İki Veya üç Tekerlekli Motorlu Araçların Ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı Ve Piyasa Gözetimi Ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (ab/168/2013)

Resmi Gazete Tarihi :
Resmi Gazete Sayısı :
BİRİNCİ BÖLÜM TANIMLAR AMAÇ
Madde 1– (1) Bu Yönetmeliğinamacı, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleriuyarınca, iki veya üç tekerlekli motorlu araçların ve dört tekerlekli motosikletlerin yapım vEkullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygunluğunu yerine getirmek üzere; bu Yönetmelik kapsamındaki tüm yeni araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin tip onayı ila ilgili idari ve teknik şartları belirlemektir. (2) Bu Yönetmelik, kapsamında onaya tabi olan araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin ve söz konusu araçların parça ve donanımının piyasa gözetimi ve denetimi ila ilgili şartları belirlemektedir. (3) Bu Yönetmelik; a) Bu fıkranın (b) bendinde belirtilan tüm yeni motorlu araçların, aksam, sistem, ve ayrı teknik ünitelerin tip onayı için idari ve teknik şartları, b) Bu Yönetmeliğin 4 üncümaddesinde ve Ek I’de “L kategorisi araçlar” olarak kategorize edildiği şekliyle, bir veya daha fazla aşamada tasarlanan ve yapılanlar da dahil olmak üzere, karayollarında seyretmesi amaçlanan tüm iki veya üç tekerlekli motorlu araçlar ve dört tekerlekli motosikletler ve bu tür araçlar için tasarımlanmış ve yapılmış aksam, sistem, ve ayrı teknik üniteler ila söz konusu araçların parçalarını ve donanımlarını ve 4 üncü maddede ve Ek I’dEkategorize edildiği şekliyle; x = 1, 2 veya 3 olmak üzere L3e- AxE kategorisi enduromotosikletleri, x = 1, 2 veya 3 olmak üzere L3e- AxT kategorisi trialmotosikletleri ve L7e- B kategorisi her arazide gidebilan ağır dört tekerlekli motosikletleri, kapsar. (4) Bu Yönetmelik, münferit araçların onayı için uygulanmaz. Ancak, münferit onay veren Onay Kuruluşu;araç, sistem, aksam ve ayrı teknik üniteler için ilgili ulusal hükümler yerine bu Yönetmelik kapsamında verilan tip onayını kabul eder. (5) Bu Yönetmelik aşağıdaki araçları kapsamaz: a) Azami tasarım hızı 6 km/saat’i aşmayan araçlar. b) Özellikle fiziksel engellilarin kullanıma yönelik tasarlanmış araçlar. c) Sadece yaya kontrolü için tasarlanmış araçlar. ç) Sadece yarışlarda kullanılması için tasarlanmış araçlar. d) Silahlı kuvvetler, sivil savunma, itfaiye, kamu düzenini korumaktan sorumlu kuvvetler ve acil tıbbi yardım vermekle görevli kurumların kullanması için tasarımlanmış ve yapılmış araçlar. e) Tarım ve ormancılık araçlarının onayına ve piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin 14/8/2014 tarihli ve 29088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarım ve Orman AraçlarınınTip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmeliğe (AB/167/2013)tabi tarım veya ormancılık araçları, 20/6/2007 tarihli ve 26558 sayılı ResmîGazete’de yayımlanan Karayolu Dışında Kullanılan Hareketli Makinalara Takılanİçten Yanmalı Motorlardan Çıkan Gaz ve Parçacık Halindeki KirleticiEmisyonlara Karşı Alınacak Tedbirlerle İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (97/68/AT)’ne ve 3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlananMakina Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT)’ne tabi makineler ve MARTOY’a tabi motorlu araçlar. f) Öncelikli olarak karayoludışında kullanılması amaçlanan ve asfaltlanmamış yüzeylerde seyretmek üzere tasarlanmış motorlu araçlar. g) Azami sürekli anma gücü 250W veya daha az ve gücü pedal çevrilmeye ara verilince veya devamlı olarak azalıp nihayetinde 25 km/s’e ulaşmadan öncEkesilan bir yardımcı elektrik motoru ila donatılmış pedal destekli bisikletler. ğ) Kendi kendini dengeleyen araçlar. h) En az bir oturma yeriyle donatılmış olmayan araçlar. ı) Sürücü veya yolcu için R noktasının yüksekliği L1e, L3e ve L4Ekategorilari için ≤ 540 mm ve L2e, L5e, L6e ve L7Ekategorilari için ≤ 400 mm olan herhangi biroturma yeriyle donatılmış araçlar.
