli ya da senetsiz alacaklar bu hesaba borç, satış bedeli 600 Gelirler Hesabına, katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedilir. 2) Gelir yaratıcı işlemdendolayı alıcı adına yapılan giderler bir taraftan bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 3) Anlaşmalar uyarınca alıcılara yürütülen faizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 4) Dönem sonunda gelir tahakkukları hesaplarının borç bakiyeleri bu hesaba borç, 181 gelir tahakkukları hesabına alacak kaydedilir. 5) Dönem sonlarında duranvarlıklar ana hesap grubu içerisinde yer alan gelirlerden alacaklar hesabında yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Alıcılar tarafından nakden veya mahsuben yapılan ödemeler bir taraftan bu hesaba alacak, tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Tahsili şüpheli hale gelen faaliyet alacakları bu hesaba alacak, 128 Şüpheli Faaliyet Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

Verilan depozito ve teminatlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 115– (1) Verilan depozito ve teminatlar hesabı, Sandığın bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin (Elektrik, su, doğalgaz vs. abonelikleri karşılığında verilan depozitolar) karşılığı olarak diğer kamu idareleri veya kişilare verilan depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için kullanılır. (2) Bu hesaba sadece nakit olarak verilan depozito ve teminatlar kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 116– (1) Verilan depozito ve teminatlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Verilan depozito ve teminatlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Dönem sonlarında duran varlıklar ana hesap grubu içerisinde yer alan verilan depozito ve teminatlar hesabında yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 226 Verilan Depozito ve Teminatlar Hesabı alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Verilan depozito ve teminatlardan geri alınanlar veya mahsup edilanler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

Diğer faaliyet alacakları hesabı Hesabın niteliği

Madde 117– (1) Diğer faaliyet alacakları hesabı, Sandığın faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 118– (1) Diğer faaliyet alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Diğer faaliyet alacakları bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 2) Anlaşmalar uyarınca diğer ticari alacaklara yürütülen faizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Dönem sonlarında duranvarlıklar ana hesap grubu içerisinde yer alan gelirlerden alacaklar hesabında yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Diğer faaliyet alacaklarından nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar; bir taraftan bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

Şüpheli faaliyet alacakları hesabı Hesabın niteliği

Madde 119– (1) Şüphelifaaliyet alacakları hesabı, Sandık faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ila birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 120– (1) Şüphelifaaliyet alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Tahsili şüpheli hale gelen alacaklar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Şüpheli faaliyet alacaklarından nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar; bir taraftan bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Karşılık ayrılmamış şüphelialacaklardan tahsil edilameyeceği kesinleşenler bir taraftan bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan alacağın tahsiladilamemesinde sorumluluğu saptanan personel adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Karşılık ayrılmış şüphelialacaklardan tahsil edilameyeceği kesinleşenler bir taraftan bu hesaba alacak, 129 Şüpheli Faaliyet Alacakları Karşılığı Hesabına borç; diğertaraftan alacağın tahsil edilamemesinde sorumluluğu saptanan personel adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 4) Şüpheli olma niteliğiortadan kalkan faaliyet alacakları bu hesaba alacak, ilgili faaliyet alacakları hesabına borç kaydedilir.

Şüpheli faaliyet alacakları karşılığı hesabı Hesabın niteliği

Madde 121– (1) Şüphelifaaliyet alacakları karşılığı hesabı, şüpheli faaliyet alacakları için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. (2) Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısım için ayrılır. Ayrılan karşılığın hangi alacaklara ait olduğu muhasebeleştirme belgesinde belirtilir.

Hesabın işleyişi

Madde 122– (1) Şüphelifaaliyet alacakları karşılığı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Şüpheli hale gelen faaliyet alacakları için ayrılan karşılık tutarları bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Şüpheli alacağın tahsiline bağlı olarak, tahmin edilan zararın kısmen ya da tamamen gerçekleşmemesi halinde, gerçekleşmeyen kısım bu hesaba borç, ayrılan karşılıktan kalan kısım ise 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 2) Şüpheli alacaklardan tahsiliimkânsız hale gelenler bir taraftan bu hesaba borç, 128 Şüpheli FaaliyetAlacakları Hesabına alacak; diğer taraftan alacağın tahsilinin imkânsız hale gelmesinde sorumluluğu saptanan personel adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer alacaklar

Madde 123– (1) Diğer alacaklar hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş alacaklar ila Sandıkça verilan borçların ve bir yıl içinde tahsili öngörülen alacakların izlenmesi için kullanılır.

Diğer alacaklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Kurumca Verilan Borçlardan Alacaklar Hesabı Personelden Alacaklar Hesabı Diğer Kurum Alacakları Hesabı Kurumca verilan borçlardan alacaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 124– (1) Kurumca verilanborçlardan alacaklar hesabı, ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı nakit olarak üyelere verilan kredilarden kaynaklanan alacakların, bu alacaklara karşılık nakden yapılan tahsilatların ve Sandık aleyhine silinen tutarların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 125– (1) Kurumca verilan borçlardan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Vadesi bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere Sandığın üyelerinEkredi verme işlemlerinden doğan alacaklar bu hesaba borç, 103 Verilan Çekler ve Gönderme EmirleriHesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir. 2) Dönem sonunda, duranvarlıklar ana hesap grubunda, kurumca verilan borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan, vadesi bir yılın altına düşenler bu hesaba borç, 232 Kurumca Verilan Borçlardan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Üyelere verilan borçlardanyapılan tahsilat 102 Bankalar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, bu hesaba alacak kaydedilir. 2) Bu hesapta kayıtlıtutarlardan, herhangi bir nedenle Sandığın aleyhine silinenler ilgili gider hesabına borç, bu hesaba alacak kaydedilir.

Personelden alacaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 126– (1) Personelden alacaklar hesabı, Sandık personelinin Sandığa olan çeşitli borçlarının, ilgili mevzuatına dayanılarak personele verilan kredilarden doğan alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 127– (1) Personelden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Personele verilan kredilar bu hesaba borç, 102 Bankalar hesabına alacak kaydedilir. 2) Ödeneğine iade edilmesi gereken bir işlem olan personelin ücret iptali sonucunda Sandığa doğan borçları bu hesaba, ücret tahakkuk ettirilmesi nedeniyle yapılan vergi, sosyal güvenlik ve diğer kesintilar ilgili hesaplara borç, daha önce hangi gider hesabına borç yazılmış ise o hesaba alacak kaydedilir. 3) Personelden alacaklara yürütülen faizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 4) Personelin lojman,misafirhane, dinlenmEkampı gibi Sandığın tesislerinden yararlanması dolayısıyla ortaya çıkan borçları bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 5) Sayım sonucunda noksan çıkannakit, menkul kıymet, stok ve duran varlıklardan sorumluları tespit edilanlere ilişkin tutarlar ilgililari adına bu hesaba borç, 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Personelden nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) İşletmeden ayrılanpersonelin borcu bu hesaba alacak, 136 Diğer Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

Diğer kurum alacakları hesabı Hesabın niteliği

Madde 128– (1) Diğer kurum alacakları hesabı, Sandığın üyelerden, resmi kuruluşlardan (Belediyeler, İl Özel İdareleri, Vergi Daireleri), diğer kişi vekuruluşlardan, ticari olmayan ve başka bir hesaba da dahil edilameyen alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 129– (1) Diğer kurum alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Adli ve idari mahkemelerce tazminata hükmedilanler ila inceleme, teftiş ve denetimler sonucu fazla vEkanunsuz verildiği veya noksan tahsil edildiği tespit edilan tutarlar bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 2) Sosyal güvenlik kurumlarına maaş ve ücretlerden fazla veya yersiz kesilmek suretiyle gönderilan tutarlar bu hesaba borç, Sandığın hissesini oluşturan tutar 600 Gelirler Hesabına,fazla kesintiden dolayı noksan hesaplanan gelir vergisi tutarı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına, personele ödenmesi gereken tutar ise 335 Personele Borçlar Hesabına alacak kaydedilir. 3) Sandıktan ayrılan personelin borcu bu hesaba borç, 135 Personelden Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir. 4) Diğer çeşitli alacaklar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 5) Diğer alacaklara yürütülünfaizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Diğer çeşitli alacaklardannakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

Stoklar

Madde 130– (1) Stoklar hesap grubu, Sandığın tüketmek amacıyla edindiği, kırtasiye, temizlik ve diğer mal ve malzemelerinin izlenmesi için kullanılır.

Stoklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur İlk Madde ve Malzeme Hesabı Verilan Sipariş Avansları Hesabı Hesap grubuna ilişkin işlemler

Madde 131– (1) Stoklarla ilgili olarak, aşağıdaki hükümlere göre işlem yapılır: (2) Stoklar, maliyet bedeliyle hesaplara alınır. Maliyet bedeline, stokların elde edilmesi ve depolanacağı yerEkadar getirilmesi için yapılan her türlü giderler ilave edilir. (3) Bağış veya hibe olarakedinilan stoklar varsa bilinen değeri, yoksa ilgili mevzuatına göre değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilan değeri ila hesaplara alınır. Stoklar, kullanıldıklarında veya tüketildiklerinde ilgili hesaplardan çıkarılır. (4) Stokların elde edilmesinde iskonto ve başka indirimler yapılmışsa, stok maliyetine iskontodan sonraki net tutar alınır. Sonradan yapılan iskonto ve başka indirimler de fiyat indirimi niteliği taşıdığından ilgili stok hesabına alacak yazılarak maliyetten indirilir. (5) Stokların elde edinilme işlemleri tamamlandıktan sonra stokun şeklini veya bulunduğu yeri değiştirme işlemleri dışında, stoku elde bulundurmanın gerektirdiği giderler stokun maliyetine eklenmez. (6) Satın alınan her çeşit madde, malzeme ve ürün ambara alınır. Ambara alındığı faturaya işlendikten sonra fatura ve ilgili ödeme belgeleri muhasebe birimine gönderilir. (7) Ambardan yapılacak bütün çıkışlar ilgili servislerce düzenlenecek “İhtiyaç Pusulası”na dayanılarak ambar istek formu ila yapılır. Ancak, “150- İlk Madde ve Malzeme Hesabı”nda izlenen tüketim malzemelerinden kullanılmış olanların, muhasebeleştirme işlemleri kullanıma ilişkin ambar istek formları üç ayı geçmemek üzere Yönetim Kurulunca belirlenecek sürede ambar çıkışlarını gösteren onaylı bir liste ila en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitiminEkadar muhasebeleştirilmesi zorunludur.

İlk madde ve malzeme hesabı Hesabın niteliği

Madde 132– (1) İlkmadde ve malzeme hesabı, Sandıkça, faaliyetlerdEkullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilan kırtasiye ve temizlik maddeleri gibi tüketim malzemeleri ila diğer malzemelerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 133– (1) İlk madde ve malzeme hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Satın alınan malzemeler maliyet bedelleri ila bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Malzemelerin sayımısonucunda ortaya çıkan fazlalıklar bu hesaba borç, fazlalığın nedeninin araştırılıp sonuçlandırılmasına kadar 397 Sayım ve Tesellüm FazlalarıHesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Kullanılmak üzere birimlere verilan malzemelere ilişkin onaylı liste muhasebe birimine verildiğinde listede yer alan tutarlar bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Malzemelerin sayımısonucunda ortaya çıkan noksanlıklar bu hesaba alacak, noksanlığın nedeninin araştırılması ve sorumluların tespiti için geçici olarak 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına borç kaydedilir. 3) Değerini tamamen bitirenmalzemeler bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir.

Verilan sipariş avansları hesabı Hesabın niteliği

Madde 134– (1) Sandığıntüketim amacıyla sipariş ettiği tüketim malzemesi karşılığında tedarikçi firmalara yaptığı ön ödemelerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 135– (1) Verilan sipariş avansları hesabının işleyişine ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Tüketim malzemesi siparişiiçin tedarikçi firmalara yapılan ödemeler bu hesaba borç, 102- Bankalar hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Sipariş edilan tüketimmalzemesinin sandığa teslim edilmesi ve ambar girişinin yapılması ila ödenen sipariş avansı tutarı bu hesaba alacak, 150- Stoklar hesabına borç kaydedilir. Sipariş, Sandığın sosyal tesisleri için yapılmış ise 150- Stoklar Hesabınakatma değer vergisi hariç tutarı borç kaydedilir, katma değer vergisi tutarı ise 191- İndirilacek Katma Değer Vergisi hesabına borç kaydedilir. 18 Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları Madde 136- (1) Gelecekaylara ait giderler ve gelir tahakkukları hesap grubu; içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan, ancak gelecek aylara ait olan giderler ila faaliyet dönemine ait olup da kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin izlenmesi amacıyla kullanılır.

Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı Gelir Tahakkukları Hesabı Gelecek aylara ait giderler hesabı Hesabın niteliği

Madde 137– (1) Gelecekaylara ait giderler hesabı, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken gelecek aylara ait giderlerin, ilgili oldukları aya kadar geçici olarak izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 138– (1) Peşinödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderleri izlemek için kullanılır. (2) Dönem sonunda, duranvarlıklar ana hesap grubu içindeki gelecek yıllara ait giderler hesabında yer alıp, tahakkuk zamanına bir yıldan az sürEkalan peşin ödenmiş giderler bu hesaba aktarılır. (3) Peşin ödenen giderler, ilgili oldukları faaliyet döneminde giderler hesabına kaydedilarek gider tahakkuku gerçekleştirilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak verilmek suretiyle ilgili gider hesabına aktarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 139– (1) Gelecekaylara ait giderler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Gelecek aylarda ilgili gider hesaplarına borç kaydedilacek peşin ödenen giderler bu hesaba borç, yapılan ödemeler ilgili hesaba, vergi ve fon kesintilari 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Peşin olarak yapılangiderlerin ilgili oldukları ay isabet eden tutarları bu hesaba alacak, ilgili gider hesabına borç kaydedilir. 2) Peşin olarak yapılangiderlerden çeşitli nedenlerle geri alınması gereken tutarlar bu hesaba alacak, ilgili hesaba borç kaydedilir.

