Hayvan Sağlığı Ve Zabıtası Yönetmeliği.
BİRİNCİ KISIM GENEL HÜKÜMLER BİRİNCİ BÖLÜM TANIMLAR AMAÇ
Kapsam
Tanımlar
Madde 3– Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık; Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığını, b) Hükümet veteriner hekimi; Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununun uygulanmasında ve bu Yönetmeliğin tatbikinde görevlendirilen kamuda veya serbest çalışan veteriner hekimleri, c) Serbest veteriner hekim; 9/3/1954 tarihli ve 6343 sayılı Kanunda belirtilen şartları haiz ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olmaksızın çalışan veteriner hekimleri, d) Hastalıktan şüpheli; açık ve tam olmayan hastalık belirtisi gösteren hayvanları, e) Bulaşmadan şüpheli; hastalığın hiç bir belirtisini, göstermemekle beraber, hastalığı almış olduğu kabul edilen hayvanları, 2646 f) Hayvan maddeleri; et, süt, yumurta, havyar, bal, deri, yün, yapağı, tiftik, bağırsak, sakatat, yenilebilen iç organlar, tırnak, kıl, tüy, boynuz, kan, kemik, gübre ve bunlar gibi hayvan maddelerini, g) Tespit edilen gümrük kapısı; hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihracında yetkilandirilan gümrük kapılarını, h) Hayvan sahibi vekili; noterlikçe düzenlenmiş belge ile kendisine yetki verilmiş olan kişiyi, ifade eder. İhbarı Mecburi Hastalıkların Belirlenmesi
İKİNCİ BÖLÜM Sınırlarda Sağlık Zabıtası Hayvan ve Hayvan Maddelerinin İthal ve İhraç Yeri
Menşe Şahadetnamesi ve Veteriner Sağlık Raporu Aranması Mecburiyeti
Menşe ve Sağlık Raporlarında Aranan Hususlar
Madde 7– Menşe ve sağlık raporlarında; hayvanların nevi, cinsi, adedi, sahibinin adı, adresi, çıkış, kontrol ve varış yerleri; hayvan maddelerinin nevi, miktarı, ambalajlarının şekli, balya adedi, markası, ağırlığı, seri numarası, sahibinin isim ve adresi, çıkış, kontrol ve varış yerleri yazılır. 2647 Damızlık büyükbaş hayvanlardan tek tırnaklılar için ayrıca tasdikli eşkal cetveli, çift tırnaklı hayvanlar için de kulak numaralarını gösterir tasdikli liste eklenir. Diğer hayvanlar için menşe ve sağlık raporları düzenlenmesi yeterlidir. İthal edilecek damızlık hayvanlarla ilgili sağlık ve teknik şartlar Bakanlıkça belirlenir ve bu hususta belgeler de aranır. Kasaplık hayvanların ithali ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir. Menşe ve Veteriner Sağlık Raporlarının Lisanı Geçerlilik Süresi
İlk Kontrol ve Rapor Tanzimi
Madde 9– Kara, su ve hava yollarıyla hudut kapılarına, deniz veya hava limanlarına gelecek hayvanların ilk muayeneleri kapı ve limanlardaki kara, su ve hava taşıt araçları içinde yapılır. Bu muayenede; hayvanların sağlık durumları ile menşe ve sağlık raporunda belirtilen hususlara uygun bulunup bulunmadıkları hükümet veteriner hekimi tarafından incelenir. İlk muayene sonunda menşe ve veteriner sağlık raporunda belirtilen özellikte bulunan sağlıklı hayvanlar son muayenelerinin yapılacağı muayene istasyonlarına, tahaffuzhanelere veya istasyon, rıhtım ve hava limanlarındaki hayvan parklarına gönderilir. Hayvan maddelerinin ilk muayenesi kara, su, hava nakil vasıtalarında yapılıp, gerektiğinde laboratuvara gönderilmek üzere materyal alınır ve ilk muayene sonucuna ait işlem, bunların tahaffuzhaneye veya gümrük ambarlarına taşınmasından sonra yapılır. Son muayeneleri buralarda yapılarak, hastalık bulunmadığı anlaşıldıktan sonra ithali için gümrük idaresine verilmek üzere bir rapor düzenlenir veya mevcut evrakın uygunluğu tasdik edilir. Muayeneler hayvan ve hayvan maddelerinin sahibi veya sahipleri veya vekilleri huzurunda yapılır. Hayvan ve hayvan maddelerinin sahibi veya sahipleri veya vekilleri muayenelerde her türlü yardım ve kolaylığı göstermeye mecburdurlar. İthal İzni Verilmeyecek Hayvan ve Hayvan Maddeleri
Belge Aranmayacak Hayvan Maddeleri
Son Muayenelerde Nakil ve Bakım Masrafları
İthalde Dezenfeksiyon Belgesi Gösterme Mecburiyeti
Transit Geçişlerde Belge İbrazı
Hastalık Çıkışlarında Hudut Kapılarının Kapatılması
Hudut Kapılarının Yeniden Açılması
Hudut Bölgelerindeki Kordonların Korunması
Raporsuz Getirilen Hayvan ve Maddelerine Uygulanacak İşlemler
Gümrük Kapıları Dışından Sokulan Hayvan ve Hayvan Maddelerine Uygulanacak İşlemler
Kapatılmış Hudut Kapılarından Girişlerde Yapılacak İşlemler
Girişlerdeki İtlaf ve İmhalarda Belediyelerin ve Köy Muhtarlıklarının Sorumluluğu
İhracatta Müracaat Muayene ve Belge Tanzimi
İhracatta Kullanılacak Raporlar
Yabancı Ülkelerde Hastalık Çıkışında İhracat
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hastalıkların Çıkışında Haberleşme Hastalık İhbarı Köylerde Hastalık İhbarı
Gezici Sürülerde Hastalık İhbarı
Diğer Hastalık İhbarı
Şehir ve Kasabalarda Hastalık İhbarı
Gemilerde Hastalık İhbarı
Trenlerde Hastalık İhbarı
Gümrüklerde Hastalık İhbarı
Serbest Veteriner Hekim ve Veteriner Sağlık Teknisyenlerinin İhbar Yükümlülüğü
Hastalık Çıkan Bölgelere Yakın Çevrede İhbar Şekli
Hastalığı Haber Alanların Sorumluluğu
Silahlı Kuvvetlere Ait Hayvanlardaki Hastalık Çıkışında Yapılacak İşlemler
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hastalık Çıkışında Alınacak Genel Tedbirler Veteriner Hekim Gelinceye Kadar Yapılacak İşlemler
Tecrit Edilen Hayvanların Bakımı
Ölen Hayvanlara Yapılacak İşlem
Hükümet Veteriner Hekiminin Hastalık Yerine Gitmesi
Kordon ve Karantinada Mülki Amirin Sorumluluğu
Hastalık Yerinin İlanı
Kordon ve Tecrit Mahallerindeki GirişÇıkış Yasağı
Biyolojik Madde Uygulamaları
Aşı ve İlaç Uygulamaları
Serbest Veteriner Hekimlerce Yapılacak Koruyucu Aşılama ve İlaçlamalar
Serbest Veteriner Hekimlerin Aşı Kullanımında Uyacakları Kurallar ve Denetim
Aşılama ve İlaçlamalarda Havyan Sahiplerinin Yükümlülüğü
Aşılama ve İlaçlama Ücreti
Program Dışı Koruyucu Aşılamalar
Hayvanların İmhası
Gömülme Yeri
Temizlik ve Dezenfeksiyon
Tecrit Yeri
Tecrit Yerine Giriş Çıkışlar
Dezenfeksiyon Uygulama Talimatı
Kordon Altında Hareket
Kordon Sahasındaki Sürülerin Hareket ve Bakımı
Kordon Sahasındaki Toplu Barınaklarda Hareket
Bölgesel Salgın Hastalıklarda Giriş ve Çıkış Yasağı
Kordunun Kaldırılması
BEŞİNCİ BÖLÜM Koruma ve Tedavi Tedbirleri Yurtiçinde Hayvan ve Hayvan Maddelerinin Nakil ve Ticareti Koruyucu ve Tedavi Edici Maddelerin İmali ve Kontrolu
İlaç Aşı Serum ve Biyolojik Maddelerin İllerde Kontrolu