Dayanak
Tanımlar
Madde 3– (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) AB: Avrupa Birliğini, b) AB tip onayı: Bir onaykuruluşu tarafından, herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin bu Yönetmeliğin ilgili idari hükümlerini ve teknik şartlarını karşıladığına dair onay verilmesi prosedürünü, c) AB tip onayı belgesi: BuYönetmelik uyarınca kabul edilan uygulama mevzuatındaki veya bu Yönetmelikte ya da bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuatta atıfta bulunulan ilgili BM/AEk Regülasyonlarında belirtilan bildirim formunu, ç) AİTM Yönetmeliği: 28/11/2008tarihli ve 27068 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliği, d) Aksam: Aracın bir parçası olmak üzere tasarlanan ve araçtan bağımsız olarak bu Yönetmelik doğrultusunda veya söz konusu mevzuatta bunun için açık hükümler varsa bu Yönetmelikuyarınca kabul edilan mevzuat ya da uygulama mevzuatı doğrultusunda tip onayı alabilacek ve bu Yönetmeliğin veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan bir mevzuatın ya da uygulama mevzuatının şartlarına tabi olan herhangi bir tertibatı, e) Aksam tip onayı: Araçtan bağımsız olarak bir aksamın ilgili idari hükümleri ve teknik şartları karşıladığına dair Onay Kuruluşu tarafından verilan tip onayını, f) Araç tamir ve bakım bilgilari: Aracın teşhis, servis, muayene, periyodik izleme, tamir, yeniden programlama ve yeniden ilk haline getirilmesi için gerekli olan ve bu tür bilgilarin sonraki bütün değişikliklerini ve eklentilarini içeren, yetkili bayilare ve tamircilare imalatçıların sağladığı, araçlar üzerinde bulunan parçaların ve donanımın takılması için gerekli olan bütün bilgilari de içermekte olan bütün bilgilari, g) Araç tipi: En az aşağıdakitemel hususlar bakımından aralarında fark olmayan, belirli bir kategorinin varyant ve versiyonlarını da içeren bir grup aracı, 1) Kategori ve alt kategori, 2) İmalatçı, 3) Ana aksamın takıldığı şasi, çerçeve, alt çerçeve, taban sacı veya yapı, 4) İmalatçı tarafından verilan tip belirlemesi, ğ) Araç üzerinde teşhis (OBD)sistemi: Bilgisayar hafızasında saklanan hata kodları vasıtasıyla muhtemel arıza alanını tespit etmEkapasitesine sahip olan bir sistemi, h) AT: Avrupa Topluluğunu, ı) Aydınlatmanın otomatik açılması: Kontak anahtarı veya motor açma- kapama anahtarı açık pozisyondayken açılan bir aydınlatma sistemini, i) Ayrı teknik ünite: Aracın bir parçası olmak üzere tasarlanan, bu Yönetmeliğin veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan herhangi bir mevzuatın ya da uygulama mevzuatının şartlarına tabi olan ve ayrıca tip onayı alabilan, fakat bu onayın ancak ilgili mevzuatta bu yönde açık hükümler olması halinde alınabildiği bir tertibatı, j) Ayrı teknik ünite tip onayı: Bir veya birden fazla belirli araç tipine ilişkin ayrı teknik ünite tipinin ilgili idari hükümleri ve teknik şartları karşıladığına dair Onay Kuruluşu tarafından verilan tip onayını, k) Azami net güç: Deneytezgâhındaki bir yanmalı motorun krank milinin veya buna eşdeğer aksamının ucundaki azami gücü, l) Azami sürekli anma gücü: BM/AEk Regülasyonu 85’te belirtildiği şekliyle, bir elektrik motorunun çıkış milindeki azami otuz dakika gücü, m) B5: Yüzde 5 biyodizel ila yüzde 95 petrol kökenli dizelden oluşan yakıt karışımını, n) Bağımsız operatör: Araçlarıntamir ve bakımında doğrudan veya dolaylı olarak