Gelir tahakkukları hesabı Hesabın niteliği

Madde 140– (1) Gelir tahakkukları hesabı, aidat ödeyen kurumlardan, bankalardan, kiracılardan ve üçüncü kişilarden tahsili ya da bunlar adına kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak tahakkuk etmiş gelirlerin, içinde bulunulan döneme ait olan kısımların izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 141– (1) Üyelerinçalıştığı kurumlarca üyelerin istihkaklarından kesildiği bildirilan aidatlar ve işveren karşılıkları, kira tahakkukları, reeskont faizleri bu hesapta izlenir. (2) Dönem sonunda, duranvarlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları hesabında yer alıp, tahsil zamanına bir yıldan az sürEkalan alacaklar, düzenlenecek mahsup fişi ila bu hesaba aktarılır. (3) Tahakkuk ettirilmiş gelirlerden kaynaklanan ancak içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde istenebilir duruma gelecek olan alacaklar, ilgili oldukları dönemde tahsil edilmek üzere bu hesapta izlenir. (4) Dönen ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kayıtlı alacaklara ilişkin olarak, dönem sonlarında hesaplanan ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde tahsil edilacek olan işlemiş faiz gelirleri alacakları bu hesaba kaydedilir. (5) Bu hesapta takip edilandöviz cinsinden faiz geliri tahakkukları, yıl sonlarında ve tahsil tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru ila değerlenir.

Hesabın işleyişi

Madde 142– (1) Gelir tahakkukları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Üyelerin çalıştıklarıkurumlarca üyelerden kesildiği bildirilan aidatlar ila işveren karşılıkları, kira tahakkukları ve reeskont faizleri bu hesaba borç, 600- Gelirler hesabına alacak kaydedilir. 2) Dönem sonları itibarıyla gerçekleşmiş olmasına rağmen henüz nakden veya mahsuben tahsil edilabilir duruma gelmeyen gelirler bu hesaba borç, ilgili gelir hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Tahakkuk ettirilan gelirlerden nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar; bir taraftan bu hesaba alacak, tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Tahakkuk ettirilan gelirlerden çeşitli nedenlerle iptal edilmesi gerekenler bu hesaba alacak, 610- İndirim, İade ve İskontolar Hesabına borç kaydedilir. 3) Dönem sonlarında bu hesabınborç kalanları bu hesaba alacak, 120 Faaliyet alacakları hesabına borç kaydedilir.

Diğer dönen varlıklar

Madde 143– (1) Diğer dönen varlıklar hesap grubu; dönen varlık niteliği taşıyan, fakat yukarıdaki hesap gruplarına girmeyen diğer dönen varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Diğer dönen varlıklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabı İş Avansları Hesabı Personel Avansları Hesabı Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı Devreden katma değer vergisi hesabı Hesabın niteliği

Madde 144– (1) Devredenkatma değer vergisi hesabı, bir dönemde indirilameyen ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

İndirilacek katma değer vergisi hesabı Hesabın niteliği

Madde 146– (1) İndirilacek katma değer vergisi hesabı, Sandığın sosyal tesislerine her türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen katma değer vergisi ila satılan mal ve hizmetlerin iade ve iskontolarına ilişkin katma değer vergilarinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 147– (1) İndirilacek katma değer vergisi hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandığın mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak ödedikleri katma değer vergisi bu hesaba, mal ve hizmet bedeli ilgili hesaplara borç, yapılan ödeme, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Ay sonlarında, bu hesabın borç kalanının hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanından fazla olması halinde; bu hesabın borç kalanı bu hesaba alacak, hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanı 391 Hesaplanan Katma DeğerVergisi Hesabına, aradaki fark 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabına borç kaydedilir. 2) Ay sonlarında, bu hesabın borç kalanının hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanından az olması halinde; bu hesabın borç kalanı bu hesaba, varsa devreden katma değer vergisi hesabının borç kalanı 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabına,ödenecek vergi doğması halinde 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak,hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanı 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına borç kaydedilir.

İş avansları hesabı Hesabın niteliği

Madde 148– (1) İş avansları hesabı, ivedi ve zorunlu durumlarda Sandık adına mal ve hizmet satın almak üzere gider ve ödemeleri yapacak personele verilan avansların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 149– (1) İş avansları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandık adına mal ve hizmet satınalmak ve benzeri giderleri yapmak üzere personele verilan avanslar bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Verilan avanslardan yapılan harcamalar bu hesaba alacak, yapılan harcama ilgili gider hesabına, yapılan gider sosyal tesislere ait ise bu tutar üzerinden ödenen katma değer vergisi ise 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına borç kaydedilir. Mal vehizmet satın alınırken yapılan damga vergisi kesintisi muhasebe birimi veznesine teslim edildiğinde tutarı 100 Kasa Hesabına borç, 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak kaydedilir. 2) Nakden iade edilan avans tutarları bu hesaba alacak, 100 Kasa Hesabına borç kaydedilir. 3) Süresinde mahsup edilameyenavans tutarları bu hesaba alacak ilgililari adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

Personel avansları hesabı Hesabın niteliği

Madde 150– (1) Personelavansları hesabı, personele maaş, ücret ve yolluk karşılığı verilan avansların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 151– (1) Personelavansları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Personele maaş ve ücretlerinEkarşılık verilan avanslar bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Personelin iş veya tedaviamacıyla yapacağı seyahat giderlerini karşılamak üzere verilan avanslar bu hesaba borç, yapılan ödeme, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara, damga vergisi kesintisi 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Personele maaş ve ücret karşılığı verilan avanslardan yapılan mahsuplar bu hesaba, kesintilar ilgili hesaplara alacak, bunların toplamı da 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Personelin iş veya tedaviamacıyla yapacağı seyahat giderlerini karşılamak üzere verilan avanslardan yapılan mahsuplar bu hesaba, vergi kesintilari 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak, bunların toplamı da 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 3) Nakden iade edilan avans tutarları bu hesaba alacak, 100 Kasa Hesabına borç kaydedilir. 4) Süresinde mahsup edilameyenavans tutarları bu hesaba alacak ilgililari adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

Sayım ve tesellüm noksanları hesabı Hesabın niteliği

Madde 152– (1) Sayım ve tesellüm noksanları hesabı, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilan kasa, döviz, alınan çek, menkul kıymet ve benzeri noksanlıkların, nedenleri belirleninceyEkadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 153– (1) Sayım ve tesellüm noksanları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Çeşitli kıymetlerin sayımısonucunda ortaya çıkan noksanlıklar, nedeninin araştırılması ve sorumluların tespiti için geçici olarak bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandığın satın aldığı mal ve malzemelerin teslim alınması sırasında ortaya çıkan noksanlar nakliyeci, sigorta şirketi veya satıcı tarafından karşılanıncaya kadar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Nedeni tespit edilan sayım noksanları bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Sayım sonucunda ortaya çıkannoksanlıklardan nedeni tespit edilamediği için gider yazılmasına karar verilanler bir taraftan kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan rayiç değerleri ila sorumlu personel adına 135Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

ON İKİNCİ BÖLÜM Duran Varlıklara İlişkin Hesap ve İşlemler Duran varlıklar

Madde 154– (1) Duranvarlıklar ana hesap grubu; Sandığın faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilan ve ilke olarak bir yıl içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık unsurları ila diğer duran varlıkları kapsar. (2) Duran varlıklar ana hesapgrubu; faaliyet alacakları, diğer alacaklar, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ila diğer duran varlıklar hesap gruplarına ayrılır.

Faaliyet alacakları

Madde 155– (1) Faaliyet alacakları hesap grubu; Sandığın ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan bir yıldan uzun vadeli olan alacakların izlenmesi için kullanılır. (2) Bu grupta yer alantutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.

Madde 156– (1) Gelirlerden alacaklar hesabı, Sandığın faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili öngörülen senetli ya da senetsiz alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 157– (1) Gelirlerden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandığın faaliyet konusunuoluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili öngörülen senetli ya da senetsiz alacaklar bu hesaba borç, satış bedeli 600 Gelirler Hesabına, katma değer vergisi 391 Hesaplanan KatmaDeğer Vergisi Hesabına alacak kaydedilir. 2) Gelir yaratıcı işlemdendolayı alıcı adına yapılan ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili öngörülen giderler bir taraftan bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 3) Anlaşmalar uyarınca alıcılara yürütülen ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili öngörülen faizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Alıcılar tarafından nakden veya mahsuben yapılan ödemeler bir taraftan bu hesaba alacak, tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Tahsili şüpheli hale gelen uzun vadeli faaliyet alacakları bu hesaba alacak, 128 Şüpheli Faaliyet Alacakları Hesabına borç kaydedilir. 3) Alacaklardan tahsil edilabilme niteliğini kaybetmiş olanlar bir taraftan bu hesaba alacak, 6 3 2 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan varsa sorumlulukları saptananlar adına135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 4) Dönem sonlarında bu hesapta kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba alacak, 120 Faaliyet Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

Verilan depozito ve teminatlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 158– (1) Verilan depozito ve teminatlar hesabı, Sandığın bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak diğer kamu idareleri veya kişilare verilan ve bir yıl içerisinde geri alınması beklenmeyen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlenmesi için kullanılır. (2) Bu hesaba sadece nakit olarak verilan depozito ve teminatlar kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 159– (1) Verilan depozito ve teminatlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Verilan depozito ve teminatlar bu hesaba borç, 102 Bankalar Hesabına veya 100 Kasa Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Verilan depozito ve teminatlardan geri alınanlar veya mahsup edilanler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Sandığın taahhüdünü yerine getirmemesi nedeniyle geri alma imkânı sona eren uzun vadeli depozito ve teminatlar bir taraftan bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç; diğer taraftan varsa sorumlulukları saptanan personel adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Dönem sonlarında bu hesapta kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba alacak, 126 Verilan Depozito ve Teminatlar Hesabına borç kaydedilir.

Diğer Faaliyet alacakları hesabı Hesabın niteliği

Madde 160– (1) Diğer faaliyet alacakları hesabı, Sandığın faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen bir yıldan uzun süreli diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 161– (1) Diğer faaliyet alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Diğer faaliyet alacaklarından vadesi bir yıldan daha uzun olanlar bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 2) Anlaşmalar uyarınca bir yıldan uzun vadeli diğer faaliyet alacaklarına yürütülen faizlerden, içinde bulunan yılı takip eden yıllarda tahsil edilacek olanlar bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Diğer faaliyet alacaklarından nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar; bir taraftan bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Vadesi bir yılın altına düşen diğer faaliyet alacakları bu hesaba alacak, 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

Diğer alacaklar

Madde 162– (1) Diğer alacaklar hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan, üyelere ve personele verilan kredilar nedeniyle meydana gelen bir yıldan uzun vadeli alacakların, bunlardan tahsili şüpheli hale gelenlerin ve bunlar için ayrılan karşılıkların ve bu alacaklardan yapılan tahsilatların izlenmesi için kullanılır.

Madde 163– (1) Kurumca verilan borçlardan alacaklar hesabı, ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi bir yılı aşan bir süreyle nakit olarak üyelere verilan kredilarden kaynaklanan alacakların, bu alacaklara karşılık nakden yapılan tahsilatların ve Sandıkaleyhine silinen tutarların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 164– (1) Kurumca verilan borçlardan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Vadesi bir yılı aşan borç verme işlemlerinden doğan alacaklar bu hesaba borç, 103 Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba alacak, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki 132 Kurumca Verilan Borçlardan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. 2) Verilan borçlardan yapılan tahsilatlar 102 Bankalar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, bu hesaba alacak kaydedilir.

Personelden alacaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 165– (1) Personelden alacaklar hesabı, Sandığın personelinin Sandığa olan çeşitli borçlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 166– (1) Personelden alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Vadesi bir yılın üstünde olan borçlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Personelden alacaklara yürütülen faizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Sayım sonucunda noksan çıkannakit, menkul kıymet, stok ve duran varlıklardan sorumluları tespit edilanlere ilişkin tutarlar ilgililari adına bu hesaba borç, 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Vadesi bir yılın altına düşen personelden alacaklar bu hesaba alacak, 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. 2) Bu hesapta kayıtlıalacaklardan yapılan tahsilatlar 100 Kasa Hesabı, 102 Bankalar Hesabı veya ilgili hesaplara borç, bu hesaba alacak kaydedilir.

Diğer çeşitli kurum alacakları hesabı Hesabın niteliği

Madde 167– (1) Sandığınüyelerden, resmi kuruluşlardan, diğer kişi vEkuruluşlardan (Belediyeler, İlÖzel İdareleri, Vergi Daireleri), ticari olmayan ve başka bir hesaba da dahil edilameyen vadesi bir yılın üzerindeki alacakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 168– (1) Diğer çeşitli kurum alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Ticari olmayan ve başka bir hesaba da kaydedilameyen diğer kurum alacaklardan vadesi bir yılın üstünde olanlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Diğer çeşitli alacaklara yürütülen faizler bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Vadesi bir yılın altına düşen diğer kurum alacaklar bu hesaba alacak, 136 Diğer Çeşitli Kurum Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. 2) Bu hesapta kayıtlıalacaklardan yapılan tahsilatlar 100 Kasa Hesabı, 102 Bankalar Hesabı veya ilgili hesaba borç, bu hesaba alacak kaydedilir.

Mali duran varlıklar

Madde 169– (1) Maliduran varlıklar hesap grubu; uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan menkul kıymetlerin izlenmesi için kullanılır.