Zati İhtiyaç Kabul Edilen Hayvan Maddeleri
Hayvanlar İçin Menşe Şahadetnamesi ve Sağlık Raporu Aranması
Bazı Hayvan Maddeleri Naklinde Belge Aranmaması
Yurt İçinde Etlerin Nakli
Hayvan Maddelerinin Nakli
Yurt İçinde Hayvanların Nakli
Nakillerde Sağlık Raporu Mecburiyeti
Belgesiz Nakillerde Yapılacak İşlemler
Resmi Kombinalardan Nakil
Belgelerin Geçerlilik Süresi
Menşe Şahadetnamesinin Düzenlenmesi
Veteriner Sağlık Raporunun Düzenlenmesi
Madde 74– Hayvan ve hayvan maddeleri sevkiyatında veteriner sağlık raporu hükümet veteriner hekimi tarafından düzenlenir. Veteriner sağlık raporları Bakanlıkça cilt ve seri numaralı olarak bastırılıp soğuk damga yaptırılarak dağıtılır. Bakanlık il müdürlükleri gönderilen rapor ciltlerini muhafaza altında bulundurur; ilçelere ve şube müdürlüğüne verdikleri raporların cilt ve seri numaralarını özel bir deftere yazar. Bakanlık il/ilçe müdürlüğü hayvan ve hayvan maddelerinin sevkiyatında muayene işi ile görevlendirdikleri hükümet veteriner hekimlerine cilt ve seri numarası kayıtlı bir cilt raporu kullandırır. İşlemde bulunan cilt bitmeden yeni bir ciltten rapor verilmez. Bitmiş veteriner sağlık raporlarının dip koçanları Bakanlık il ve ilçe müdürlüklerince geri alınır ve saklanır. Veteriner sağlık raporları biri dairesinde bırakılan dip koçan, diğeri sahibine/ihracatçıya verilen rapor olarak düzenlenir. Her ikisinde de hayvan ve hayvan maddesinin sahibi veya nakliyecinin adı soyadı, adresi, nakledilen hayvan veya maddenin nev'i, cinsi, miktarı (kiloadet), çıktığı yer, varış yeri, menşe şahadetnamesinin alındığı yer ve tarihi, aşı ve biyolojik madde tatbik edildiyse seri numarası ve tarihi yazılır. Düzenleyen veteriner hekimi adını, soyadını, Bakanlık sicil numarasını, tarihini yazar ve imzalar; resmi mühürle mühürler. Gerekli durumlarda nakledenin hüviyeti tespit edilerek dip koçana yazılır. Rapor imza karşılığı nakledene verilir. (Son fıkra Mülga : 5/6/1995 – 95/6966 K. Nakillerde Menşe Şahadetnamesi ve Veteriner Sağlık Raporu Aranması
Madde 75– Yurt içinde, hayvan ve zati ihtiyaç haricindeki hayvan maddelerinin nakliyatında menşe şahadetnamesi ve veteriner sağlık raporu alınması zorunludur. Görevli bulundukları bölgelerde polis, trafik polisi, jandarma, belediye zabıta memurları, iskele ve liman 2660 memurları, köy muhtarları, koruma bekçileri, köy ve mahalle bekçileri, kara, hava ve deniz yoluyla yapılan nakliyat sırasında menşe şahadetnamesi ve veteriner sağlık raporu bulunup bulunmadığını kontrol eder. Menşe şahadetnamesiz veya raporsuz olanları alıkoyarak mülki idare amirine bildirir. Mülki amir Bakanlık il veya ilçe müdürlüğüne haber vererek gerekli fenni ve idari tedbirlerin alınmasını temin eder. Hayvan Alım ve Satımları
Kurban Bayramındaki Alım ve Satımlar
Teşhir ve Yarışmalarda Kontrol
Hayvan Panayırlarının Açılma İzni
Panayırlarda Hastalık Çıkışı
Sirk Hayvanlarında Aşı Belgesi Aranması
Hayvan Toplama İzni
Hayvan Sürülerinin Hareketi
Belgesiz Sürüler Hakkındaki İşlemler
Mera ve Yaylaya Çıkışlarda Aşı Uygulamaları
Hayvanla Nakliyecilik Yapanlar
Hayvanların Hastalıklı Yerlerden Geçirilmesi
Nakil Araçlarının Dezenfeksiyonu
ALTINCI BÖLÜM Hastalıklarla Mücadele ve Denetim Mahalli İdarelerin Yükümlülüğü
Hayvan Sağlığı Danışma Kurulu
Hayvan Sağlık Zabıtası Komisyonları
Madde 91– (Değişik birinci paragraf : 8/7/1998 – 98/11429 K.) Hayvan sağlığını korumak, bulaşıcı hayvan hastalıkları ile mücadele etmek, ülke içindeki hayvan hareketleri ila hayvan ve maddelerinin sevkine dair tedbirleri tespit etmek ve uygulamaya konulmasını sağlamak üzere il, ilçe ve köylerde hayvan sağlık zabıtası komisyonu kurulur.İlhayvan sağlık zabıtası komisyonu; vali veya görevlendireceği vali yardımcısı başkanlığında belediye başkanı, ticaret ve ziraat odaları başkanları, il sağlık müdürü, İl Jandarma komutanı, Bakanlık il müdürü, hayvan sağlığı şube müdürü, bir il daimi encümeni üyesi ve ticaret borsası bulunan illerde ticaret borsası başkanından; İlçe hayvan sağlık zabıtası komisyonu; kaymakam başkanlığında belediye başkanı, ilçe jandarma komutanı, merkez sağlık ocağı tabibi, Bakanlık ilçe müdürü, hükümet veteriner hekimi ve ziraat odası başkanından; Köy hayvan sağlık zabıtası komisyonu; hükümet veteriner hekimi başkanlığında köy muhtarı, ihtiyar heyeti ve köyün bekçi veya koruyucusundan, teşekkül eder. Bu komisyonların toplanma ve karar alma usulleri ile görevleri şunlardır: a) Hayvan sağlık zabıtası komisyonları 3285 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine göre tespit olunan hastalıklardan birinin çıkışında hükümet veteriner hekiminin düzenlediği hastalık çıkış raporu üzerine veya Bakanlık il/ilçe Müdürünün teklifini görüşmek için başkan tarafından derhal toplantıya çağrılır. b) Hayvan sağlık zabıtası komisyonunda kararlar oyçokluğu ile alınır. Çekimser oy verilmez. Oy eşitliğinde komisyon başkanının oyu doğrultusunda karar alınır. Komisyonun aldığı kararların uygulanması ila ilgili hususlar hükümet veteriner hekimince denetlenir. c) Hayvan sağlık zabıtası komisyonu, Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ile bu Yönetmelik hükümlerini tatbik eder. d) 3285 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yazılı hastalıklar sebebi ile itlaf edilecek hayvanların kıymet takdiri için kurulan komisyona, hayvan sağlık zabıtası komisyonu üyelerinden biri, başkan tarafından görevlendirilir. e) Hayvan sağlık zabıtası komisyonu mahallince yapılması mümkün olmayan husus ve ihtiyaçlarını bir üst hayvan sağlık zabıtası komisyonuna bildirir. YEDİNCİ BÖLÜM Kesilecek Hayvanlar ila Etlerin ve Hayvan Maddelerinin Muayeneleri Hayvan Kesimi
Ayakta Muayene