yer alan yetkili bayilar ve tamircilar dışında kalan tamircilari, tamir donanımının, alet veya yedek parçaların imalatçıları veya dağıtıcıları, teknik bilgilari yayımlayanlar, otomobil kulüpleri, yol kenarı yardım operatörleri, muayene ve deney hizmetleri veren operatörler, alternatif yakıtlı araçların donanımının montajcıları, imalatçıları ve tamircilarine eğitim veren operatörlerin yer aldığı üstlenicilari, o) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını, ö) Birleşik fren sistemi: Aşağıdaki anlamlarda kullanılan sistemi; 1) L1e ve L3Ekategorisi araçlar için: Farklı tekerleklerdeki en az iki frenin tek bir kontrolün harekete geçmesiyle devreye girdiği bir servis freni sistemi, 2) L4Ekategorisi araçlar için:En azından ön ve arka tekerleklerdeki frenlerin tek bir kontrolün harekete geçmesiyle devreye girdiği bir servis freni sistemi (eğer arka tekerlek ve sepet tekerleği aynı fren sistemiyle çalıştırılıyorsa bu arka fren olarak kabul edilir), 3) L2e, L5e, L6e ve L7ekategorisi araçlar için: Tüm tekerleklerdeki frenlerin tek bir kontrolün harekete geçmesiyle devreye girdiği bir servis freni sistemi, p) Biyodizel: Sürdürülebiliryöntemlerle üretilan ve uzun alkil esteri zincirleri içeren bitkisel veya hayvansal yağ kökenli dizeli, r) Biyodizelli esnek yakıtlıaraç: Mineral dizel veya mineral dizel- biyodizel karışımıyla çalışabilan esnek yakıtlı bir aracı, s) Biyometan: Organikkaynaklardan üretilan yenilanebilir bir doğalgazı (başlangıçtaki “biyogaz” içindeki karbondioksit, siloksanlar ve hidrojen sülfür (H2S) gibikirleticilari alan ve “biyogaz/biyometan” süreci adı verilan bir süreçle temizlenir), ş) BM/AEk: Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunu, t) BM/AEk Regülasyonu:30/9/1996 tarihli ve 96/8657 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ila taraf olunan, BM/AEk İç Ulaşım Komitesince hazırlanan 1958 Tekerlekli Araçların, Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçaların Müşterek TeknikTalimatlarının Kabulü ve Bu Talimatlar Temelinde Verilan Onayların KarşılıklıTanınması Koşullarına Dair Anlaşma ekinde yer alan teknik düzenlemeyi, u) Buharlaşma emisyonları: Birmotorlu aracın egzoz emisyonlarından değil, yakıt depolama ve besleme sisteminden kaybedilan hidrokarbon buharlarını, ü) Dağıtıcı: Tedarik zincirinde yer alan ve araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımları piyasada bulunduran, imalatçı veya ithalatçı dışındaki herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi, v ) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Dayanıklılık: Aracın normal veya amaçlanan koşullarda kullanılması ve imalatçının tavsiyelerine uygun şekilde servisten geçirilmesi durumunda, aksamın ve sistemlerin Ek VII’de tanımlanan kilometreden sonra çevreperformansı şartlarının 23 üncü maddede ve Ek V’te belirtildiği şekildekarşılanmasını ve aracın fonksiyonel güvenliğinin sağlanmasını mümkün kılacak şekilde dayanabilmesini, y) Değiştirilabilir (yedek) kirlilik kontrol cihazı: Bir orijinal kirlilik kontrol cihazının yerine geçmesi amacıyla imal edilmiş ve bir ayrı teknik ünite olarak onaylanabilan bir kirlilik kontrol cihazı veya bu tür cihazlardan oluşan bir cihaz grubunu, z) Dıştan yanmalı motor: Yanma ve genişleme odaları fiziksel olarak ayrılmış olan ve bir iç aracı akışkanın bir dış kaynağın içindeki yanma sonucunda