Mali duran varlıklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı Mali Duran Varlıklar Karşılığı Hesabı Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabı Hesabın niteliği

Madde 170– (1) Sandıkça, mal ve hizmet üretmek amacıyla kurulan kuruluşların veya şirketlerin sermayelerine yatırılan sermaye payları ila faaliyetleri devam eden kuruluş ve şirketlere ortak olmak amacıyla yatırılan sermayelerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 171– (1) Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sermaye payları, alış bedeli ila bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Satılan veya herhangi bir nedenle Sandığın mülkiyetinden çıkan sermaye payları alış değeri üzerinden bu hesaba alacak kaydedilmekle birlikte; alış bedeli ila satış bedeli arasındaki fark olumsuz ise satış bedeli tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara, menkul kıymet satış zararı ise 632 Giderler Hesabına borç, alış bedeli ilasatış bedeli arasındaki fark olumlu ise satış bedeli tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç, menkul kıymet satış kârı ise 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Mali duran varlıklar karşılığı hesabı Hesabın niteliği

Madde 172– (1) Maliduran varlıklar karşılığı hesabı, mali duran varlıkların değerinde, sürekli ya da önemli ölçüde meydana gelen değer azalmaları için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 173– (1) Maliduran varlıklar karşılığı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Ayrılan karşılık tutarları bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Karşılık ayrılan mali duranvarlıkların elden çıkarılması veya karşılık ayırma nedenlerinin ortadan kalkması durumunda bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Maddi duran varlıklar

Madde 174– (1) Maddiduran varlıklar hesap grubu; Sandığın faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilan ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar ila bunların birikmiş amortismanlarının izlenmesi için kullanılır.

Maddi duran varlıklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Arazi ve Arsalar Hesabı Binalar Hesabı Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı Taşıtlar Hesabı Demirbaşlar Hesabı Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı Birikmiş Amortismanlar Hesabı Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı Yatırım Avansları Hesabı Hesap grubuna ilişkin işlemler

Arazi ve arsalar hesabı Hesabın niteliği

Madde 176– (1) Arazi ve arsalar hesabı, Sandığın her türlü arazi ve arsalarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 177– (1) Arazi ve arsalar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Arazi ve arsalar maliyet bedeli ila bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) İşletmenin mülkiyetindençıkan, üzerine bina yapılan veya tesis maliyetine eklenen arazi ve arsalar kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir.

Binalar hesabı Hesabın niteliği

Madde 178– (1) Binalar hesabı, binalar ila bunların bütünleyici parçaları ve eklentilarinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 179– (1) Binalar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Satın alınan binalar maliyet bedeli ila bu hesaba, bu değer üzerinden ödenen katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına borç, yapılan ödeme ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandıkça inşa edilan veya ettirilan binaların yapılmakta olan yatırımlar hesabında oluşan maliyetinin aktifleştirilmesinde maliyet bedeli bu hesaba borç, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak kaydedilir. 3) Binaların ekonomik değeriniartırmak amacıyla yapılan harcamalar bir taraftan; bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 4) Binaların yenidendeğerlemesi sonucunda oluşan değer artışları bu hesaba borç, 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Sandığın aktifindEkayıtlıbinaların satılması halindEkayıtlı değerleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer VergisiHesabına alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerleme artışları 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılan tahsilat ise tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilmekle beraber; bu işlemden doğan kârlar 600 Gelirler Hesabına alacak, bu işlemden doğan zararlar 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sandığın aktifindençıkarılan binalar kayıtlı değeri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, amorti edilmeyen kısmı 632 Giderleri Hesabına borç kaydedilir.

Tesis makine ve cihazlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 180– (1) Tesis, makine ve cihazlar hesabı, faaliyetlerin yürütülmesinde kullanılan büro makine ve cihazları hariç her türlü makine, tesis ve cihazları ila bunların eklentilari ve yükleme, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 181– (1) Tesis, makine ve cihazlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Satın alınan tesis, makine ve cihazlar maliyet bedelleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden ödenen katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına borç, yapılanödeme ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandıkça yapılan veya yaptırılan tesis, makine ve cihazların yapılmakta olan yatırımlar hesabında oluşan maliyetinin aktifleştirilmesinde maliyet bedeli bu hesaba borç, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak kaydedilir. 3) Tesis, makine ve cihazların ekonomik değerini artırmak amacıyla yapılan harcamalar bir taraftan; bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 4) Tesis, makine ve cihazların yeniden değerlemesi sonucunda oluşan değer artışları bu hesaba borç, 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Satılan tesis, makine ve cihazlar kayıtlı değerleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerlemeartışları 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılan tahsilat ise tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilmekle birlikte; bu işlemden doğan kârlar 600 Gelirler Hesabına alacak, bu işlemden doğan zararlar 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sandığın aktifindençıkarılan tesis, makine ve cihazlar kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, amorti edilmeyenkısmı 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir.

Taşıtlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 182– (1) Taşıtlar hesabı, Sandığa ait taşıtların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 183– (1) Taşıtlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Satın alınan taşıtlar maliyet bedelleri ila bu hesaba borç, yapılan ödeme ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Taşıt araçlarının ekonomik değerini artırmak amacıyla yapılan harcamalar bir taraftan; bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 3) Taşıtların yeniden değerlemesi sonucunda oluşan değer artışları bu hesaba borç, 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Satılan taşıtlar kayıtlıdeğerleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerleme artışları 522 MaddiDuran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılan tahsilat ise tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilmekle birlikte; bu işlemden doğan kârlar 600 Gelirler Hesabına alacak, bu işlemden doğan zararlar 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sandığın aktifindençıkarılan taşıtlar kayıtlı değeri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, amorti edilmeyen kısmı632 Giderler Hesabına borç kaydedilir.

Demirbaşlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 184– (1) Demirbaşlar hesabı, faaliyetlerin yürütülmesindEkullanılan her türlü büro makine ve cihazları ila döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun sürEkullanılabilan varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 185– (1) Demirbaşlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Satın alınan demirbaşlar maliyet bedeli ila bu hesaba, bu değer üzerinden ödenen katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına borç, yapılan ödeme ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandıkta kullanılmak üzere imal edilan veya ettirilan demirbaşların yapılmakta olan yatırımlar hesabında oluşan maliyetinin aktifleştirilmesinde maliyet bedeli bu hesaba borç, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak kaydedilir. 3) Demirbaşların ekonomikdeğerini artırmak amacıyla yapılan harcamalar bir taraftan; bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 4) Demirbaşların yeniden değerlemesi sonucunda oluşan değer artışları bu hesaba borç, 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Satılan demirbaşlar kayıtlıdeğerleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerleme artışları 522 MaddiDuran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılan tahsilat ise tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilmekle birlikte; bu işlemden doğan kârlar 600 Gelirler Hesabına alacak, bu işlemden doğan zararlar 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Demirbaşların sayımısonucunda tespit edilan noksanlıklar bu hesaba alacak, noksanlığın nedeninin araştırılması ve sorumluların tespiti için geçici olarak 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına borç kaydedilir. 3) Kullanılamayacak hale gelmesi nedeniylEkayıtlardan düşülmesi gereken demirbaşlar kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, ayrılan amortismanları demirbaşın kayıtlı değerinden az ise aradakifark 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 4) Personele zimmetle verilandemirbaşlardan kaybedilan veya çalınanlar bir taraftan kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, amorti edilmeyen kısmı 632 Giderler Hesabına borç; diğer taraftanrayiç değerleri üzerinden sorumluları adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer maddi duran varlıklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 186– (1) Diğer maddi duran varlıklar hesabı, özelliklEkendi bölümlerinde tanımlanamayan ve yukarıda belirtilan hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen diğer maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 187– (1) Diğer maddi duran varlıklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda belirtilmiştir: a) Borç 1) Satın alınan diğer maddiduran varlıklar maliyet bedelleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden ödenen katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına borç, yapılan ödeme ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandıkça imal edilan veya ettirilan diğer maddi duran varlıkların yapılmakta olan yatırımlar hesabında oluşan maliyetinin aktifleştirilmesinde maliyet bedelleri bu hesaba borç, 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak kaydedilir. 3) Diğer maddi duranvarlıkların ekonomik değerini artırmak amacıyla yapılan harcamalar bir taraftan; bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 4) Diğer maddi duranvarlıkların yeniden değerlemesi sonucunda oluşan değer artışları bu hesaba borç, 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Satılan diğer maddi duranvarlıklar kayıtlı değerleri ila bu hesaba, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak,birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yenidendeğerleme artışları 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılan tahsilat ise tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilmekle birlikte; bu işlemden doğan kârlar 600 Gelirler Hesabına alacak, bu işlemden doğan zararlar 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Diğer maddi duranvarlıkların sayımı sonucunda tespit edilan noksanlıklar bu hesaba alacak, noksanlığın nedeninin araştırılması ve sorumluların tespiti için geçici olarak 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına borç kaydedilir. 3) Kullanılamayacak hale gelmesi nedeniylEkayıtlardan düşülmesi gereken diğer maddi duran varlıklar kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, ayrılan amortisman diğer maddi duran varlığın kayıtlıdeğerinden az ise aradaki fark 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 4) Personele zimmetle verilandiğer maddi duran varlıklardan kaybedilan veya çalınanlar bir taraftan kayıtlı değerleri ila bu hesaba alacak, birikmiş amortismanları 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına, amorti edilmeyen kısmı 632 Giderler Hesabına borç;diğer taraftan rayiç değerleri üzerinden sorumluları adına 135 Personelden Alacaklar Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Birikmiş amortismanlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 188– (1) Birikmiş amortismanlar hesabı, maddi duran varlık bedellerinin yararlanma süresi içinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 189– (1) Birikmiş amortismanlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Maddi duran varlıklar içinhesaplanan amortisman tutarları bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Amortismana tabi maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi sonucunda oluşan değer artışları üzerinden hesaplanan amortisman tutarları bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Satılan maddi duranvarlıkların birikmiş amortismanları bu hesaba, yeniden değerleme artışları 522 Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları Hesabına, yapılantahsilat tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç, kayıtlı değerleri ila ilgili maddi duran varlık hesabına, bu değer üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedilmekle birlikte; bu işlemden doğan zararlar 632 Giderler Hesabına borç, bu işlemden doğan kârlar 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 2) Kullanılamayacak hale gelmesi nedeniylEkayıtlardan düşülmesi gereken maddi duran varlıkların birikmiş amortismanları bu hesaba, ayrılan amortisman maddi duran varlıkların kayıtlı değerlerinden az ise aradaki fark 632 Giderler Hesabına borç, kayıtlıdeğeri ila ilgili maddi duran varlık hesabına alacak kaydedilir.

Yapılmakta olan yatırımlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 190– (1) Yapılmakta olan yatırımlar hesabı, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ila işçilik ve genel giderlerin; geçici vEkesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilan tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 191– (1) Yapılmakta olan yatırımlar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Yatırım projelerine yapılan harcamalar bu hesaba, bu tutarlar üzerinden ödenen katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına borç, yapılan ödeme ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Tamamlanan yatırım projeleri maliyet bedelleri ila bu hesaba alacak, ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilir.

Yatırım avansları hesabı Hesabın niteliği

Madde 192– (1) Yatırım avansları hesabı, yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilan maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilan yatırım avanslarının izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 193– (1) Sandıkça yapılacak yatırım avansı şeklindeki ön ödemelerin şekilleri, devir ve mahsup işlemleri, yapılacak ön ödemelerin tutar ve oranlarının tespiti ve diğer işlemler Yönetim Kurulunca kararlaştırılır. (2) Avanslar sözleşmelerindeki hükümlere göre mahsup edilir. Avans konusu sözleşme iptal edildiği takdirde, yükleniciye verilan avans tutarı diğer kurum alacakları hesabına alınarak yatırım avansları hesabı kapatılır. Avans teminatı paraya çevrilarek, yüklenicinin diğer kurum alacakları hesabına alınan borcu kapatıldıktan sonra artan bir tutar varsa, iade edilmek üzere emanetler hesabına kaydedilir. Paraya çevrilmiş olan avans teminatı olarak alınan değerler ise hesaplardan çıkarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 194– (1) Yatırım avansları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Maddi duran varlık edinim işlerinedeniyle sözleşmelerine dayanılarak yüklenicilare verilan avanslar bu hesaba borç, kesintilar ilgili hesaplara, ödenmesi gereken tutar 103- Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir.Yatırım avansı karşılığında teminat olarak alınan değerler ilgili hesaplara kaydedilir. b) Alacak 1) Verilan avanslardan yapılan mahsuplar bu hesaba alacak, ilgili hesap veya hesaplara borç kaydedilir. 2) Taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmemesi nedeniyle feshedilan sözleşmeler üzerine henüz mahsup edilameyen avans tutarı bu hesaba alacak, 136- Diğer Kurum Alacakları Hesabına borç; teminatı paraya çevrildiğindealacak tutarı 136- Diğer Kurum Alacakları Hesabına, kalanı ilgilisine ödenmeküzere 333- Emanetler Hesabına alacak, tamamı 102- Banka Hesabına borç kaydedilir.

Maddi olmayan duran varlıklar

Madde 195– (1) Maddiolmayan duran varlıklar hesap grubu, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve Sandığın belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilan giderler ve belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ila bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanların kaydı için kullanılır.