Madde 93– Canlı hayvanlar kesilmeden önce aşağıdaki sıraya göre muayene ve kontrol edilir. a) Hayvanın nev'i ve cinsi tespit edilir. b) Besi durumu kontrol edilir. c) Hayvanın durumu, davranışları, çevresine karşı ilgisi ve hareketi araştırılır. d) Vücut muayenesinde, deri, sindirim, solunum ve tenasül organları muayene edilir. Gerektiğinde termometre tatbik olunur. Muayene sonunda sağlam bulunanların en az 24 saat dinlendirildikten sonra kesilmesine izin verilir. Hastalık tespit edilen hayvanlar hakkında hastalığın nev'ine göre bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. e) Ayakta yapılan muayene ve kontrollarda; Sığırda; sığır vebası, şarbon, yanıkara, tüberküloz, şap hastalığı, kuduz ve ateşli hastalıklar, danalarda ayrıca dizanteri, Koyun ve keçilerde; uyuz, şarbon, kuduz, Kanatlılarda; newcastle, kolera, tifo, difteri ve tüberküloz hastalıklarının mevcudiyeti aranır. f) Çok zayıf hayvanlar ile etleri olgunlaşmamış durumdaki genç hayvanlar, gebelik müddetinin üçte ikisini doldurmuş gebeler, bir hafta önce doğum yapmış inekler ve ateşi çok yüksek hayvanların kesilmesine müsaade edilmez. İller, bölgelerinin özelliğini dikkate alarak koç katma tarihi itibariyle dişi koyun ve keçi kesimini önleyici tedbiri alır. g) Ayakta hayvanların muayenesini yapan veteriner hekim salgın ve bulaşıcı hastalığa yakalanmış hayvanla temas ettiğinde gerekli dezenfeksiyon tedbirlerini almadıkça hayvanları muayene edemez ve başka bir yere gidemez. Etlerin Muayenesi
Hayvanların Mecburi Kesimleri
El Konulacak Etler
Tam El Koyma
Madde 97– Kan, gövde ve bütün organlara el konulması gereken hastalıklarla diğer hususlar şunlardır: 1 – Şarbon, 2 – Yanıkara, 3 – Sığır Vebası, 4 – Kuduz, 5 – Ruam, 6 – Tetanoz, hastalıkları ile 7 – Kaşekşi ile birlikte seyreden gereralize olmuş Tüberküloz hastalığı, 8 – Geniş sahalardaki yaralar, kangrenler, organların iltihaplanması neticesi meydana gelen yaygın kanlı ödemler. 2666 9 – Hastalık neticesi meydana gelen aşırı zayıflık, 10 – Bütün dokularda yeşil-sarı yahut yeşil-sarımtrak renk, 11 – İleri derecede kokuşma, bozulma, kirlenme ve yaygın iltihap, 12 – Zehirlenmiş hayvan etleri, 13 – Bozulmuş, kokmuş kanatlı ve balık etleri, 14 – Yapılan bir kesit sahasında bir adetten fazla sistiserkus bovis görülüp – 30°C de dondurulmuş olanlar hariç çok sistiserkus bovisli et olarak değerlendirilen etler, el konularak imha edilir. Yağlar dışında hayvan vücudunun el konulacağı hastalıklarla diğer hususlar şunlardır: 1 – Çok dar sahada tüberküloz lezyonları tespit edilmesine rağmen aşırı derecede kaşektik bulunan etler, 2 – Kaslarda veya lenf yumrularında tüberküloz lezyonları bulunan etler, 3 – İç organlarda ve özellikle dalakta tüberküloz lezyonları bulunan etler, 4 – Göğüs ve karın boşluğundaki organlarda yaygın tüberküloz lezyonları tespit edilen etler, el konularak imha edilir. Şartlı El Koyma
El Konulan Etlerin Değerlendirilmesi
El Koymalarda İtiraz
Etlerin Damgalanması
Madde 101– Mezbaha, et kombinası ve kesim yerlerinde kesilen ve veteriner hekimce muayene ve kontrol edilen etlerden hastalıksız olanlar sağlığa zararsız sabit mürekkepli damga ile mühürlenir. Koyun ve sığırlarda mormavi, keçi, manda, deve ve domuzlarda kırmızı mürekkep kullanılır. Damgalarda hayvanın nev'i, kesim yerinin ismi, kod numarası, Bakanlıkça verilen sıra numarası bulunur. Şartsız olarak yenilmesine karar verilen etler 3,5 cm. çapında daire şeklindeki; gıda kıymeti düşük etler bir kare içerisindeki 3,5 cm. çapındaki daire şeklindeki; imhası mecburi etler kenarları 5 cm. olan eşkenar üçken şeklindeki; fenni işlem yapıldıktan sonra yenilecek etler kenarları 4 cm. olan kare şeklindeki damgalarla mühürlenir. Damgalar vücudun iki tarafına omuz, göğüs, karın, but veya sağrı bölgeleri üzerine vurulur. Damgalama işlemi etlerin muayenesini yapan Veteriner hekimin gözetimi altında yapılır. Gıda Değeri Düşük Etler
Kaçak Kesimler
Kesim Yerlerinin Kontrolu
İKİNCİ KISIM Özel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Sınırlarda Sağlık Zabıtası ve Karantina Tedbirleri Önemli Hastalıklarda Alınacak Tedbirler
Madde 105– Yabancı ülkelerden yurdumuza gelen ve geri çevrilmesi mümkün olmayan hayvanlarda; a) Sığır vebası hastalığı tesbit olunduğunda, hastalığa yakalanmış sığır ve mandalar ile hastalıktan şüpheliler ve hastalık belirtisi göstermemekle beraber hasta hayvanlarla aynı nakil vasıtasında bulunan sığır ve mandalar tazminatsız olarak öldürülür ve yakılarak veya derin kireçli kuyulara gömülerek imha edilir. Hastalarla temas eden koyun, keçi, kümes hayvanları ve domuzlar kapalı kara, hava veya deniz vasıtaları ile en yakın mezbahaya nakledilerek kestirilir. Etlerinin tüketimine izin verilir. Deriler dezenfekte edildikten sonra serbest bırakılır. Sığır vebası hastalığına yakalanmış hayvanla temas eden deve ve tektırnaklı hayvanlar yıkanır ve dezenfekte edildikten sonra girişlerine izin verilir. Deri, boynuz ve diğer hayvan maddeleri geldikleri yere gönderilir. Gönderilmesi mümkün olmayanlar imha edilir. Hastalık tesbit edilen nakliye vasıtasındaki her nevi hayvan yemi imha olunur. Hastalık çıkan nakil vasıtalarının hükümet veteriner hekiminin nezaretinde temizlik ve dezenfeksiyonu yapıldıktan sonra boş olarak hududu geçmesine müsaade edilir. b) At vebası hastalığı tesbit edildiğinde, hastalar, hastalıktan şüpheliler ve hastalarla temas eden tektırnaklı hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve yakılarak veya kireçli kuyulara gömülerek imha edilir. Hastalığa yakalanmış hayvanlarla temas eden diğer hayvanlar en yakın mezbahada kestirilir ve etlerinin tüketimine müsaade edilir. Derileri dezenfekte edilir ve serbest bırakılır. Hastalık çıkan nakliye vasıtasında bulunan hayvan yemi ve maddeleri imha edilir. Hayvanlarla temas eden sahipleri ve bakıcıları ile nakil vasıtalarının temizlenip dezenfekte edildikten sonra yurda girmelerine izin verilir. c) Mavidile yakalanmış koyunlar ile hastalıktan süpheliler ve hastalarla temas eden koyunlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Bulaşmadan şüpheli koyunlar yirmi gün karantinaya alınır. Karantina sonunda hastalıksız sağlam koyunlar kesilir ve etlerinin tüketimine izin verilir. Derileri dezenfekte edildikten sonra serbest bırakılır. Nakliye vasıtası içinde bulunan hayvan yemi ve hayvan maddeleri yakılarak imha edilir. d) Domuz vebası hastalığı tesbit edildiğinde hastalar, hastalıktan şüphe edilenler, hasta domuzla temas eden domuzlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Domuz naklinde kullanılan vasıtada bulunan yem ve hayvan maddeleri yakılarak imha olunur. e) Tavuk vebası, salmonellosis ve newcastle tesbit olunduğunda hastalar, hastalıktan şüphe edilenler ve hastalarla bir arada bulunan kanatlılar öldürülür ve imha edilir. Sirayetten