ısıtıldığı bir ısı motorunu (dıştaki yanma sonucunda üretilan ısı içteki aracı akışkanı ısıtır ve bu akışkan, genişleyerek ve motorun mekanizmasını çalıştırarak hareket vEkullanılabilir iş üretir), aa) Doğalgaz (NG): Metan içeriği çok yüksek olan doğalgazı, bb) Donanım: Parçalar dışında bir araca eklenebilan veya yerleştirilabilan her türlü tertibatı, cc) Dört tekerlekli motosiklet:L6e veya L7Ekategorisi araçların sınıflandırma kriterlerine uyan bir dört tekerlekli aracı, çç) Dünya ÇapındaUyumlaştırılmış Motosiklet Deney Çevrimi veya WMTC: BM/AEk’nın 2 Nolu Küresel Teknik Regülasyonunda tanımlanan dünyada uyumlaştırılmış emisyon laboratuvar deneyi çevrimini, dd) E5: Yüzde 5 susuz etanol ve yüzde 95 benzinden oluşan bir yakıt karışımını, ee) E85: Yüzde 85 susuz etanol ve yüzde 15 benzin içeren yakıt karışımını, ff) Egzoz emisyonları: Aracınegzoz borusundaki gaz kirletici ve parçacıklı madde emisyonlarını, gg) Esnek yakıtlı araç: Biryakıt depolama sistemi olan ve iki veya daha fazla yakıtın farklı karışımlarıyla çalışabilan bir aracı, ğğ) Etanollü esnek yakıtlıaraç: Benzinle veya etanol oranı yüzde 85’Ekadar çıkabilan bir benzin- etanol karışımıyla çalışabilan esnek yakıtlı bir aracı, hh) Fonksiyonel Güvenlik: Mekanik, hidrolik, pnömatik, elektrikli veya elektronik sistemlerin, aksamların veya ayrı teknik ünitelerin arızasından kaynaklanan tehlikeler nedeniyle insan sağlığının veya eşyaların hasar veya fiziksel zarar görmesi yönündEkabul edilamez bir risk bulunmamasını, ıı) Gaz kirletici: Karbon monoksit (CO), azot dioksit (NO2) eşdeğeri olarak ifade edilan azot oksitler (NOx) ve hidrokarbonlar (HC) şeklindeki egzoz gazı emisyonlarını, ii) Gaz yakıt sistemi: Gazyakıtı deposu, yakıt beslemesi ve motorun bir tek yakıt, çift yakıt veya çoklu yakıt uygulaması olarak LPG, CNG veya hidrojenle çalışmasını sağlamakiçin motora takılan ölçüm vEkontrol aksamlarından oluşan bir sistemi, jj) Gelişmiş fren sistemi: Bir kilitlenmeyen fren sistemi, bir birleşik fren sistemi veya bunların her ikisinin bir arada olmasını, kk) Güç üretme ve aktarma organları: Bir aracın güç üreten ve bu gücü yol yüzeyine aktaran; motoru/motorları, motor yönetim sistemlerini veya başka herhangi bir kontrol modülünü, kirlilik emisyonlarını ve gürültüyü azaltıcı sistemler dahil olmak üzerEkirlilik ve çevrEkoruma kontrol tertibatlarını, transmisyonu vEkontrolünü, ya tahrik mili veya tahrik kayışı veya tahrik zincirini, diferansiyelleri, son dişliyi ve tahrikin ilatildiği tekerlek lastiğini (ispit) kapsayan, aksam ve sistemleri, ll) H2NG: Hidrojen ve doğalgazdan oluşan bir yakıt karışımını, mm) H2NG’li esnek yakıtlı araç:Hidrojen ila doğalgaz/biyometanın farklı karışımlarıyla çalışabilan esnek yakıtlı bir aracı, nn) Hibrit araç: Aracın tahrikedilmesi için araç üzerinde en az iki farklı enerji dönüştürücüsü ve iki farklı enerji depolama sistemi ila donatılmış bir motorlu aracı, oo) Hibrit elektrikli araç:Mekanik tahrik için gerekli enerjiyi, araç üzerinde depolanan tüketilabilir bir yakıt ve akü, kapasitör, volan/jeneratör veya başka bir elektrik enerjisi veya güç depolama cihazından alan bir aracı ve bunun yanında tüketilabilir yakıt enerjisinin sadece elektrik enerjisi/güç depolama cihazının yeniden şarj edilmesi için kullanıldığı araçları, öö) Hidrojen yakıt hücreliaraç: Aracın tahriki için hidrojenden gelen kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren bir yakıt hücresinden güç alan bir aracı, pp) Hizmete girme: Bir araç,sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın Türkiye’de ilk kez kullanım amacı doğrultusunda kullanılmasını, rr) İki tekerlekli motorlu araç veya PTW: İki tekerlekli motorlu bisikletler, iki tekerlekli mopetler ve iki tekerlekli motosikletler gibi bir iki tekerlekli motorlu aracı, ss) İki yakıtlı araç: İkifarklı yakıt depolama sistemi olan, belli zamanlarda iki farklı yakıtla çalışabilan ve belli bir zamanda tek bir yakıtla çalışacak şekilde tasarlanmış olan bir aracı, şş) İki yakıtlı gazlı araç:Benzinle ve aynı zamanda LPG, doğalgaz/biyometan veya hidrojenle çalışabilan iki yakıtlı bir aracı, tt) İkiz tekerlek: Aynı dingila takılan, her biri tek bir tekerlek olarak kabul edilan ve zemine temas eden alanlarının merkezleri arasındaki mesafe 460 mm’ye eşit veya daha az olan iki tekerleği, uu) İktisadi işletmeci: İmalatçı, imalatçı temsilcisi, ithalatçı veya dağıtıcıyı, üü) İmalatçı: Tip onayı veya yetkilandirme sürecinin bütün aşamalarında ve imalatın uygunluğunun sağlanmasında Onay Kuruluşuna karşı sorumlu olan ve ayrıca, üretilan araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelere ilişkin Piyasa Gözetimi ve DenetimiKuruluşuna karşı sorumlu olan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi; bu gerçek veya tüzel kişinin, onay sürecinEkonu olan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tüm tasarım ve imalat aşamalarında doğrudan yer alabildiğini veya almayabildiğini, vv) İmalatçı temsilcisi:İmalatçı tarafından bu Yönetmelik kapsamına giren konularda Onay Kuruluşu veya piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşu nezdinde imalatçıyı temsil etmek ve imalatçı adına hareket etmek üzere usulüne uygun bir şekilde görevlendirilmiş olan Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi, yy) İthalatçı: Araç, sistem,aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımları ulusal dış ticaret ve gümrük mevzuatı uyarınca ithal ederek yurtiçi piyasaya arz eden Türkiye’de yerleşik herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi, zz) İmalatçının kendi deneyi:Belirli şartlara uygunluğu değerlendirmek üzere teknik servis olarak görevlendirilan bir imalatçı tarafından kendi tesislerinde çeşitli deneylerin yapılması, sonuçların tescil edilmesi ve varılan sonuçlar dahil olmak üzere Onay Kuruluşuna bir rapor sunulmasını, aaa) İptal tertibatı: Emisyon kontrol ve egzoz çıkış sonrası iyilaştirme sisteminin herhangi bir parçasını çalıştırmak, ayarlamak, geciktirmek veya iptal etmek amacıyla sıcaklık, araç hızı, motor hızı ve/veya yükü, aktarma dişlisi, manifold vakumu veya başka herhangi bir parametreyi algılayan ve aracın normal çalışması vEkullanımı sırasında makul olarak karşılaşılması beklenebilacek koşullarda emisyon kontrol sisteminin etkinliğini azaltan herhangi bir tasarım unsurunu, bbb) Kendi kendini dengeleyenaraç: İçsel bir kararsız dengeye dayanan, dengesini korumak için yardımcı bir kontrol sistemine ihtiyaç duyan ve tek tekerlekli motorlu araçları veya yan yana iki tekerlekli araçları içeren bir araç konseptini, ccc) Kilitlenmeyen frensistemi: Kızaklamayı algılayan vEkızaklama derecesini sınırlamak için otomatik olarak tekerlekte veya tekerleklerde frenlemEkuvvetleri üreten basıncı