Maddi olmayan duranvarlıklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Haklar Hesabı Birikmiş Amortismanlar Hesabı Hesap grubuna ilişkin işlemler

Madde 196– (1) Maddiolmayan duran varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemler aşağıda gösterilmiştir: a) Maddi olmayan duran varlıkların hesaplara alınması; 1) Edinilan maddi olmayan duranvarlıklar, maliyet bedeli ila hesaplara alınır. Bağış veya hibe olarak edinilanler değerlemesi yapıldıktan sonra hesaplara alınır. 2) Maddi olmayan duranvarlıkların kayıtlardan çıkarılmasını gerektiren bir durum ortaya çıktığında muhasebe birimine bildirilir. Bunun üzerine muhasebe birimincEkayıtlar güncellenir. 3) Maddi olmayan duranvarlıkların satış işlemleri sırasında; amortisman ve yeniden değerlemeye tabi olanlarda net değeri, diğerlerinde isEkayıtlı değeri ila satış bedeli arasında fark olması durumunda, oluşan olumlu veya olumsuz fark, ilgilisine göre faaliyet gelir veya gider hesaplarının değer ve miktar değişimleri yardımcı hesaplarına kaydedilarek muhasebeleştirilir. b) Maddi olmayan duran varlıkların yeniden değerleme işlemleri; 1) Maddi olmayan duranvarlıklar ve bu varlıklar üzerinden ayrılmış olup hesaplarda gösterilan amortismanları, Yönetim Kurulunca belirlenecek esas ve usullere göre yeniden değerlemeye tabi tutulur. 2) Yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artış veya azalışları, bir taraftan ilgili maddi olmayan duran varlık hesabına kaydedilirken, diğer taraftan yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilir. 3) Maddi olmayan varlık herhangi bir nedenle elden çıkarılmışsa yeniden değerleme farkı da hesaplardan çıkarılır. c) Maddi olmayan duran varlıkların amortisman işlemleri; 1) Amortisman ayrılması, bir maddi olmayan duran varlığın maliyetinin, öngörülen hizmet süresi boyunca dönemlere dağıtılmasıdır. 2) Ayrılan amortisman tutarı gider olarak muhasebeleştirilir. Maddi olmayan duran varlıkların ilk defa amortisman uygulamasına esas alınacak değeri kayıtlı bedelidir. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. Maddi olmayan duran varlık için yapılan harcamaların, varlığın iyilaştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılması sonucunu doğurması durumunda amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır. 3) Bir maddi olmayan duranvarlığın kullanımından elde edilabilacek ekonomik fayda tüketildikçe, bu tüketimi yansıtabilmek amacıyla ayrılan amortismanların birikmiş tutarı, varlığın defterdEkayıtlı değerinin altında eksi değer olarak gösterilir. 4) Amortisman süresi, maddi olmayan duran varlığın muhasebEkayıtlarına girdiği yıldan başlar. Uygulanacak amortisman süresi, yöntemi ve oranları maddi olmayan duran varlık çeşitlerine göre genel hükümler dikkate alınarak Yönetim Kurulunca belirlenir.

Haklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 197– (1) Haklar hesabı, bedeli karşılığı edinilan hukuki tasarruflar ila belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkilar dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 198– (1) Haklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Bütçeye gider kaydıyla edinilan haklar bir taraftan bu hesaba borç, kesintilar ilgili hesaba, ödenecek tutar 103- Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgilidiğer hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandık alacaklarına karşılık alınan haklar, intikale esas değerleri üzerinden bir taraftan bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 3) Bedelsiz olarak intikal edenhaklar tespit edilan değerleri üzerinden bir taraftan bu hesaba borç, 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 4) Haklar hesabında kayıtlıtutarlar ila bunlara ilişkin birikmiş amortismanların yıl sonunda yeniden değerlemeye tabi tutulması sonucu varlığın değerinde ortaya çıkan artışlar bu hesaba borç; amortisman tutarındaki artışlar 268- Birikmiş Amortismanlar Hesabına, değer artış farkı ise 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Satılan hakların, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, satış bedeli ila net değeri arasındaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına, yeniden değerleme azalış farkı 522- YenidenDeğerleme Farkları Hesabına alacak, satış bedeli 100- Kasa Hesabı veya102- Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, ayrılmış olan amortisman tutarları 268- Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerleme artış farkı 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına, satış bedeli ila net değeri arasındaki olumsuz fark 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Ortadan kalkan haklar kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba, yeniden değerleme azalış farkı 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına alacak, ayrılmış olan amortismantutarı 268- Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerleme artış farkı522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına, kalanı 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 3) Haklar hesabında kayıtlıtutarlar ila bunlara ilişkin birikmiş amortismanların yıl sonunda yeniden değerlemeye tabi tutulması sonucu, varlığın değerinde ortaya çıkan azalışlar bu hesaba alacak; amortisman tutarındaki azalışlar 268- Birikmiş Amortismanlar Hesabına, değer azalış farkı ise 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına borç kaydedilir.

Birikmiş amortismanlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 199– (1) Birikmiş amortismanlar hesabı, maddi olmayan duran varlık bedellerinin, yararlanma süresi içinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 200– (1) Birikmiş amortismanlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Yıl sonunda maddi olmayan duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarları bu hesaba alacak, 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Yıl sonunda maddi olmayan duran varlıklar ila bunlara ilişkin birikmiş amortismanların yeniden değerlemeye tabi tutulması sonucu, amortisman tutarlarındaki artışlar bu hesaba, değer artış farkı ise 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına alacak,varlığın değerinde ortaya çıkan artışlar ilgili maddi olmayan duran varlık hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Amortismana tabi tutulduktan sonra her ne suretle olursa olsun kayıtlardan çıkarılan varlıklar için ayrılan amortisman tutarı bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Yıl sonunda maddi olmayan duran varlıklar ila bunlara ilişkin birikmiş amortismanların yeniden değerlemeye tabi tutulması sonucu, amortisman tutarındaki azalışlar bu hesaba, değer azalış farkı ise 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına borç,varlığın değerinde ortaya çıkan azalışlar ilgili maddi olmayan duran varlık hesabına alacak kaydedilir.

Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları

Madde 201– (1) Gelecekyıllara ait giderler ve gelir tahakkukları hesap grubu; içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan, ancak gelecek yıllara ait olan giderler ila faaliyet dönemine ait olup da kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin izlenmesi için kullanılır.

Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı Gelir Tahakkukları Hesabı Gelecek yıllara ait giderler hesabı Hesabın niteliği

Madde 202– (1) Gelecekyıllara ait giderler hesabı, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken gelecek yıllara ait giderlerin, ilgili oldukları yıla kadar geçici olarak izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 203– (1) Peşin ödenen giderlerden içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde giderleştirilacek olanlar, ilgili oldukları dönemlerde tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir. (2) Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az bir sürEkalan peşin ödenmiş giderler, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ila dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait giderler hesabına aktarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 204– (1) Gelecekyıllara ait giderler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) İçinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gereken peşin ödenmiş giderler bu hesaba ve ilgili diğer hesaplara borç, toplam tutar 103 Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Bu hesapta kayıtlı tutarlardaniçinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde gider hesaplarına yansıtılması gerekenler, dönem sonunda bu hesaba alacak, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına borç kaydedilir.

Gelir tahakkukları hesabı Hesabın niteliği

Madde 205– (1) Gelir tahakkukları hesabı, aidat ödeyen kurumlardan, bankalardan, kiracılardan, üçüncü kişilarden tahsili ya da bunlar hesabına kesin borç kaydı bir yıldan daha uzun bir sürede yapılacak tahakkuk etmiş gelirlerin içinde bulunulan döneme ait olan kısımlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 206– (1) Gelir olarak tahakkuk ettirilmiş olmakla birlikte, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde istenilabilir duruma gelecek olan alacaklar, ilgili oldukları dönemlerde tahsil edilmek üzere bu hesapta izlenir. (2) Duran varlıklar ana hesapgrubu içindeki kayıtlı alacaklara ilişkin olarak dönem sonlarında hesaplanan ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde tahsil edilacek olan işlemiş faiz geliri alacakları bu hesaba kaydedilir. (3) Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahsil zamanına bir yıldan az sürEkalan alacaklar, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ila dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları hesabına aktarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 207– (1) Gelir tahakkukları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) İçinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ilgililarden istenebilir duruma gelecek olan alacaklar bu hesaba borç, ilgili gelir hesaplarına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Bu hesapta kayıtlıtutarlardan içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde istenebilir duruma gelecek olanlar, dönem sonunda bu hesaba alacak, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki 181 Gelir Tahakkukları Hesabına borç kaydedilir.

Diğer duran varlıklar

Madde 208– (1) Diğer duran varlıklar hesap grubu; duran varlık niteliği taşıyan ve duran varlık hesap gruplarına girmeyen, diğer duran varlıklar ila ilgili duran varlık hesaplarından, bu gruptaki hesaplara aktarılan amortismana tabi varlıkların birikmiş amortismanlarının izlenmesi için kullanılır. (2) Maddi duran varlıkhesaplarında kayıtlı olup, çeşitli nedenlerlEkullanılma olanaklarını yitiren varlıklar ila bu varlıklardan amortismana tabi olanların ayrılmış amortisman tutarları bu hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır. Bu şekilde aktarılan varlıkların kayıtlı değeri ila ayrılmış amortisman tutarı arasındaki fark kadar, aktarma işleminin yapıldığı dönem sonunda amortisman ayrılır.

Diğer duran varlıklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı Birikmiş Amortismanlar Hesabı Gelecek yıllar ihtiyacı stoklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 209– (1) Gelecekyıllar ihtiyacı stoklar hesabı, Sandığın tedbirli satın alma ve üretme politikası gereği bir yıldan daha uzun bir süredEkullanacakları stokların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 211– (1) Eldençıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabı, çeşitli nedenlerlEkullanılma olanaklarını yitiren gelecek yıllar ihtiyacı stoklar ve maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 212– (1) Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Kullanılma olanağını yitirenmaddi duran varlıklar kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba borç, ilgili maddi duran varlık hesabına alacak; ayrılmış olan amortisman tutarı 257- Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, 299- Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedilir. 2) Kişisel kusurlardan dolayı kırılma, bozulma veya eskime gibi nedenlerlEkullanılamayacak veya tüketilameyecek hale gelen stoklardan hurdaya ayrılması gerekenlerin, hurda hâlindeki değeri bir taraftan bu hesaba, kayıtlı değeri ila hurda hâlindeki değeri arasındaki fark 632- Giderler Hesabına borç; kayıtlı değeri 293- GelecekYıllar İhtiyacı Stoklar Hesabına alacak; diğer taraftan rayiç değeri ila hurda hâlindeki değeri arasındaki fark 136- Diğer Kurum Alacakları Hesabına borç, 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Kişisel kusur olmaksızınkırılma, bozulma veya eskime gibi nedenlerlEkullanılamayacak veya tüketilameyecek hale gelen stoklardan hurdaya ayrılması gerekenler, hurda hâlindeki değeri üzerinden bu hesaba, kayıtlı değeri ila hurda hâlindeki değeri arasındaki fark 632- Giderler Hesabına borç, kayıtlı değeri üzerinden293- Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabında kayıtlı stok ve varlıklardan satılmak suretiyle elden çıkarılanların, bir taraftan kayıtlı değeri bu hesaba, satış bedeli ila net değeri arasındaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına, yenidendeğerleme azalış farkı 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına alacak, satışbedeli 100- Kasa Hesabı veya 102- Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, ayrılmış olan amortisman tutarları 299- Birikmiş Amortismanlar Hesabına, yeniden değerleme artış farkı 522- Yeniden Değerleme Farkları Hesabına, satışbedeli ila net değeri arasındaki olumsuz fark 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabında kayıtlı stokların sayımı sonucunda tespit edilan noksanlıklar kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, 197- Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

Diğer çeşitli duran varlıklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 213– (1) Diğer çeşitli duran varlıklar hesabı, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 214– (1) Diğer çeşitli duran varlıklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Edinilan diğer çeşitli duran varlıklar bu hesaba borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Diğer çeşitli duranvarlıklar hesabında kayıtlı diğer çeşitli duran varlıklardan herhangi bir şekilde elden çıkarılanlar bu hesaba alacak, ilgili hesaba borç kaydedilir.

Birikmiş amortismanlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 215– (1) Birikmiş amortismanlar hesabı, diğer duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı amortismana tabi duran varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarlarını izlemek için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 216– (1) Birikmiş amortismanlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Elden çıkarılacak maddiduran varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarları bu hesaba alacak, 257- Birikmiş Amortismanlar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç kaydedilir. 2) Elden çıkarılacak amortismana tabi duran varlıkların kayıtlı değeri ila ayrılmış amortisman tutarı arasındaki fark, bu hesap grubuna aktarma işleminin yapıldığı dönem sonunda bu hesaba alacak, 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Elden çıkarılacak maddiduran varlıklardan her ne suretle olursa olsun kayıtlardan çıkarılanların ayrılmış olan amortisman tutarı bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklara İlişkin Hesap ve İşlemler Kısa vadeli yabancı kaynaklar

Madde 217– (1) Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; bir yıl veya faaliyet dönemi içinde geri ödenmesi gereken yabancı kaynakları kapsar. (2) Kısa vadeli yabancıkaynaklar ana hesap grubu; faaliyet borçları, emanet yabancı kaynaklar, ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları, gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları, diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap gruplarına ayrılır.

Faaliyet borçları

Madde 218– (1) Bu hesapgrubu, Sandığın üyelerinin çalıştığı kurumlarca üyelerden Sandık adına yapılan tevkifatlar ila işveren aidatı karşılığı olarak ödedikleri tutarların ve mal alınıp, hizmet gördürülerek gider gerçekleşmiş olmakla birlikte ödeneği bulunmadığı için ödenemeyen borçları, mevzuatları gereği depozito, teminat olarak yapılan tahsilatlar ila Sandığın mal ve hizmet alış faaliyetleri dolayısıyla ortaya çıkan diğer borçlarının izlenmesi için kullanılır.