şüphe edilenler bulundukları yerde onbeş gün karantinaya alınır. Hastalıksız oldukları anlaşılan kanatlılar en yakın mezbahada kesilir. İç organları ve tüyleri yakılarak imha edilir, etlerin tüketimine ve satışına müsaade edilir. Hastalıklı tavuk kafesleri ağaçtan ve plastikten ise yakılır. Madeni kafesler önce alevden geçirilir ve daha sonra dezenfekte edilir. Nakil vasıtasında 2669 bulunan tavuk yem ve kanatlı artık ve maddeler yakılmak sureti ile imha edilir. Kanatlılara ait tahta, plastik yemlik ve suluklar yakılır. Madeni olanlar alevden geçirilip dezenfeksiyona tabi tutulur. f) Şap hastalığına yakalanmış çift tırnaklı hayvanlar tazminatsız öldürülür ve imha edilir. Hastalıktan şüphe edilenler masrafları sahibine ait olarak onbeş gün karantinaya alınır. Karantina sonunda hastalar öldürülür ve imha edilir. Sağlamlar kapalı vasıtalarla nakledilerek en yakın mezbahada kesilir. Deri ve sakatatı imha edilir. Etlerin satışına izin verilir. Bulaşmadan şüpheli hayvanlar kapalı vasıtalarla nakledilip en yakın mezbahada kestirilir, deri ve sakatatı imha edilir, etler serbest bırakılır. Nakliyede kullanılan vasıtalar temizlenir ve dezenfekte edilir. Nakliye vasıtasındaki hayvan yemleri, artıkları ile hayvan maddeleri yakılır. Türkiye'de bulunmayan yabancı bir virus tipi şap hastalığı tespiti halinde, bütün hayvanlar, hayvan maddeleri ve artıkları tazminatsız olarak imha edilir. Nakliyede kullanılan vasıtalar temizlenir ve dezenfekte edilir. g) Çiçek hastalığına yakalanmış hayvanlar tazminatsız olarak öldürülur ve imha edilir. Hastalıktan ve bulaşmadan şüpheli hayvanlar masrafları sahibine ait olmak üzere altmış gün karantinaya alınır. Karantina sonunda hastalık tesbit edilen hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalıksız hayvanlar masrafları sahibine ait olmak üzere kestirilir, etleri serbest bırakılır. Derileri dezenfekte edildikten sonra verilir. Nakil vasıtaları temizlenip dezenfekte edilir. Vasıtadaki hayvan yemleri, artıkları ve hayvan maddeleri yakılarak imha edilir. h) Kuduz hastalığına yakalanmış hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalıktan şüpheliler on gün müşahadeye alınır. Müşahade sonunda hastalar tazminatsız öldürülür ve imha edilir. Kuduz hastalığına yakalanmış hayvan tarafından ısırılan hayvanlar da tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Bulaşmadan şüpheli et yiyen hayvanlarla, tek tırnaklılar ve sığırlar altı ay; koyun, keçi, domuz ve kanatlı hayvanlar üç ay masrafları sahiplerine ait olmat üzere karantinaya alınır. Karantina sonucu hastalar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalık tesbit edilmeyen hayvanlar serbest bırakılır. Hastalıklı hayvanların taşındığı nakil vasıtaları temizlenir ve dezenfekte edilir. Hayvan yemleri, yem artıkları ve hayvan maddeleri yakılarak imha edilir. Kuduz vak'asının çıktığı yer ve mahaller ve hasta hayvanlarla temas edenler hakkında gerekli işlemin yapılması için en yakın sağlık merkezine veya sağlık müdürlüğüne derhal haber verilir. i) Şarbon hastalığına yakalanmış hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Kesimlerine müsaade edilmez. Hastalıktan şüphe edilenler beş gün müşahadeye alınır. Müşahade sonunda hasta oldukları tesbit edilenler tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Bulaşmadan şüpheli hayvanlar masrafları sahiplerine ait olmak üzere onbeş gün karantinaya alınır. Hasta hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalıksız hayvanlar müşahade ve karantina sonunda serbest bırakılır. Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanlar öldürüldükten sonra yakılarak imha edilir; yakılmasının mümkün olmadığı durumlarda iki metre derinliğindeki çukurlara-yüzülmeden-üzerine sönmemiş kireç dökülerek gömülür. Hasta hayvanların bulunduğu nakil vasıtaları temizlenir ve dezenfekte edilir. Hasta hayvanların temas ettiği hayvan yemi veya artıkları ve hayvan maddeleri yakılarak imha edilir. Hastalıktan ve bulaşmadan şüpheli hayvanların müşahade ve karantina süresi sona ermeden kesilmesine ve etlerin tüketilmesine kesinlikle izin verilmez. 2670 j) Yanıkara hastalığına yakalanmış hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Hastalıktan şüphe edilenler beş gün müşahadeye alınır. Hastalık tesbit edilenler tazminatsız öldürülür, sağlamlar serbest bırakılır. k) Durin hastalığına yakalanmış veya hastalıktan şüpheli aygır ve kısraklar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Bulaşmadan şüpheli erkekler kastre edilir, dişiler sahibi hesabına bir yıl müddetle karantinaya alınır. Sahibi karantinaya rıza göstermez ise tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. İhbarı Mecburi Olmayan Hastalıklar
İKİNCİ BÖLÜM Yurt İçinde Sağlık Zabıtası ve Karantina Tedbirleri Sığır Vebası Hastalığı
Madde 107– Sığır vebası hastalığı tesbit edildiğinde hastalığı söndürmek için genel tedbirlere ilave olarak hastalığın durumuna göre aşağıdaki özel tedbirler de o yerin hayvan sağlık zabıtası komisyonunca kararlaştırılır: a) Sığır vebası çıkan yer karantinaya alınır, geçit yerlerine hastalık levhaları konur. Hastalıklı yerin pazarında sığır ve manda ile bunların maddelerinin satışı yasaklanır. Hastalık ilin birkaç ilçesinde çıkmış ise, ilin bütün hayvan park, pazar ve panayırları kapatılır. Hayvan ve hayvan maddelerinin nakli durdurulur. b) Sığır vebası hastalığının süratli bir şekilde yayılma gösterdiği durumlarda karantina bölgesindeki iskele, istasyon ve anayollarda sığır ve manda sevkiyatı yasaklanır. c) Sığır vebası çıkan ilde hastalık tamamen sönünceye kadar il hayvan sağlık zabıtası komisyonu çalışmalarını sürdürür. Bakanlık il müdürü ve hayvan sağlığı şubesi müdürü hastalıklı mıntıkaları devamlı kontrol eder ve gelişmelerden Bakanlığa bilgi verir. Mülki makamlar hastalıkla mücadelede her türlü kolaylığı ve desteği sağlamak zorundadır. d) Sığır vebası hastalığının bütün semptomlarını açıkça gösteren sığır ve mandalar tazminatlı olarak öldürülür ve iki metre derinliğindeki çukurlara üzerlerine sönmemiş kireç dökülerek gömülür. Mümkün olmadığı hallerde tamamen yakılarak imha edilir. e) Sığır vebası hastalığından şüphe edilen hayvanlara derece tatbik edilir. Vücut ısısı 39, 8°C ve üzerinde bulunan