Faaliyet borçları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Faaliyet Borçları Hesabı Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı Diğer Borçlar Hesabı Faaliyet borçları hesabı Hesabın niteliği

Madde 219– (1) Buhesap, Sandığın üyelerinin çalıştığı kurumlarca üyelerden Sandık adına yapılan tevkifatlar ila işveren aidatı karşılığı olarak ödedikleri tutarların izlenmesi için kullanılır. Bu hesapta emaneten izlenen tutarlar yıl sonunda kurumlarla mutabakat sağlandıktan sonra ilgili hesaplarına aktarılarak kapatılır.

Hesabın işleyişi

Madde 220– (1) Faaliyet borçları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Sandık üyelerinin çalıştığıkurumlarca, üyelerden yapılan tevkifatlar vEkurum karşılıklarına mahsuben yatırılan tutarlar bu hesaba alacak, 102 Bankalar hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Yıl sonlarında kurumlarla yapılan mutabakat sonrasında ilgili hesaplara aktarılan tutarlar bu hesaba borç, ilgisine göre 181- Gelir Tahakkukları Hesabına, 132- Kurumca VerilanBorçlar Hesabına alacak kaydedilir. 2) Hesapta bulunan borçlardanzamanaşımına uğrayanlar bir taraftan bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Alınan depozito ve teminatlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 221– (1) Alınan depozito ve teminatlar hesabı, üçüncü kişilarin belli bir işi yapmaları amacıyla ve sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı olarak alınan depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. (2) Alınan depozito ve teminatlar hesabına nakit olarak alınan değerler kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 222– (1) Alınan depozito ve teminatlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Alınan depozito ve teminatlar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Geri verilan depozito ve teminatlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Gelir kaydedilan depozito ve teminatlar bir taraftan bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Herhangi bir alacağa karşılık mahsup edilan depozito ve teminatlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Diğer borçlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 223– (1) Diğer borçlar hesabı, yukarıdaki hesap kalemlerinin kapsamına alınamayan ve vadesi bir yıl veya faaliyet dönemi ila sınırlı borçların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 224– (1) Diğer borçlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Sandığın diğer borçları bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Ödenen diğer borçlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Emanet yabancı kaynaklar

Madde 225– (1) Emanetler hesap grubu; tahakkukları gerçekleşmesine rağmen alınmayan sosyal yardımlar, ödeme talimatına bağlanmasına rağmen bankalardan alınmayan sosyal yardımlar, sosyal yardımlardan mirasçılık belgelerine istinaden emanete alınması gereken tutarların, personel giderlerinden tahakkuk ettirilip ödemesi gelecek hesap döneminde gerçekleşecek olan tutarların izlenmesi için kullanılır.

Emanetler niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Emanetler Hesabı Personele Borçlar Hesabı Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı Emanetler hesabı Hesabın niteliği

Madde 226– (1) Buhesap, tahakkukları gerçekleşmesine rağmen alınmayan sosyal yardımlar, ödeme talimatına bağlanmasına rağmen bankalardan alınmayan sosyal yardımlar, sosyal yardımlardan mirasçılık belgelerine istinaden emanete alınması gereken tutarların, kredi alacaklarından fazla yapılan tahsilatların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 227– ( 1) Emanetler hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Alınmayan Sosyal Yardımlar, mirascılık belgesine bağlı olarak kişilar adına sosyal yardımlardan ayrılan paylar, kredi alacaklarından fazla kesilan paralar bu hesaba alacak ilgisine göre ilgili gider (Sosyal Yardım Giderleri) hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Emanete alınan paranınilgili kişi veya kuruluşa ödenmesinde bu hesaba borç, 102- Bankalar Hesabına veya ilgili hesaba alacak kaydedilir.

Personele borçlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 228– (1) Personele borçlar hesabı, Sandığın personeline olan tahakkuk etmiş ancak ödemesi gelecek hesap döneminde gerçekleşecek olan ücret, ikramiye gibi borçlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 229– (1) Personele borçlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Tahakkuk eden işçi ücretleri ve memur aylıklarından henüz ödenmemiş olanlar bu hesaba, vergi kesintilari 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına, sosyal güvenlik kesintilari 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintilari Hesabına, diğer kesintilar ilgilihesaplara alacak, tahakkuk toplamı ilgili 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Sandığın personeline olanözel gider indirimine ilişkin borçları bu hesaba alacak, 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına borç kaydedilir. 3) Personelin maaş ve ücretlerinden fazla ve yersiz kesilmek suretiyle sosyal güvenlik kurumlarına gönderilan tutarlardan personele ödenmesi gerekenler bu hesaba alacak, 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Personele borçlardan ödenen tutarlar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sandıktan ayrılan personele olan borçlar bu hesaba borç, 329 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer çeşitli borçlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 230– (1) Diğer çeşitli borçlar hesabı, ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınamayan öğrenci hakkı, kira borçları, faiz borçları, mahiyeti tespit edilameyen tutarlar ila emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilan tutarlar gibi çeşitli borçların, herhangi bir amaca tahsis edilarek Sandığa bırakılan emanet paraların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 231– (1) Diğer çeşitli borçlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Sandığa bırakılan diğer çeşitli emanetler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Sandık veya muhasebe birimiadına banka veya diğer yollarla gönderilip mahiyeti tespit edilameyen paralar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Ödenen diğer çeşitli emanetler bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler

Madde 232– (1) Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler hesap grubu; Sandığın sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödeyeceği vergi, resim, harç, kesinti, sigorta primi, sendika aidatları, icra taksitleri ila sosyal güvenlik kurumları ve diğer kamu idareleri adına tahsil edilan tutar veya paylar ila benzeri borçların izlenmesi için kullanılır.

Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintilari Hesabı Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı Ödenecek vergi ve fonlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 233– (1) Ödenecek vergi ve fonlar hesabı, Sandığın, ilgili mali mevzuat uyarınca mükellef veya sorumlu sıfatıyla mal ve hizmet alımına ilişkin faturalardan veya bunlara ilişkin sözleşmelerden kesilip vergi dairelerine ödenmesi gereken vergilar, resim, harç ve fonların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 234– (1) Ödenecekvergi ve fonlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Ay sonlarında hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanı, indirilacek katma değer vergisi hesabı ve devreden katma değer vergisi hesabının borç kalanları toplamı ila karşılaştırıldığında hesaplanan katma değer vergisinin alacak fazlası bu hesaba alacak, 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına borç kaydedilir. 2) Sorumlu sıfatıyla ücretlerden, hakediş ödemelerinden, mal ve hizmet alımı faturalarından ve diğer işlemlerden yapılan vergi ve fon kesintilari bu hesaba, diğer kesintilar ve ödemeler ilgili hesaplara alacak, tahakkuk toplamı da ilgili gider hesaplarına borç kaydedilir. b) Borç 1) Ödenen vergi ve fonlar buhesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Ödenecek sosyal güvenlik kesintilari hesabı Hesabın niteliği

Madde 235– (1) Ödeneceksosyal güvenlik kesintilari hesabı, sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre sosyal güvenlik kurumları adına nakden veya mahsuben tahsil edilan tutarların izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 236– (1) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı adına sigorta primi olarak nakden veya mahsuben tahsil edilan tutarlar bu hesaba kaydedilir. (2) Tahsil edilan prim tutarlarının Kuruma gönderilmesi, düzenlenecek belgeler ila yapılacak diğer işlemler hakkında, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve buKanuna dayanılarak çıkarılacak yönetmelikler ila diğer düzenlemeler çerçevesinde işlem yapılır.

Hesabın işleyişi

Madde 237– (1) Ödeneceksosyal güvenlik kesintilari hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Memur ve işçilarin aylık ve ücret ödemelerinden yapılan sosyal güvenlik kesintilari ila bunlara ilişkin işveren katılma payları bu hesaba, diğer kesintilar ve ödemeler ilgili hesaplara alacak, tahakkuk toplamı da ilgili gider hesaplarına borç kaydedilir. 2) Hesap veya toplam hatası nedeniyle sosyal güvenlik kurumlarına fazla gönderilan tutarlar bu hesaba alacak, 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Sandıkça tahsil edilan sosyalgüvenlik kesintilarinden ilgili kuruma gönderilan tutarlar veya yapılan mahsuplar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Ödenecek diğer yükümlülükler hesabı Hesabın niteliği

Madde 238– (1) Ödenecekdiğer yükümlülükler hesabı, memur ve işçi ücretlerinden kesilan sendika, dernek, vakıf vs. aidatları ila özel bölümlerinde tanımlananlar dışında kalan yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 239– (1) Ödenecek diğer yükümlülükler hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Ödenecek diğer yükümlülükler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Diğer yükümlülüklerdenyapılan ödemeler bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Borç ve gider karşılıkları

Madde 240– (1) Borç ve gider karşılıkları hesap grubu, mevzuatı gereğince belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılacak her türlü borç ve gider karşılığının izlenmesi için kullanılır. (2) Borç ve gider karşılıkları, 372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabından oluşur.

Kıdem tazminatı karşılığı hesabı Hesabın niteliği

Madde 241– (1) Kıdemtazminatı karşılığı hesabı, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır. (2) Uzun vadeli yabancıkaynaklar ana hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabında kayıtlı tutarlardan, izleyen dönemde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıkları dönem sonunda bu hesaba kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 242– (1) Kıdemtazminatı karşılığı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Faaliyet dönemi içinde ödenmek üzere ayrılan kıdem tazminatı karşılıkları bu hesaba alacak, 632- Giderler Hesabına borç kaydedilir. 2) Daha önceki yıllarda hesaplanarak uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabına kaydedilmiş tutarlardan, izleyen dönemde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıkları dönem sonunda bu hesaba alacak, 472- Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Ödenen kıdem tazminatıtutarlarının bir taraftan karşılık ayrılmış kısmı bu hesaba, karşılık ayrılmamış kısmı ise 632- Giderler Hesabına borç, ödenecek tutar 103- Verilan Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir. 2) Konusu kalmayan kıdemtazminatı karşılıkları bu hesaba borç, 600- Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları

Madde 243– (1) Gelecekaylara ait gelirler ve gider tahakkukları hesap grubu; içinde bulunulan ayda ortaya çıkan ancak gelecek aylara ait gelirler ila faaliyet dönemine ait olup ödemesi gelecek aylarda yapılacak giderlerin izlenmesi için kullanılır.

Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı Gider Tahakkukları Hesabı Gelecek aylara ait gelirler hesabı Hesabın niteliği

Madde 244– (1) Gelecek aylara ait gelirler hesabı, gelecek aylara ait peşin tahsil olunan gelirlerin bir yıldan kısa süreye ait olan kısımlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 245– (1) Peşintahsil olunan gelirler bu hesabın alacağına kaydedilir. Ait olduğu dönemde ilgili gelir hesaplarına devredilir. (2) Dönem sonunda, uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek yıllara ait gelirler hesabında yer alıp, tahakkuk zamanına bir yıldan az sürEkalan peşin tahsil edilmiş gelirler bu hesaba aktarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 246– (1) Gelecekaylara ait gelirler hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Tahsil edilan gelirlerden gelecek aylara ait olanlar bu hesaba, gelir yazılması gereken tutarlar ilgili gelir hesabına, hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, bunların toplamı da tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Bir yıldan daha uzundönemlerle ilgili olarak tahsil edilan gelirlerden vadesi bir yılın altına düşenler bu hesaba alacak, 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Peşin tahsil edilangelirlerin ait oldukları aya isabet eden tutarları bu hesaba borç, ilgili gelir hesabına alacak kaydedilir. 2) Peşin tahsil edilan gelirlerdenyapılan iadeler bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Gider tahakkukları hesabı Hesabın niteliği

Madde 247– (1) Gider tahakkukları hesabı, gelecek aylarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlenmesi için kullanılır. (2) Dönem sonunda, uzun vadeliyabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesabında yer alıp, ödeme zamanına bir yıldan az sürEkalan tutarlar bu hesaba aktarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 248– (1) Gider tahakkukları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Gerçekleşmiş olmasına rağmenhenüz Sandıktan istenebilir duruma gelmeyen giderler bu hesaba alacak, ilgili gider veya zarar hesaplarına borç kaydedilir. b) Borç 1) Tahakkuk eden giderlere ilişkin yapılan ödemeler bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar

Madde 249– (1) Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu; kısa vadeli yabancı kaynak niteliğinde olup yukarıdaki gruplara dahil edilameyen tutarların izlenmesi için kullanılır.