karantina bölgesindeki hayvanlar da tazminatlı olarak öldürülür ve imha edilir. f) Sığır vebası hastalığının bulaşmasından şüphe edilen sığır ve mandalar 21 gün müşahadeye alınır ve günaşırı derece tatbik edilir. Vücut harareti 39, 8°C üzerinde bulunanların hergün ısıları kontrol edilir. Vücut ısısı 39, 8°C altına düşmeyenler hasta kabul edilip öldürülür ve imha edilir. Müşahede sonuna kadar vücut ısılarında değişiklik göstermeyen hayvanlar hastalıksızdır. Aşı yapılarak serbest bırakılır. g) Sığır vebası hastalığı çıktığında uygulanacak aşılama programı ve esasları Bakanlıkça tesbit edilir ve valiliklere derhal bildirilir. h) Yurt içinde sığır vebası hastalığının çıkması sonucu karantinaya alınan yerlerden sığır, manda, koyun, keçi ve kanatlı hayvanlar ile saman, ot ve hayvan maddelerinin çıkarılması yasaktır. Koyun ve keçi derileri ila yıkanmış, dezenfekte edilmiş yün, tiftik ve keçi kılının çıkartılmasına izin verilir. 2671 i) Karantina sahası içindeki tektırnaklı hayvanlar ile develerin dezenfeksiyon yapıldıktan sonra dışarı çıkarılmasına müsaade edilir. Karantinaya alınan yerde kanatlı hayvanların kümes veya kafeslerde bulundurulmaları, köpeklerin bağlı tutulmaları zorunludur. j) Sığır vebası hastalığı çıkan yerlerdeki koyun ve keçi sürüleri, karantinada bulunan sığır ve mandalarla temas ettirilmez, ahırlarına sokulmaz. Hükümet veteriner hekimi koyun ve keçi sürülerini devamlı kontrol eder. k) Yurt içinde kara ve su vasıtaları ile nakliyat yapılırken sığır ve mandalarda veba hastalığı çıktığında ilk varacakları iskele, istasyon veya yerlerde hastalar hayvan sağlık zabıtası komisyonu kararı ile tazminatlı olarak öldürülür ve imha edilir. Diğerleri en yakın mezbahada kestirilir. Deri ve ayakları dezenfekte edilir. Etleri hakkında bu Yönetmelik ve Etlerin Teftiş Talimatına göre işlem yapılır. Bulaşmadan şüpheliler talep edildiğinde masrafları sahibine ait olarak 21 gün müşahadeye alınır. Müşahade müddeti sonunda hastalıksız olanlar aşılanarak serbest bırakılır. l) Sığır vebası hastalığı pazar ve panayırlarda çıktığında, o yerde hayvan sağlık zabıtası komisyonu toplanır. Pazar ve panayırdaki sığır ve mandalar karantinaya alınır. Hastalar ve hastalıktan şüpheliler hayvan sağlık zabıtası komisyonu kararı ile tazminatlı olarak öldürülür ve imha edilir. Bulaşmadan şüpheliler 21 gün müşahadeye tutulur. Müşahade müddeti sonunda hastalıksız bulunanlar aşılanarak serbest bırakılır. m) Sığır vebası hastalığının kombina, mezbaha ve kesim yerlerindeki sığırlarda çıkması durumunda, hastalar ve hastalıktan şüpheliler tazminatlı olarak öldürülür ve imha edilir. Diğer manda ve sığırlar kestirilir. Etleri hakkında bu Yönetmelik ve Etlerin Teftiş Talimatına göre işlem yapılır. Deri ve tırnakları dezenfekte edildikten sonra serbest bırakılır. n) Hasta veya hastalıktan şüpheli hayvanlarla temas edenlerin ellerini, elbise ve ayakkabılarını dezenfekte etmeleri zorunludur. Hastalara ait eşya ve malzemeler, nakilde kullanılan vasıtalar dezenfekte edilmedikçe kullanılmaz. Hasta hayvanların bulundukları yerin zemini, duvarları, yemlikleri, bölmeleri, dezenfekte edildikten sonra kullanılır. Hastalıklı yerdeki hayvan yemleri karantina dışına çıkarılmadan tek tırnaklı hayvanlara yedirilebilir. o) Sığır vebası hastalığı Türkiye'ye sınırı olan devletlerde veya başka ülkelerde çıktığında yurt içinde tesis edilecek tampon bölgeler ile koruyucu aşılama programı Bakanlıkça düzenlenir. Bakanlık il müdürlükleri sığır vebası koruyucu aşılama programını bütün imkanlarını ve personelini görevlendirerek öncelikle uygulamak zorundadır. p) Sığır vebası hastalığı sebebi ile konulan karantina son ölüm veya iyileşmeden 30 gün sonra gerekli dezenfeksiyon yapılarak kaldırılır. Şap Hastalığı
Şarbon Hastalığı
Madde 109– Bir yerde şarbon hastalığının çıktığını haber alan hükümet veteriner hekimi hastalık bölgesine geldiğinde hastaları ayırır ve sağlam hayvanlardan ayrı bir yerde muhafaza altına alır. Hayvan sağlık zabıtası komisyonu kurulur. Komisyon hükümet veteriner hekiminin hastalık raporuna göre hastalık çıkış kararı alır ve hastalığı ilan eder. a) Mayvan sağlık zabıtası komisyonu kararına göre tesbit edilen hastalıklı bölgenin giriş ve çıkış yerlerine “şarbon hastalığı vardır” levhaları dikilir. b) Şarbon hastalığından ölen hayvanlar mümkünse yakılarak imha edilir veya iki metre derinliğindeki çukurlara, üzerlerine sönmemiş kireç dökülerek, derileri ile birlikte gömülür. Hastalıktan ölen hayvanlara ait maddelerin çevreyi bulaştırmaması için hükümet veteriner hekimi gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. c) Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların yem ve su kapları bulundukları yerden dışarı çıkarılamaz ve diğer hayvanlar için kullanılmaz. Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların bulunduğu yere çıplak ayakla girilmez. Hayvan bakıcılarının ellerinde ve açık yerlerinde yara bulunmamalıdır. d) Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların kesilmesi ve etlerinin tüketilmesi yasaktır. Deri, kıl, yapağı, boynuz ve tırnaklarına el konulur ve imha edilir. e) Hasta ve bulaşmadan şüpheli hayvanların sütü, yapağı ve kılları imha edilir. 2673 f) Şarbon hastalığı yoldaki sürülerde ve hayvanlarda nakledilirken çıkmışsa hastalar ayrılır. Hastalıksız hayvanlar ayrı bir yerde karantinaya alınır. Beş gün içinde hastalıksız hayvanlardan yeni bir hasta tesbit edilmez ise sürünün yer değiştirmesine izin verilir. g) Şarbon hastalığından ölen hayvanlara otopsi yapılmaz. Ancak marazi madde almak için kadavralar gömülecek çukurun içinde açılır. İşlem tamamlandıktan sonra derhal sönmemiş kireç dökülerek gömülür. h) Şarbon hastalığının sönüşüne kadar karantina bölgesine aşısız tektırnaklı, sığır, koyun, keçi ve domuzların girmesi yasaklanır. Şarbon hastalığına karşı aşılanmış hayvanların girişine izin verilir. i) Karantina bölgesinden mezbahaya sevk edilmek istenen büyük ve küçük baş hayvanlar hükümet veteriner hekimince muayene edilir. Hastalıksız oldukları tesbit edilen hayvanlar derhal kesilmek üzere kapalı vasıtalarla en yakın mezbahaya gönderilir. Hükümet veteriner hekimi durumu mezbaha veteriner hekimine bildirir. j) Şarbon hastalığı insanlara da bulaşabileceğinden, hükümet veteriner hekimi hastalık hakkında hayvan sahiplerine ve mahalli sağlık teşkilatına bilgi verir. k) Şarbon hastalığı mikrobu ile bulaşık mera ve su kaynaklarına hayvanların girmesi yasaklanır. Bu yerlerde otlatılmasında ve sulanmasında zaruret olan hayvanlar şarbon hastalığına karşı aşılanır ve aşılamadan 15 gün sonra bulaşık bölgeye girmelerine müsaade edilir. l) Şarbon mikrobu ile bulaştığından şüphe edilen hayvan yemleri laboratuvar sonuçlarına göre değerlendirilir. Müsbet çıkanlar imha edilir. m) Şarbon hastalığı çıkan veya hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların muhafaza edildiği ahır ve ağıllara; buralardaki eşya ve malzemeler, hayvan yemleri ve maddeleri ile artıkları dezenfekte edildikten sonra hastalıksız hayvan konulmasına müsaade edilir. n) Şarbon hastalığında konulan karantina son ölüm veya iyileşmeden 15 gün sonra gerekli dezenfeksiyon yapıldıktan sonra kaldırılır. Sığırlarda Tüberküloz
Koyun ve Keçilerde Çiçek
Ruam Hastalığı
Madde 112– Tektırnaklı hayvanlardaki burun akıntısı, burunda ülser, çene altı lenf yumrularının ağrısız şişkinliği veya deride ağrısız şişkinlikler yahut sebepsiz zayıflayan, vücut harareti değişiklik gösteren, öksüren ve yapılan tedaviye cevap vermeyen, testisleri şişmiş ve iltihaplı hayvanlara talimatnamesindeki esaslara göre mallein tatbik edilir. Sonuç müsbet ise hükümet veteriner hekimi hastalık raporu düzenler. Toplanan hayvan sağlık zabıtası komisyonu hastalık çıkış kararı alır ve ilan eder. a) Mallein uygulaması sonunda hasta oldukları anlaşılan tektırnaklı hayvanlar tazminatlı olarak öldürülür ve imha edilir. 2675 b) Hastalıktan ve bulaşmadan şüpheli hayvanlar hakkında talimatnamesindeki hususlar uygulanır. c) Hasta, hastalıktan ve bulaşmadan şüpheli hayvanların kesilmesine ve etlerinin tüketimine izin verilmez. d) Ruam hastalığından ölen veya öldürülmesine karar verilen hastalar kapalı vasıtalarla gömülecekleri yahut yakılacakları yere sevkedilir. Nakil sırasında burun akıntılarının çevreye bulaşmaması için gerekli tedbirler alınır. Kadavralar üzerine sönmemiş kireç dökülerek derin çukurlara gömülür. Nakilden sonra vasıtaların dezenfekte edilmesi mecburidir. e) Ruam hastalığı çıkan veya hasta hayvanların muhafaza edildiği ahıra dışarıdan hayvan sokulmasına izin verilmez; her türlü eşya alet ve malzeme ile hayvan yemlerinin çıkarılması yasaklanır, hasta hayvanlara ait gübreler yakılır. f) Bakanlıkça hazırlanan program ve projelere göre hastalıksız oldukları tesbit edilen tektırnaklı hayvanlara hükümet veteriner hekimince bir belge verilir. Alım ve satım sırasında bunun gösterilmesi zorunludur. Taşımada çalıştırılan tektırnaklı hayvanların altı ayda bir hükümet veteriner hekimine muayene ettirilmesi mecburidir. g) Bulaşmadan şüpheli olarak müşahedeye alınan hayvanların bulundukları yerden çıkarılmaları yasaktır. Çıkarılmaları halinde yeni götürdükleri yerdeki hastalığa yakalanabilecek hayvanlarla birlikte karantinaya alınır. Sahibi hakkında Kanunun cezai hükümleri uygulanır. h) Hasta, hastalıktan ve bulaşmadan şüpheli hayvanların bulundukları yerdeki yemlikler, zemin ve duvarlar ile alet, eşya ve malzemeler mümkünse eldiven geçirilerek veya kimyevi maddelerle dezenfekte edildikten sonra kullandırılır. Dezenfekte edilen ahırlara bir hafta sonra hayvan konulur. i) Ruam hastalığı insan sağlığı için tehlikeli olduğundan hastaların bulundukları yerlere derilerinde yara olanların girmesine izin verilmez. j) Yönetmelikte yer almayan hususlarda Ruam Savaş Yönetmeliği uygulanır. k) Ruamda karantina hastalık çıkan ahır veya yerle sınırlıdır. Hastalar dışındaki hayvanlarda test sonucu menfi ise test 21 gün sonra tekrarlanır. İkinci test sonucu menfi olanlar hastalıksız kabul edilir ve karantina dezenfeksiyon yapılarak kaldırılır. Durin Hastalığı
Sığır Brusellozu
Koyun ve Keçi Brusellozu Hastalığı
Tavuk Vebası Hastalığı
Newcastle Yalancı Tavuk VebasıHastalığı
Kanatlı Tifosu Tavuk Tifosu ve Pullorum Hastalıkları
Madde 118– (Değişik: 25/3/2003-2003/5407 K.) Kanatlı Tifosu ve Pullorum hastalıklarında aşağıda belirtilen tedbirler uygulanır. a) Kanatlı Tifosu (Tavuk Tifosu) Hastalığı; 1) Kanatlılarda tifo (Salmonella gallinarum) hastalığının çıktığını haber alan hükümet veteriner hekimi hastalık mahallinde gerekli muayene ve incelemeleri yapar ve gerekli gördüğü tedbirleri alır. 2) Kanatlı tifosu hastalığından şüphe edilen sürülerden alınan ölü veya hasta hayvanlardan birkaç tanesi kesin teşhis için, usulüne uygun olarak laboratuvara gönderilir. Laboratuvara hasta ve ölü hayvan gönderilmesinin mümkün olmadığı durumlarda; hastalıklı kanatlılara ait iç organlar, uzun kemikler, gaita, kloakal swaplar, yumurta ve kan serumları laboratuvara gönderilir. 3) Laboratuvar raporuna istinaden veteriner hekim hastalık çıkış raporunu düzenler, derhal mahalli hayvan sağlık zabıtası komisyonunu toplar, komisyon hükümet veteriner hekiminin raporuna istinaden hastalık çıkış kararı alır ve ilan eder. 4) Laboratuvar muayenesine göre bu hastalığın tespit edildiği kümeslerde, ölen kanatlılar gömülür veya yakılarak imha edilirler. Enfeksiyondan şüpheli genel durumu bozuk olan kanatlılar da imha edilirler. 5) Hastalığın tespit edildiği ticari kümeslerdeki yumurtacı veya broiler sürülerinde laboratuvar muayenesi 21 gün ara ile tekrarlanır. Son iki muayenenin menfi çıkması halinde sürü hastalıksız kabul edilir. 6) Bu hastalığın tespit edildiği kümeslerdeki sürüler damızlık olarak kullanılmaz. 7) Damızlık sürülerde söz konusu hastalığın tespit edilmesi durumunda, bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda Bakanlıkça çıkarılan yönetmelik ve talimatlar uygulanır. 8) Yurtdışından ithal edilen yumurtalar ve canlı kanatlı hayvanlar, yurda sokuldukları yerde bu hastalık bakımından laboratuvar muayenesine tabi tutulur. 