Diğer kısa vadeli yabancıkaynaklar niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Hesabı Hesaplanan katma değer vergisi hesabı Hesabın niteliği

Madde 250– (1) Hesaplanan katma değer vergisi hesabı, teslim edilan mal veya ifa edilan hizmetler üzerinden, (sosyal tesislerin yatak, yemek, çay, kahve, meşrubat vs. gelirleri) hesaplanan katma değer vergisi ila işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilan mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 251– (1) Hesaplanan katma değer vergisi hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Teslim edilan mal veya ifa edilan hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi bu hesaba, mal ve hizmet bedeli 600 Gelirler Hesabına alacak, yapılan tahsilat, tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Ay sonlarında bu hesabın alacak kalanı, indirilacek katma değer vergisi ve devreden katma değer vergisi hesaplarının borç kalanları ilEkarşılaştırılarak; hesaplanan katma değer vergisi kalan verdiğinde aradaki fark bu hesaba borç, 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak, indirilacek katma değer vergisi ve devreden katma değer vergisi hesapları kalan verdiğinde bu hesapların kalanlarının toplamı 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabına borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Hizmet gelirlerinden iptaledilanlere ilişkin katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına, iptal edilan hizmet geliri 610 İndirim, İade ve İskontolar Hesabınaborç, yapılan ödeme, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Sayım ve tesellüm fazlaları hesabı Hesabın niteliği

Madde 252– (1) Sayım ve tesellüm fazlaları hesabı, sayımlar sonunda tespit edilan kasa, stok, menkul kıymet ve üniteler arası yollamada ortaya çıkan fazlaların, nedenleri tespit edilinceyEkadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 253– (1) Sayım ve tesellüm fazlaları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Kasa sayımında ortaya çıkanfazlalıklar bu hesaba alacak, 100 Kasa Hesabına borç kaydedilir. 2) Maddi duran varlıkların ve menkul kıymetlerin sayımında ortaya çıkan fazlalıklar rayiç değerleriyle bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Kasa sayımı sonucunda ortaya çıkan fazlalıklardan hak sahipleri tespit edilanlere yapılan ödemeler bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Sayım fazlalarından gelir yazılması gereken tutarlar bu hesaba borç, duruma göre 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer çeşitli yabancı kaynaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 254– (1) Diğer çeşitli yabancı kaynaklar hesabı, bu hesap grubu içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 255– (1) Diğer çeşitli yabancı kaynaklar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Diğer çeşitli yabancı kaynaklar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Elden çıkarılan diğer çeşitli yabancı kaynaklar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

ON DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklara İlişkin Hesap ve İşlemler Uzun vadeli yabancı kaynaklar

Madde 256– (1) Uzun vadeliyabancı kaynaklar ana hesap grubu; vadesi faaliyet dönemini aşan uzun vadeli yabancı kaynakları kapsar. (2) Uzun vadeli yabancıkaynaklar ana hesap grubu, faaliyet borçları, diğer borçlar ila gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları hesap gruplarına ayrılır.

Faaliyet borçları

Madde 257– (1) Faaliyet borçları hesap grubu; Sandığın faaliyet ilişkilari nedeniyle ortaya çıkan bir yıldan uzun vadeli borçlarının izlenmesi için kullanılır.

Faaliyet borçları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Faaliyet Borçları Hesabı Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı Diğer Ticari Borçlar Hesabı Faaliyet borçları hesabı Hesabın niteliği

Madde 258– (1) Faaliyet borçları hesabı, Sandığın faaliyet konusu ila ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan bir yıldan uzun vadeli faaliyet borçlarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 259– (1) Faaliyet borçları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Bir yıldan uzun vadeli malve hizmet alımlarından doğan borçlar bu hesaba alacak, maliyet bedeli ila ilgili hesaplara, ödenen katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi hesabına borç kaydedilir. 2) Sandığın anlaşmalar uyarınca satıcılara olan borçlarına yürütülen faizler bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. 3) Mal ve hizmet alımlarında satıcıların Sandık adına yaptığı giderler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Vadesi bir yılın altına düşen satıcılara olan borçlar bu hesaba borç, 320 Faaliyet Borçları Hesabına alacak kaydedilir. 2) İade edilan stok tutarlarıbu hesaba borç, maliyet bedeli ila ilgili stok hesabına, ödenen katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedilir. 3) Satıcılara nakden veya hesaben yapılan ödemeler bu hesaba borç, ödemenin şekline göre ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Alınan depozito ve teminatlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 260– (1) Alınan depozito ve teminatlar hesabı, üçüncü kişilarin belli bir işi yapmaları amacıyla ve sözleşmeler nedeniyle gerçekleşecek bir alacağın karşılığı olarak alınan depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır. (2) Alınan depozito ve teminatlar hesabına nakit olarak alınan değerler kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 261– (1) Alınan depozito ve teminatlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Depozito ve teminat olaraktahsil edilan ve faaliyet dönemini takip eden dönemlerde iade edilacek olan tutarlar bu hesaba alacak, 100 Kasa Hesabı veya 102 Bankalar Hesabı ya dailgili diğer hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesapta kayıtlıtutarlardan izleyen faaliyet dönemi için iade edilacek depozito ve teminatlar dönem sonunda bu hesaba borç, 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına alacak kaydedilir. 2) Gelir kaydedilmesi gereken depozito ve teminatlar bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer faaliyet borçları hesabı Hesabın niteliği

Madde 262– (1) Diğer faaliyet borçları hesabı, yukarıdaki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınamayan bir yıldan uzun vadeli borçların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 263– (1) Diğer faaliyet borçları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Diğer ticari borçlardan vadesi faaliyet dönemini aşanlar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesapta kayıtlıborçlardan vadesi bir yılın altına düşen diğer ticari borçlar bu hesaba borç, 329 Diğer Faaliyet Borçları Hesabına alacak kaydedilir.

Emanet yabancı kaynaklar

Madde 264– (1) Emanetler hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan meydana gelmiş bir yıldan uzun vadeli emanetlerin izlenmesi için kullanılır. (2) Bu grupta yer alantutarlardan vadesi bir yılın altına inenler kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır. (3) Emanetler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak 436 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabından oluşur.

Diğer çeşitli borçlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 265– (1) Diğer çeşitli borçlar hesabı, ticari olmayıp yukarıdaki hesaplardan hiçbirinin kapsamına alınamayan, öğrenci hakkı, kira borçları, faiz borçları gibi bir yıldan uzun vadeli çeşitli emanetlerin, belirli bir amaca tahsis edilarek Sandığa bırakılan emanet paraların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 266– (1) Diğer çeşitli borçlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Diğer çeşitli emanetlerdenvadesi faaliyet dönemini aşan tutarlar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesapta kayıtlıtutarlardan vadesi bir yılın altına düşenler bu hesaba borç, 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabına alacak kaydedilir.

Borç ve gider karşılıkları

Madde 267– (1) Borç ve gider karşılıkları hesap grubu; bilanço tarihinde belirgin olarak ortaya çıkan, ancak tutarının ne olacağı kesin olarak bilinemeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen uzun vadeli borçlar veya giderler için ayrılan karşılıkların izlenmesi için kullanılır. (2) Bu grupta yer alan hesaplarda kayıtlı karşılık tutarlarından dönem sonlarında vadeleri bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki ilgili karşılık hesaplarına aktarılır. (3) Borç ve gider karşılıklarıniteliğine göre bu grup içinde açılacak 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabından oluşur.

Kıdem tazminatı karşılığı hesabı Hesabın niteliği

Madde 268– (1) Kıdemtazminatı karşılığı hesabı, belirlenecek esaslar dahilinde ayrılan bir yıldan uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 269– (1) Kıdemtazminatı karşılığı hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Faaliyet dönemini aşan bir süreyle ayrılan kıdem tazminatı karşılıkları bu hesaba alacak, 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesapta kayıtlıtutarlardan dönem içinde ödenen kıdem tazminatları bu hesaba borç, ödemenin nakden veya bankadan yapılma durumuna göre ilgili hesaba alacak kaydedilir. 2) Konusu kalmayan kıdemtazminatı karşılıkları bu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları

Madde 270– (1) Gelecekyıllara ait gelirler ve gider tahakkukları hesap grubu; içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan gelecek yıllara ait gelirler ila faaliyet dönemine ait olup ödemesi gelecek yıllarda yapılacak giderlerin izlenmesi amacıyla kullanılır.

Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı Gider Tahakkukları Hesabı Gelecek yıllara ait gelirler hesabı Hesabın niteliği

Madde 271– (1) Gelecek yıllara ait gelirler hesabı, peşin tahsil edilan ve cari dönem içinde ilgili gelir hesaplarına kaydedilmemesi gereken gelecek yıllara ait gelirlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 272– (1) Peşintahsil edilan gelirlerden içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahakkuk ettirilmesi gerekenler, ilgili oldukları yılda tahakkuk ettirilmek üzere bu hesapta izlenir. (2) Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az sürEkalan peşin tahsil edilmiş gelirler, düzenlenecek mahsup fişi ilEkısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 273– (1) Gelecekyıllara ait gelirler hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) İçinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlere ait olarak tahsil edilan gelirler bu hesaba, hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi hesabına alacak, tahsilat tutarı 100 Kasa Hesabı veya 102 Bankalar Hesabı ya da ilgilidiğer hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesapta kayıtlıtutarlardan vadesi bir yılın altına düşen gelirler bu hesaba borç, 380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

Gider tahakkukları hesabı Hesabın niteliği

Madde 274– (1) Gider tahakkukları hesabı, gelecek yıllarda ödemesi yapılacak ve kesinlikle belgeye dayalı gider tahakkuklarının izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 275– (1) Gider olarak tahakkuk ettirilmiş olup içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ödenebilir duruma gelecek olan giderlerden kaynaklanan borçlar, ilgili olduğu dönemde ödenmek üzere bu hesapta izlenir. (2) Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp ödeme zamanına bir yıldan az sürEkalan borçlar, düzenlenecek muhasebe işlem fişi ilEkısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesabına aktarılır. (3) Uzun vadeli yabancıkaynaklar ana hesap grubu içindeki hesaplarda yer alan mali borçlar için yıl sonlarında geçici mizandan önce hesaplanan ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ödenecek olan işlemiş faiz giderleri bu hesaba kaydedilir. (4) Vadesi geçmiş, ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülüklere ilişkin olarak hesaplanan faiz ve gecikme zammı tutarları, ilgisine görEkısa veya uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesaplarına kaydedilarek izlenir.

Hesabın işleyişi

Madde 276– (1) Gider tahakkukları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) İçinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde ödenebilir duruma gelecek olan giderlerden kaynaklanan borç tahakkukları bu hesaba alacak, ilgili gider hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesaba kayıtlıtutarlardan içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenebilir duruma gelecek olanlar, dönem sonunda bu hesaba borç, 381 Gider Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar

Madde 277– (1) Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu, yukarıdaki hesap gruplarında tanımlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. (2) Diğer uzun vadeli yabancıkaynaklar, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 499- Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabından oluşur.

Diğer çeşitli uzun vadeli yabancı kaynaklar hesabı Hesabın niteliği

Madde 278– (1) Diğer çeşitli uzun vadeli yabancı kaynaklar hesabı, yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan diğer çeşitli uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 279– (1) Diğer çeşitli uzun vadeli yabancı kaynaklar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Diğer çeşitli uzun vadeli yabancıkaynaklar bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Diğer çeşitli uzun vadeliyabancı kaynaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki 399- Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabına alacak kaydedilir.

ON BEŞİNCİ BÖLÜM Öz Kaynaklara İlişkin Hesap ve İşlemler Öz kaynaklar

Madde 280– (1) Özkaynaklar ana hesap grubu; varlıklar toplamı ila yabancı kaynaklar arasındaki farkın izlenmesi için kullanılır. (2) Öz kaynaklar ana hesapgrubu; net değer, özel fonlar, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları, geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları, dönem faaliyet sonuçları, hesap grupları şeklinde bölümlenir.

Net değer

Madde 281– (1) Net değer hesap grubu; varlıklar toplamı ila yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu- olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki farkı ifade eden net değerin izlenmesi için kullanılır. (2) Net değer, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 500- Net Değer Hesabından oluşur.

Net değer hesabı Hesabın niteliği

Madde 282– (1) Net değer hesabı; hesaplarda kayıtlı varlıklar toplamı ila yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu- olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki fark, hesaplarda kayıtlı olmayan varlık ve yabancı kaynaklardan kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanlar ila öz kaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına Yönetim Kurulunca karar verilanlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 283– (1) Net değer hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Envanteri yapılan varlıkkarşılıkları bu hesaba alacak, ilgili varlık hesabına borç kaydedilir. 2) Öz kaynaklar ana hesapgrubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilanler bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Envanteri yapılan yabancıkaynaklar bu hesaba borç, ilgili yabancı kaynak hesabına alacak kaydedilir. 2) Öz kaynaklar ana hesapgrubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına karar verilanler bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Yeniden değerleme farkları

Madde 284– (1) Yeniden değerleme farkları; Sandığın aktifindEkayıtlı maddi duran varlıklar için yapılacak yeniden değerleme sonucu meydana gelen değer artışları ila Sandığın hissedarı bulunduğu şirketlerin yeniden değerlemesi sonucu değerleme artışlarının sermayeye eklenmesi karşılığında çıkarılan ve ortaklara dağıtılan bedelsiz hisse senetlerinin izlenmesi için kullanılır.

Yeniden değerleme farkları niteliğine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları Hesabı İştirakler Yeniden Değerleme Farkları Hesabı Maddi duran varlıklar yeniden değerleme farkları hesabı Hesabın niteliği

Madde 285– (1) Maddiduran varlıklar yeniden değerleme farkları hesabı, Sandığın aktifindEkayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlemesinden oluşan değer artışlarının izlenmesi için kullanılır. (2) Bu hesapta biriken değer artışları Yönetim Kurulu kararına görEkullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 286– (1) Maddiduran varlıklar yeniden değerleme farkları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Maddi duran varlıklarınyeniden değerlemesi sonucu oluşan değer artışları bu hesaba alacak, ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçlarına eklenen veya başka bir amaçla kullanılan maddi duran varlık değer artışları bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

İştirakler yeniden değerleme farkları hesabı Hesabın niteliği

Madde 287– (1) Sandığıniştirakleri veya hissedarı bulunduğu şirketlerin bünyesinde yapılan yeniden değerleme dolayısıyla oluşan değer artışının sermayeye eklenmesi sonucunda buna karşılık çıkarılan hisse senetlerinin hissedarlara dağıtılması sonucu alınan hisse senetlerinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 288– (1) İştirakler yeniden değerleme farkları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Sandığın iştirakleri veya hissedarı bulunduğu şirketlerin bünyesinde yapılan yeniden değerleme dolayısıyla oluşan değer artışlarının sermayeye eklenmesi sonucunda, Sandığa bedelsiz olarak verilan hisse senetlerinin nominal değerleri üzerinden tutarı bu hesabın alacağına, 110 Hisse Senetleri Hesabının borcuna kaydedilir. b) Borç 1) Geçmiş yıllar olumlufaaliyet sonuçlarına eklenen veya başka bir amaçla kullanılan iştirakler yeniden değerleme farkları bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

Kar yedekleri

Madde 289– (1) Kâr yedekleri hesap grubu; Sandığın emanetine belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bırakılan fonların (İş Kazaları Yardım Fonu ve Celal Bayar Öğrenim Yardımı Tesis Fonu) izlenmesi için kullanılır. (2) Kâr yedekleri, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 549 Özel Fonlar Hesabından oluşur.

Özel fonlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 290– (1) Özelfonlar hesabı, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere Sandığa bırakılan fonların izlenmesi için kullanılır. Bu fonlar İş Kazaları Yardım Fonu ve Celal Bayar Öğrenim Yardımı Tesis Fonlarıdır.

Hesabın işleyişi

Madde 291– (1) Özelfonlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Ayrılan fon tutarları bu hesaba alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Ayrılan fonun işletilmesinden elde edilan gelirlerden giderler çıktıktan sonra meydana gelen gelir fazlası bu hesaba alacak, faaliyet sonuçları hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Bu hesapta kayıtlı tutarlarınkullanılması hâlinde bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Fon giderlerinin gelirlerdenfazla olması halinde gider fazlası bu hesaba borç, olumsuz faaliyet sonuçları hesabına alacak kaydedilir.

Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları

Madde 292– (1) Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesap grubu; geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan gelir fazlalarının izlenmesi için kullanılır. (2) Geçmiş yıllar olumlufaaliyet sonuçları hesap grubundaki hesaplar, en az beş yıllık geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve ayrı ayrı gösterilir. (3) Geçmiş yıllar olumlufaaliyet sonuçları, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabından oluşur.

Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonucu hesabı Hesabın niteliği

Madde 293– (1) Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan gelir fazlalarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 294– (1) Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Önceki faaliyet dönemibilançosunda dönem olumlu faaliyet sonucu hesabının alacağında yer alan tutar hesap döneminin başında bu hesaba alacak, 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabına borç kaydedilir. 2) Dönem sonunda bu hesabınbölümlenmiş yardımcı hesaplarında kayıtlı tutarlar, sürelerin güncellenmesi amacıyla bu hesaba alacak ve borç kaydedilir. b) Borç 1) Başka bir amaçla kullanılangeçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir. 2) Dönem sonunda bu hesabınbölümlenmiş yardımcı hesaplarında kayıtlı tutarlar, sürelerin güncellenmesi amacıyla bu hesaba alacak ve borç kaydedilir.

Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları

Madde 295– (1) Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesap grubu; geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan gider fazlasının izlenmesi için kullanılır. (2) Geçmiş yıllar olumsuzfaaliyet sonuçları hesabı, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabından oluşur.

Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabı Hesabın niteliği

Madde 296– (1) Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabı, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan dönem olumsuz faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 297– (1) Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Önceki faaliyet dönemi bilançosunda dönem olumsuz faaliyet sonucu hesabının borcunda yer alan tutar hesap döneminin başında bu hesaba borç, 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) İzleyen hesap dönemlerinde olumlu faaliyet sonucundan mahsup edilan geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonucu bu hesaba alacak, 570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir.

Dönem faaliyet sonucu

Madde 298– (1) Dönemolumlu faaliyet sonucu hesap grubu; Sandığın nihai faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır.

Dönem olumlu faaliyet sonucu niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı Dönem olumlu faaliyet sonucu hesabı Hesabın niteliği

Madde 299– (1) Dönemolumlu faaliyet sonucu hesabı, Sandığın faaliyet dönemine ilişkin gelir fazlası tutarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 300– (1) Dönem olumlu faaliyet sonucu hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Dönem sonunda, olumlufaaliyet sonucu bu hesaba alacak, 690- Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Açılış kaydını takiben önceki yıl olumlu faaliyet sonucu bu hesaba borç, 570- Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir.

Dönem olumsuz faaliyet sonucu hesabı Hesabın niteliği

Madde 301– (1) Dönemolumsuz faaliyet sonucu hesabı, Sandığın dönem faaliyetine ilişkin net zarar tutarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 302– (1) Dönemolumsuz faaliyet sonucu hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Dönem sonu olumsuz faaliyet sonucu bu hesaba borç, 690- Faaliyet Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Açılış kaydını takiben önceki yıl olumsuz faaliyet sonucu bu hesaba alacak, 580- Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir.

ON ALTINCI BÖLÜM Faaliyet Hesaplarına İlişkin İşlemler Faaliyet hesapları

Madde 303– (1) Faaliyet hesapları ana hesap grubu; Sandığın esas faaliyetleri ila ilgili olarak sağlanan hasılat ila Sandığın esas faaliyetleri dışında kalan tüm gelir ve giderlerinin tasnifli bir şekilde izlenmesi ve dönemin kesin sonuçlarının belirlenmesi için kullanılır. (2) Faaliyet hesapları ana hesap grubu; gelir hesapları, indirim, iade ve iskonto hesapları, gider hesapları ve faaliyet sonuçları hesap grupları şeklinde bölümlenir.

Faaliyet gelirleri

Madde 304– (1) Gelir hesapları hesap grubu; faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelirin tasnifli bir şekilde izlenmesi için kullanılır. (2) Gelir hesapları, niteliğine göre bu grup içinde açılacak 600- Gelirler Hesabından oluşur.

Gelirler Hesabı Gelirler hesabı Hesabın niteliği

Madde 305– (1) Gelirler hesabı, Sandık üye aidatları, gerçek ve tüzel kişilare sunulan hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilan değer, Sandık varlıklarının işletilmesinden elde edilacek gelirler ila tahakkuk eden her türlü gelirin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 306– (1) Gelirler hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Tahakkuk eden her türlü gelirler bir taraftan bu hesaba alacak, yapılan tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. 2) Bankalardan alınan faizlerinbrüt tutarları bu hesaba alacak, net tutarı 102 Bankalar Hesabına borç, stopaj ise 632 Giderler Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Dönem sonlarında hesabınalacak kalanı bu hesaba borç, 690 Faaliyet Sonucu Hesabına alacak kaydedilir.

İndirim iade ve iskonto hesapları

Madde 307– (1) Bu hesap grubu, gelir olarak tahakkuk eden tutarlardan yapılan indirim, iade ve iskontoların izlenmesi için kullanılır.

İndirim iade ve iskontohesapları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur İndirim İade ve İskontolar Hesabı İndirim iade ve iskontolar hesabı Hesabın niteliği

Madde 308– (1) Buhesap, gelir olarak tahakkuk eden tutarlardan yapılan indirim, iade ve iskontoların ve Sandıktan aldıkları borçları erken kapatanlara iade edilanmasraf karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 309– (1) İndirim,iade ve iskontolar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir. a) Borç 1) Gelirlerden yapılan tüm iptalve iadeler bu hesaba borç, ilgili tahakkuk hesabına alacak kaydedilir. 2) Borçlarını erken kapatanlara iade edilan tutarlar bu hesaba borç, 102 Bankalar hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Dönem sonunda bu hesabın borç kalanı bu hesaba alacak, 690 Dönem Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir.

Faaliyet Giderleri

Madde 310– (1) Faaliyet Giderleri hesapları hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk ettirilan her türlü giderin ve üyelere sunulan sosyal yardımların tasnifli bir şekilde izlenmesi için kullanılır. (2) Faaliyet Giderleri hesap grubu, niteliklerine göre açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

Giderler Hesabı Giderler Hesabı Hesabın niteliği

Madde 311– (1) Buhesap, bütçe ila ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilan her türlü giderin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 312– (1) Giderler hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandığın her türlü amaç ve faaliyet giderleri, üyelere ve üyelerin hak sahiplerine yapılan sosyal yardım ödemeleri bu hesaba borç, ödemenin şekline göre 100 Kasa Hesabı veya 102 Bankalar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Dönem sonlarında hesabınborç kalanı bu hesaba alacak, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir.

Diğer faaliyetlerden olağan gelir vEkarlar

Madde 313– (1) Diğer faaliyetlerden olağan gelir vEkarlar hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin olarak Sandığın sosyal tesislerinin işletilmesinden elde edilan her türlügelirlerin izlenmesi için kullanılır. (2) Diğer faaliyetlerden olağangelir vEkarlar hesap grubu niteliklerine göre açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

Diğer faaliyetlerden olağan gelir vEkarlar hesabı Diğer faaliyetlerden olağan gelir vEkarlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 314– (1) Sosyaltesislerin işletilmesinden elde edilacek yatak geliri ve sosyal tesisle ilgili yemek, çay, kahve, meşrubat, kantin gelirleri gibi her türlü gelirler bu hesapta izlenir.

Hesabın işleyişi

Madde 315– (1) Hesaba ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Sosyal tesis işletme gelirleri ila bu gelir üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, tahsilatın şekline göre ilgilihesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Yıl sonunda bu hesabın alacak kalanı bu hesaba borç, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir.

Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar

Madde 316– (1) Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar hesap grubu, Sosyal tesislerin işletilmesi için faaliyet dönemi içinde yapılan her türlü giderlerin izlenmesi için kullanılır. (2) Diğer faaliyetlerden olağangider ve zararlar hesap grubu, niteliklerine göre açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar hesabı Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 317– (1) Sandığınsosyal tesislerinde hizmetin sunulması için yapılan tüm giderler bu hesapta izlenir.

Hesabın işleyişi

Madde 318– (1) Sosyal tesis giderleri hesabının işleyişine ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sosyal tesiste hizmetinsunumu için yapılan tüm giderler bu hesaba borç, giderler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabınaborç, ödemenin şekline göre ilgili hesaba alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Yıl sonlarında bu hesabın borç kalanı bu hesaba alacak, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir.

Olağan dışı gelir vEkarlar

Madde 319– (1) Olağandışı gelir vEkarlar hesap grubu Sandıkta şartlı bağış ve yardımlardan oluşan ve Sandığın emanetinde bulunan İşkazaları Yardım Fonunun gelirlerinin tasnifli bir şekilde izlenmesi için kullanılır. (2) Olağan dışı gelir vEkarlar hesap grubu niteliklerine göre açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

Olağan dışı gelir vEkarlar hesabı Olağan dışı gelir vEkarlar hesabı Hesabın niteliği

Madde 320– (1) İşkazaları yardım fonunun bankalarda işletilmesinden elde edilacek faiz gelirleri, fona yapılacak bağış ve yardımlar ila zaman aşımına uğrayarak gelir kaydedilan işkazaları yardım fonu yardımlarından oluşan gelirlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 321– (1) Hesabın işleyişine ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) İşkazaları yardım fonununher türlü gelirleri bu hesaba alacak, tahsilatın şekline göre ilgili hesaplara borç kaydedilir. b) Borç 1) Yıl sonlarında bu hesabın alacak kalanı bu hesaba borç, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir.

Olağan dışı gider ve zararlar

Madde 322– (1) Olağandışı gider ve zararlar hesap grubu, İşkazaları Yardım Yönetmeliğinde yazılıhak sahiplerine yapılan işkazaları sosyal yardımlarının tasnifli bir şekilde izlenmesi için kullanılır. (2) Olağan dışı gider ve zararlar hesap grubu niteliklerine göre açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

Olağan dışı gider ve zararlar Olağan dışı gider ve zararlar Hesabın niteliği

Madde 323– (1) İşkazaları hak sahiplerine yapılacak işkazaları yardım ödemelerinin ve diğer giderlerinin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 324– (1) Hesabın işleyişine ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) İşkazaları hak sahiplerine yapılan işkazaları yardım ödemeleri ve diğer giderler bu hesaba borç, 102 Bankalar hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Yıl sonlarında bu hesabın borç kalanı bu hesaba alacak, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabına borç kaydedilir.

Faaliyet sonuçları

Madde 325– (1) Faaliyet sonuçları hesap grubu, faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap gruplarında yer alan hesaplardan dönem faaliyet sonucunun üretilmesi için kullanılır. (2) Faaliyet sonuçları, niteliğine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.

Faaliyet Sonuçları Hesabı Faaliyet sonuçları hesabı Hesabın niteliği

Madde 326– (1) Faaliyet sonuçları hesabı, bir faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap gruplarında yer alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan, dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 327– (1) Faaliyet sonuçları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Dönem sonunda indirim, iade ve iskontolar hesabının borç bakiyesi bu hesaba borç, 610- İndirim, İade ve Iskontolar Hesabına alacak kaydedilir. 2) Dönem sonunda giderler hesabının borç bakiyesi bu hesaba borç, 632- Giderler Hesabına alacak kaydedilir. 3) Dönem sonunda hesabın alacakbakiyesi vermesi durumunda, bakiyesi bu hesaba borç, 590- Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Dönem sonunda gelirler hesabının alacak bakiyesi bu hesaba alacak, 600- Gelirler Hesabına borç kaydedilir. 2) Dönem sonunda hesabın borç bakiyesi vermesi durumunda, bakiyesi bu hesaba alacak, 591- Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabına borç kaydedilir.

ON YEDİNCİ BÖLÜM Nazım Hesaplara İlişkin Hesap ve İşlemler Nazım hesaplar

Madde 328– (1) Bu ana hesap grubu, varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarında izlenmeyen ve muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler ila Sandığınmuhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri kapsar. (2) Nazım hesaplar ana hesapgrubu; niteliklerine görEkullanılması zorunlu olan ödenek hesapları, nakit dışı teminat vEkişilare ait menkul kıymet hesapları, değerli kağıtlar, hisse senetleri, tahvil ve bonolar hesap grupları yanında Sandığın kendi yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına uygun olarak açılacak hesap grupları şeklinde bölümlenir. Sandık, yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına görEkendi nazım hesaplarını oluşturabilir.