9) Kanatlı tifosu sebebiyle alınan karantina tedbirleri, (5) numaralı alt bentteki şartlar yerine getirildikten sonra dezenfeksiyon yapılarak kaldırılır. b) Pullorum Hastalığı; 1) Kanatlılarda pullorum (Salmonella pullorum) hastalığının çıktığını haber alan hükümet veteriner hekimi hastalık mahallinde gerekli muayene ve incelemeleri yapar ve gerekli gördüğü tedbirleri alır. ———————- (1) Bu madde başlığı ‘Newcastle Hastalığı’ iken, 5/12/2003 tarihli ve 2003/6562 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 1 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 2679 2) Pullorum hastalığından şüpheli sürülerden alınan ölü veya hasta hayvanlardan birkaç tanesi kesin teşhis için, usulüne uygun olarak laboratuvara gönderilir. Laboratuvara hasta ve ölü hayvan gönderilmesinin mümkün olmadığı durumlarda; hastalıklı kanatlılara ait iç organlar, uzun kemikler, gaita, kloakal swaplar, yumurta ve kan serumları laboratuvara gönderilir. 3) Laboratuvar raporuna istinaden veteriner hekim hastalık çıkış raporunu düzenler, derhal mahalli hayvan sağlık zabıtası komisyonunu toplar, komisyon hükümet veteriner hekiminin raporuna istinaden hastalık çıkış kararı alır ve ilan eder. 4) Laboratuvar muayenesine göre bu hastalığın tespit edildiği kümeslerde ölen kanatlılar gömülürler veya yakılarak imha edilirler. Enfeksiyondan şüpheli genel durumu bozuk olan kanatlılar da imha edilirler. 5) Hastalığın tespit edildiği ticari kümeslerdeki yumurtacı veya broiler sürülerinde laboratuvar muayenesi 21 gün ara ile tekrarlanır. Son iki muayenenin menfi çıkması halinde sürü hastalıksız kabul edilir. 6) Bu hastalığın tespit edildiği kümeslerdeki sürüler damızlık olarak kullanılmaz. 7) Damızlık sürülerde söz konusu hastalığın tespit edilmesi durumunda, bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda Bakanlıkça çıkarılan yönetmelik ve talimatlar uygulanır. 8) Yurtdışından ithal edilen yumurtalar ve canlı kanatlı hayvanlar, yurda sokuldukları yerde bu hastalık bakımından laboratuvar muayenesine tabi tutulur. 9) Pullorum hastalığı sebebiyle alınan karantina tedbirleri, (5) numaralı alt bentteki şartlar yerine getirildikten sonra dezenfeksiyon yapılarak kaldırılır. Kuduz Hastalığı
Madde 119– Kuduz hastalığı çıktığını haber alan hükümet veteriner hekimi derhal hastanın bulunduğu yere gider ve hastalık çıkış raporu düzenler. Hayvan sağlık zabıtası komisyonu hastalık çıkış kararını alır ve ilan eder. a) Kuduz hastalığına yakalanmış ve kuduz hayvan tarafından ısırılan hayvanlar tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Ancak, kuduz hayvan tarafından ısırılan hayvanların sahipleri öldürülmelerine rıza göstermez ise, en geç 5 gün içinde kuduz aşısı ile tedavi altına alınmak şartıyla, hayvan nev'ilerine göre bu Yönetmelikte belirtilen karantina süresince masrafları hayvan sahibine ait olmak üzere karantinaya alınır. Hükümet veteriner hekimi gerekli kontrolu yapmakla yükümlüdür. b) Kuduz hastalığına yakalanmış hayvan, insanları da ısırmış ise hükümet veteriner hekimi durumdan mahalli sağlık teşkilatını haberdar etmekle yükümlüdür. Isırma olayı mevcut olmasa bile il veya ilçe müdürlüklerinin hayvanlarda kuduz hastalığının çıktığını sağlık teşkilatına bildirmesi zorunludur. c) Kuduz hastalığı çıkan yerdeki sahipsiz ve başıboş köpekler köylerde muhtar ve ihtiyar heyetince, kasaba ve şehirlerde belediye zabıtasınca tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. d) Kuduz hastalığının bulaşmasından şüphe edilen hayvanlar da tazminatsız olarak öldürülür ve imha edilir. Sahipleri öldürülmelerine rıza göstermez ise en geç 5 gün içinde kuduz aşısı ile tedavi altına alınarak et yiyenler, tektırnaklılar ve sığırlar altı ay; koyun, keçi, domuz ve kanatlılar üç ay masrafları sahibine ait olmak üzere karantinaya alınır. Hükümet veteriner hekimi gerekli kontrolu yapmakla yükümlüdür. 2680 e) Kuduz hastalığından şüphe edilen hayvanlar şehir ve kasabalarda belediyeler, köylerde muhtarlıklar tarafından yaptırılan kapalı yerlerde 10 gün müddetle müşahedeye alınır. Müşahede sonunda kuduz hastalığının belirtisini göstermeyen hayvanlar hastalıksız sayılır. Müşahede masrafları sahibine aittir. f) Kuduz hastalığına yakalanmış veya hastalıktan şüpheli bir köpek müşahede yerinden kaçar ve bulunamaz ise o mıntıkanın on kilometrelik çevresindeki sahipsiz ve başıboş köpekler öldürülür ve imha edilir. Sahipli köpekler zincire bağlanır. Çoban köpekleri sürülerin bulunduğu yerde serbest bırakılır. g) Sahipli kedi ve köpeklerin kuduz hastalığına karşı aşılanması mecburidir. Şehirlerde belediyelerce, köylerde muhtarlıklarca sahipli köpek ve kedilerin kaydı tutulur. Bu kayıtlar hükümet veteriner hekimince denetlenir. Köpekler üç aylık kediler altı aylık olduklarında ilk defa aşılanırlar. Her yıl aşı tekrarlanır. Aşılanan hayvanlar için aşı belgesi düzenlenir. Belgesizler öldürülür ve imha edilir. h) (Değişik: 10/12/2007-2007/12984 K.) Kuduz hastalığından veya bulaşmadan şüphe edilen hayvanların bulundukları yerin dışına çıkarılmasına izin verilmez. Bu hayvanların kesilmesi ve etlerinin tüketilmesi yasaktır, sütleri imha edilir. Kuduz hastalığı çıkan işletme dışındaki hayvanlardan elde edilen sütler, pastörizasyon veya sterilizasyon işlemlerinden birine tabi tutularak pastörize süt veya sterilize süt olarak tüketime sunulur. i) Belediyeler ve köy muhtarlıkları kuduz hastalığından veya bulaşmadan şüpheli hayvanların müşahedeye alınabilecekleri yeri temin etmek zorundadır. j) Kuduz hastalığına yakalanmış veya hastalıktan şüpheli hayvanların kadavraları, derileri ile birlikte imha edilir. k) Kuduz hastalığının kesin teşhisi için, hastalığa el koyan veterinerlikçe ölen veya öldürülen hayvanın başı bolca tuzlanıp, plastik torbaya sardırılır. Teneke kutu içerisinde veya tahta kutuda laboratuvara gönderilir. Ambalaj üzerine kuduz kelimesinin belli olacak şekilde yazılması zorunludur. l) Kuduz veya kuduz hastalığından şüphe edilen hayvan tarafından ısırılan hayvanlara beş gün içinde küratif aşı, tarifnamesine göre yapılır. m) Kuduz hastalığı sebebi ile konulan karantina tedbirleri hastalığa yakalanan hayvan; et yiyen, tektırnaklı ve sığır ise altı ay sonra; koyun, keçi, domuz ve kanatlılarda üç ay sonra dezenfeksiyon yapılarak kaldırılır. n) Kuduz hastalığı ile mücadele ilgili bakanlıklarla yapılacak müşterek çalışma esasları düzenlenecek protokollerle belirlenir. At Vebası Hastalığı
Mavidil Hastalığı
Koyun ve Keçi Vebası PPR