Ödenek hesapları

Madde 329– (1) Ödenekhesapları hesap grubu, bütçe ödenekleri, bunlardan yapılan kullanımları, ödenek aktarmalarının ve ödenek iptallerinin izlenmesi için kullanılır.

Ödenek hesaplarıniteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Sandık Bütçe Ödenekleri Hesabı İşkazaları Bütçe Ödenekleri Hesabı Sosyal Tesis Bütçe Ödenekleri Hesabı Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabı Hesap grubuna ilişkin işlemler

Madde 330– (1) Sandıkbütçesinin Bakanlıkça onaylanmasına müteakip ocak ayının ilk iş günü ödenek hesaplarının belirlenen yardımcı hesaplarına kayıtlara alınarak muhasebeleştirilmesi ve takibi Sandık muhasebe birimince yapılır. (2) Ödenek hareketlerine ilişkin işlemler, bütçe ödenekleri hesabı, bütçe ödenekleri karşılığı hesaplarında izlenir. (3) Ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri, muhasebe birimlerince giderler muhasebeleştirilirken bütçe ödenekleri hesaplarına da kaydedilir.

Sandık bütçe ödenekleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 331– (1) Sandıkbütçe ödenekleri hesabı; Sandık bütçesinde öngörülen ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde eklenen ve iptal edilan ödeneklere ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 332– (1) Sandıkbütçe ödenekleri hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandık bütçesinin Bakanlıkçaonaylanması ila Sandık bütçesindeki ödenekler tertipler itibariyle bu hesaba borç, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir. 2) Sandık bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler bu hesaba borç, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Ödeneklerden yapılanharcamalar bu hesaba alacak, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına borç kaydedilir. 2) Sandık bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına borç, bu hesaba alacak kaydedilir. 3) Yıl sonlarında kullanılmayan ödenekler bu hesaba alacak, 905 Bütçe Ödenekleri Karşılığı hesabına borç kaydedilir.

İşkazaları bütçe ödenekleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 333– (1) İşkazaları bütçe ödenekleri hesabı; işkazaları bütçesinde öngörülen ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde eklenen ve iptal edilan ödeneklere ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 334– (1) İşkazaları bütçe ödenekleri hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) İşkazaları bütçesinin Bakanlıkça onaylanması ila işkazaları bütçesindeki ödenekler tertipler itibariyle bu hesaba borç, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir. 2) İşkazaları bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler bu hesaba borç, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Ödeneklerden yapılanharcamalar bu hesaba alacak, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına borç kaydedilir. 2) İşkazaları bütçesiiçerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler bu hesaba alacak, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına borç kaydedilir. 3) Yıl sonlarında kullanılmayan ödenekler bu hesaba alacak, 905 Bütçe Ödenekleri Karşılığı hesabına borç kaydedilir.

Sosyal tesis bütçe ödenekleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 335– (1) Sosyaltesis bütçe ödenekleri hesabı; Sosyal tesis bütçesinde öngörülen ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde eklenen ve iptal edilan ödeneklere ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 336– (1) Sosyaltesis bütçe ödenekleri hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sosyal tesis bütçesinin Bakanlıkça onaylanması ila Sosyal tesis bütçesindeki ödenekler tertipler itibariyle bu hesaba borç, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir. 2) Sosyal tesis bütçesiiçerisinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler bu hesaba borç, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Ödeneklerden yapılanharcamalar bu hesaba alacak, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına borç kaydedilir. 2) Sosyal tesis bütçesiiçerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler bu hesaba alacak, 905- Bütçe Ödenekleri Karşılığı Hesabına borç kaydedilir. 3) Yıl sonlarında kullanılmayan ödenekler bu hesaba alacak, 905 Bütçe Ödenekleri Karşılığı hesabına borç kaydedilir.

Bütçe ödenekleri karşılığı hesabı Hesabın niteliği

Madde 337– (1) Bütçe ödenekleri karşılığı hesabı; Sandık bütçesinde öngörülen ödenekler ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde yapılan ödenek ekleme ve iptal edilan ödeneklerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 338– (1) Bütçe ödenekleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Bakanlıkça onaylanan Sandıkbütçesiyle verilan ödenekler bu hesaba alacak, 900- Bütçe Ödenekleri Hesabına borç kaydedilir. 2) Sandık bütçesi içinde yapılan aktarmalarla eklenen ödenekler bu hesaba alacak, 900- Bütçe Ödenekleri Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) Sandık bütçesi içerisinde yapılan aktarmalarla düşülen ödenekler bu hesaba borç, 900- Gönderilacek Bütçe Ödenekleri Hesabına alacak kaydedilir. 2) Yıl sonlarında kullanılmayan ödenekler bu hesaba borç, 900 Bütçe Ödenekleri Hesabına alacak kaydedilir.

Nakit dışı teminat vEkişilare ait menkul kıymetler

Madde 339– (1) Bu hesapgrubu, teminat veya depozito olarak alınan teminat mektupları ve menkul kıymetler ilEkişi malı olarak muhasebe birimlerine teslim edilan menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır.

Nakit dışı teminat vEkişilare ait menkul kıymet hesapları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Teminat Mektupları Hesabı Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı Teminat Mektupları Hesabı Hesabın niteliği

Madde 340– (1) Teminat Mektupları Hesabı, teminat olarak kabul edilan nakit dışındaki değerlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 341– (1) Teminat Mektupları Hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Teminat olarak kabul edilan nakit dışındaki değerler alındığında bu hesaba borç, 915 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) İade edilan veya paraya çevrilan teminatlar bu hesaba alacak, 910 Teminat Mektupları Hesabına borç kaydedilir.

Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı Hesabın niteliği

Madde 342– (1) Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı, teminat olarak kabul edilan nakit dışındaki değerlerin izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 343– (1) Teminat Mektupları Emanetleri Hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Teminat olarak kabul edilan nakit dışındaki değerler alındığında bu hesaba alacak, 910 Teminat Mektupları Hesabına borç kaydedilir. b) Borç 1) İade edilan veya paraya çevrilan teminatlar bu hesaba borç, 910 Teminat Mektupları Hesabına alacak kaydedilir.

Kıymetli vesikalar

Madde 344– (1) Kıymetli vesikalar hesabı Sandığa alınan arazi, arsa, gayrimenkullerinin tapu senetlerinin, sigorta poliçelerinin, kira ve hizmet sözleşmelerinin, ipotek senetlerinin ve banka mevduat cüzdanlarının ve benzeri kıymetli vesikaların izlenmesi için kullanılır.

Kıymetli vesikalar hesabıniteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Kıymetli Vesikalar Hesabı Kıymetli Vesikalar Emanetleri Hesabı Kıymetli Vesikalar hesabı Hesabın niteliği

Madde 345– (1) Kıymetlivesikalar hesabı, Sandığa alınan arazi, arsa, gayrimenkullerinin tapu senetlerinin, sigorta poliçelerinin, kira ve hizmet sözleşmelerinin, ipotek senetlerinin ve banka mevduat cüzdanlarının ve benzeri kıymetli vesikaların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 346– (1) Kıymetlivesikalar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Alınan kıymetli vesikalar bu hesaba borç, 935 Kıymetli Vesikalar Emanetleri Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Elden çıkarılan kıymetlivesikalar bu hesaba alacak, 935 Kıymetli Vesikalar Emanetleri Hesabına borç kaydedilir.

Kıymetli vesikalar emanetleri hesabı Hesabın niteliği

Madde 347– (1) Sandığınelinden çıkan tapu senetlerinin, sigorta poliçelerinin, kira ve hizmet sözleşmelerinin, ipotek senetlerinin ve banka mevduat cüzdanlarının ve benzeri kıymetli vesikaların izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 348– (1) Kıymetlivesikalar emanetleri hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Alacak 1) Sandığa alınan kıymetlivesikalar bu hesaba alacak, 930 Kıymetli Vesikalar Hesabına borç yazılır. b) Borç 1) Sandığın elinden çıkankıymetli vesikalar bu hesaba borç, 930 Kıymetli Vesikalar Hesabına alacak kaydedilir.

Hisse senetleri tahvil ve bonolar hesabı

Madde 349– (1) Sandığa alınan veya Sandığın elinde bulunan hisse senetlerinin, tahvil ve bonoların nominal değerleri üzerinden izlenmesi için kullanılır.

Hisse senetleri tahvil ve bonolar hesabı niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur Hisse Senetleri Tahvil ve Bonolar Hesabı Hisse Senetleri Tahvil ve Bonolar Emanetleri Hesabı Hisse senetleri tahvil ve bonolar hesabı Hesabın niteliği

Madde 350– (1) Hisse senetleri, tahvil ve bonolar hesabına, Sandığa alınan özel ve kamu kesimi hisse senetlerinin, tahvil ve bonoların nominal değerleri üzerinden izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 351– (1) Hisse senetleri, tahvil ve bonolar hesabı ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Sandığa alınan hisse senetleri, tahvil ve bonolar nominal değerleri üzerinden bu hesaba borç, 965 Hisse Senetleri, Tahvil ve Bonolar Emanetleri Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Sandığın elinden çıkan hisse senetleri, tahvil ve bonolar nominal değerleri üzerinden bu hesaba alacak, 965 Hisse Senetleri, Tahvil ve Bonolar Emanetleri Hesabına borç kaydedilir.

Hisse senetleri tahvil ve bonolar alacaklı hesabı Hesabın niteliği

Madde 352– (1) Sandığa alınan veya Sandığın elinde bulunan hisse senetlerinin, tahvil ve bonoların nominal değerleri üzerinden izlenmesi için kullanılır.

Hesabın işleyişi

Madde 353– (1) Hisse Senetleri, Tahvil ve Bonolar Emanetleri Hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir: a) Borç 1) Elden çıkarılan hisse senetleri, tahvil ve bonolar bu hesaba borç, 960 Hisse Senetleri, Tahvil Bonolar Hesabına alacak kaydedilir. b) Alacak 1) Alınan hisse senetleri, tahvil ve bonolar bu hesaba alacak, 960 Hisse Senetleri, Tahvil Bonolar Hesabına borç kaydedilir.

ON SEkİZİNCİ BÖLÜM Ay Sonu İşlemleri Dönem Sonu İşlemleri Dönem Başı İşlemleri Katma değer vergisi ila ilgili tahakkuk işlemleri

Madde 354– (1) Sosyaltesislerde mal veya hizmet alımına ilişkin harcamaların gider hesaplarıyla ilişkilandirilmesindEkatma değer vergisi hariç tutarları, diğer birimlerde isEkatma değer vergisi dahil tutarları esas alınır. Sosyal tesislerde yapılan tahsilatlarda hesaplanan katma değer vergisi hariç tutarlar üzerinden gelir hesaplarıyla ilişkilandirme yapılır. Sandığın diğer gelirleriyle ilgili tahakkuk ve tahsilatlarında gelirin tümü gelir hesaplarıyla ilişkilandirilir. (2) Ay sonlarında indirilacek katma değer vergisi hesabı ila devreden katma değer vergisi hesabının borç kalanları toplamlarının, hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak kalanı ila karşılaştırılması sonucunda; a) İndirilacek katma değer vergisi hesabı kalan verirse aradaki fark 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabına borç, 191 İndirilacek Katma Değer Vergisi Hesabına alacak, b) Hesaplanan katma değer vergisi hesabı kalan verirse aradaki fark 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak, 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına borç, kaydedilir.

Dönem sonu işlemleri

Madde 355– (1) Hesapplanlarında yer alan hesaplardan yararlanılarak, aylık “Mizan” ve yıllık olarak geçici vEkesin “Mizan” düzenlenir. (2) Mizan, yevmiye defteri ila yardımcı defterlerden yararlanılarak ayrıntılı olarak ve ana hesap bazında her ayın sonu itibariyle düzenlenir. Mizanda; her hesabın borç ve alacak sütunlarındaki tutarların, yevmiye ve yardımcı defterlerindeki borç ve alacak toplamlarına ve borç sütunu toplamı ila alacak sütunu toplamının birbirine eşit olması gerekir. (3) Gelirler hesabının alacakbakiyesi, dönem sonunda faaliyet sonuçları hesabına alacak, gelirler hesabına borç kaydedilir. (4) İndirim, iade ve iskontolar hesabının borç bakiyesi, dönem sonunda faaliyet sonuçları hesabına borç, indirim, iade ve iskontolar hesabına alacak kaydedilir. (5) Giderler hesabının borç bakiyesi, dönem sonunda faaliyet sonuçları hesabına borç, giderler hesabına alacak kaydedilir. Bu işlemlerden sonra faaliyet sonuçları hesabının borç ve alacak kalemleri üzerinden “Faaliyet Sonuçları Tablosu” düzenlenir. (6) Faaliyet sonuçlarıhesabının alacak veya borç bakiyesi, öz kaynaklar ana hesap grubu içerisinde yer alan dönem olumlu faaliyet sonucu hesabı veya dönem olumsuz faaliyet sonucu hesabına aktarılır. (7) Geçmiş yıllar olumlufaaliyet sonuçları hesabında kayıtlı tutarlar, bu hesapların ilgili alt bölümüne aktarılması için bu hesaba borç ve alacak kaydı yapılır. (8) Geçmiş yıllar olumsuzfaaliyet sonuçları hesabında kayıtlı tutarlar, bu hesapların ilgili alt bölümüne aktarılması için bu hesaba alacak ve borç kaydı yapılır. (9) Bu işlemlerden sonra faaliyet hesapları ana hesap grubunda yer alan tüm hesaplar kapanır. (10) Faaliyet hesapları ana hesap grubundaki hesaplar kapandıktan sonra kati mizan çıkarılır vEkati mizandaki hesapların bakiyeleri üzerinden bilanço düzenlenir.

Dönem sonu envanter işlemleri