Madde 122– (Değişik : 5/8/1999 – 99/13213 K.) Koyun ve keçi vebası hastalığı tespit edildiğinde hastalığı söndürmek için genel tedbirlere ilave olarak hastalığın durumuna göre aşağıdaki özel tedbirler o yerin hayvan sağlık zabıtası komisyonunca kararlaştırılır. a) Koyun ve keçi vebası çıkan yer karantinaya alınır ve geçit yerlerine hastalık levhaları konur. Hastalıklı yerin pazarında küçükbaş hayvanların satışı yasaklanır. ———- (1) Bu madde başlığı “Uyuz Hastalığı” iken, 5/8/1999 tarih ve 99/13213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 2682 b) Hastalığın bulaşmasından şüphe duyulan hayvanlar dışında olan ve enfeksiyona açık çayır, mera, su ve yol ortaklığı bulunan küçükbaş hayvanlara attanue homolog PPR aşısı veya attanue sığır vebası aşısı tatbik edilir. c) Koyun ve keçi vebası hastalığının süratli bir şekilde yayılma gösterdiği durumlarda karantina bölgesindeki iskele, istasyon ve anayollarda küçükbaş hayvan sevkiyatı yasaklanır. d) Koyun ve keçi vebasından öldükleri kesin olması sebebiyle otopsi yapılmayan hayvanlarla, hastalık şüphesiyle otopsi yapılan hayvanlar iki metre derinliğindeki çukurlara üzerine sönmemiş kireç dökülerek veya yakılarak gömülür. e) Koyun ve keçi vebası hastalığı çıktığında uygulanacak aşılama programı ve esasları Bakanlıkça tespit edilir ve valiliklere bildirilir. f) Koyun ve keçi vebası hastalığının çıkması sonucu karantiyana alınan yerlerden koyun, keçi, sığır, manda ve kanatlı hayvanlar ile saman, ot ve hayvansal maddelerin çıkartılması yasaktır. Deve ve tektırnaklı hayvanlar ile sığır derilerinin dezenfekte edildikten sonra dışarı çıkartılmasına izin verilir. g) Nakliyat esnasında koyun ve keçilerde veba hastalığı saptandığında ilk varılacak iskele, istasyon ve diğer yerlerde hastalar, hayvan sağlık zabıtası komisyonu kararı ile 21 gün süreyle karantinaya alınır. Karantina altına alınan yerlerdeki sürülerin bakım ve iaşe masrafları sahipleri tarafından karşılanır. h) Hasta veya hastalıktan şüpheli hayvanlarla temas edenlerin ellerini, elbise ve ayakkabılarını dezenfekte etmeleri zorunludur. Hasta hayvanlara ait eşya ve malzemeler, nakilde kullanılan vasıtalar dezenfekte edilmedikçe kullanılmaz. Hasta hayvanların bulundukları yerin zemini, duvarları, yemlikleri, bölmeleri dezenfekte edildikten sonra kullanılır. Hastalıklı yerdeki yemler tektırnaklı hayvanlara yedirilebilir. i) Koyun ve keçi vebası hastalığı Türkiye'ye sınırı olan devletlerde veya başka ülkelerde çıktığında yurt içinde belirlenecek tampon bölgeler ile koruyucu aşılama programı Bakanlıkça düzenlenir. Bakanlık il müdürlükleri koyun ve keçi vebası aşılama programını bütün imkanlarını ve personelini görevlendirerek öncelikle uygulamak zorundadır. j) Koyun ve keçi vebası hastalığı sebebi ile konulan karantina, son ölüm veya iyileşmeden 30 gün sonra gerekli dezenfeksiyon yapılarak kaldırılır. Scrapie
Sığırların Süngerimsi Beyin Hastalığı BSE
Atların Enfeksiyöz Anemisi
Vesiküler Stomatitis
Equine Encephalomyelitis
Kedilerin Süngerimsi Beyin Hastalığı FSE
Arıların Amerikan Yavru Çürüklüğü
Varroa
Balıkların Enfeksiyöz Hematopoietik Nekrozisi
Kordon Müddeti
Hastalık Bölgesine Giriş ve Çıkış
ÜÇÜNCÜ KISIM Müşterek Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Tazminat Tazminat Verilecek Hastalıklar
Madde 134– Şap, sığır vebası, ruam, at vebası, sığır tüberkülozu ve sığır brusellozu hastalıklarından dolayı kestirilen veya öldürülen hayvanların sahiplerine Bakanlık bütçesinden aşağıda belirtilen esaslara göre tazminat verilir:(1) a) Ruam hastalığının açık belirtileri olan burun akıntısı, burunda ülser, çene altı lenf yumrularının ağrısız çene kemiğine yapışık büyümesi ve derisinde ülser ve ödemler bulunan tektırnaklı hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin yarısı, b) Mallein testi uygulanması sonucunda veya bakteriyolojik ve serolojik muayenede ruam hastalığına yakalandıkları tesbit edilen tektırnaklı hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin dörtte üçü, c) Tüberküloz hastalığının açık belirtilerini gösteren sığırların takdir edilecek kıymetlerinin yarısı, d) Tüberküloz testi uygulanması sonunda tüberküloz hastalığına yakalandıkları tesbit edilen sığırların takdir edilecek kıymetlerinin dörtte üçü, e) Serolojik veya bakteriyolojik muayene sonucunda sığır bruselloz hastalığına yakalandıkları tesbit edilen sığırların takdir edilecek kıymetlerinin dörtte üçü, f) Sığır vebası ve at vebası hastalıklarına yakalandıkları hükümet veteriner hekimince tesbit edilen sığır ve atların takdir edilecek kıymetlerinin tamamı, g) (Ek : 5/6/1995 – 95/6966 K.) Şap hastalığında, Bakanlıkça her yıl tesbit ve ilan edilen mücadele bölgelerinde hastalığın açık belirtisini gösteren ve laboratuvarlarca hastalığın varlığı ve tipi tespit edildikten sonra öldürülen veya kestirilen hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin tamamı, hastalığın açık belirtisini göstermeyen ancak laboratuvarda hastalığın varlığı tesbit edildikten sonra kestirilen hayvanların ise takdir edilecek kıymetlerinin dörtte üçü, h) İhbarı zorunlu olan hastalıklardan birine karşı koruma maksadı ile hükümet veteriner hekimi veya hükümet veteriner hekiminin sorumluluğunda veteriner sağlık teknisyeni tarafından yapılan aşı, serum ve ilaç uygulamaları yüzünden öldükleri mutlak surette otopsi ve laboratuvar muayeneleri ile tesbit edilen hayvanların takdir edilecek kıymetlerinin tamamı, (2) ödenir. Sığır tüberkülozu ve brusellozunda kestirilen hayvanların sarf ve tüketimi mümkün olan et, deri ve diğer kısımlarının rayiç bedel üzerinden kıymeti takdir edilerek sahibine bırakılır ve bedeli hak ettiği tazminattan düşürülür. Tazminat; hasta, hastalıktan ve bulaşmadan şüpheli hayvanların hükümet veteriner hekimince hayatta iken muayenesi veya test uygulaması yahut laboratuvar muayenesi sonucu düzenlenecek rapora ve hayvan sağlık zabıtası komisyonu kararına göre kıymet takdir komisyonunca belirlenir. ———- (1) Bu maddenin birinci fıkrasının ilk cümlesinin başına, 5/6/1995 tarihli ve 95/6966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla “Şap” sözcüğü eklenmiş ve metne işlenmiştir. (2) Ana Yönetmelikte (g) bendi olan bu bent, 5/6/1995 tarih ve 95/6966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla (h) bendi olarak değiştirilmiştir. Tazminat Verilmeyen Haller
Kıymet Takdiri
Talimatlar
Yürürlük
Yürütme