kontrol eden bir sistemi, ççç) Kirlilik kontrol cihazı:Aracın egzoz ve/veya buharlaşma emisyonunu kontrol eden veya azaltan aksamları, ddd) Komisyon: Avrupa Komisyonunu, eee) LPG: Basınç altındadepolanarak sıvılaştırılan propan ve bütandan oluşan sıvılaştırılmış petrol gazını, fff) MARTOY: 28/6/2009 tarihlive 27272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT)’ni, ggg) Motor kapasitesi; 1) Karşıt pistonlu motorlar için, nominal motor süpürme hacmini, 2) Döner pistonlu (Wankel) motorlar için, nominal motor süpürme hacminin iki katını, ğğğ) Onay Kuruluşu: Bir araç,sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tip onayından her yönüyle sorumlu olan, yetkilandirme sürecini yürütmeye, onay belgelerini düzenlemeye ve gerektiğinde geri çekmeye, AB üyesi ülkelerin onay kuruluşlarının irtibat noktası olarak başvurabilaceği bir makam olarak hareket etmeye, teknik servisleri görevlendirmeye ve imalatçıların imalat uygunluğuyla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesini temin etmeye yetkili olan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını, hhh) Orijinal parçalar veya donanım: Araç imalatçısının söz konusu aracın montajına yönelik parçaların veya donanımın imalatı için sağladığı spesifikasyonlara ve imalat standartlarına göre üretilan parçalar veya donanım anlamına gelmekte olup, buna, bu parçalar veya donanımla aynı imalat hattında üretilan parça veya donanım da dahildir. Aksi kanıtlanmadığı sürece, imalatçı, parçaların veya donanımın söz konusu aracın montajında kullanılan parçaların kalitesine denk olduğunu ve araç imalatçısının spesifikasyonları ve imalat standartları doğrultusunda üretildiğini onayladığı takdirde, parçaların veya donanımın orijinal parçalar veya donanım olarak kabul edildiğini, ııı) Oturma yeri; 1) Sürücünün veya bir yolcununbacaklarını iki yana açarak oturmasına yönelik bir oturağı veya 2) Sürücü örneğinde asgariolarak bir 50 yüzdelikli antropomorfik(insan biçiminde) yetişkin erkek mankeni boyutlarında bir kişinin oturabilaceği herhangi bir koltuğu, iii) Parça: Bir aracın montajının yanı sıra yedek parça olarak kullanılan tertibatı, jjj) Parçacıklı madde: Ortalamaegzoz emisyonlarını doğrulamaya yönelik deney işleminde tanımlanan filtreler yoluyla azami 325 K (52 °C) sıcaklıkta seyreltilmiş egzoz gazından ayrılan bilaşenleri, kkk) Piyasa gözetimi ve denetimi: Piyasada bulundurulan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin ilgili mevzuatında belirlenen şartlara uyduğundan ve sağlığı, güvenliği ya da kamu çıkarlarının korunmasıyla ilgili başka bir hususu tehlikeye atmadığından emin olmak amacıyla Piyasa Gözetimi ve Denetimi Kuruluşu tarafından yürütülen faaliyetleri ve alınan tedbirleri, lll) Piyasa gözetimi ve denetimikuruluşu: Bu Yönetmelik kapsamında piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerini yürütmekten sorumlu olan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını, mmm) Piyasaya arz: Bir araç,sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın yurtiçi piyasada ilk kez bulundurulmasını, nnn) Piyasada bulundurma: Ücretkarşılığı veya ücretsiz olarak, araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımların ticari bir faaliyet kapsamında dağıtılmak veya kullanılmak üzere yurt içi piyasaya sağlanmasını, ooo) Pozitif ateşlemeli motor veya PI motor: “Otto” çevriminin çalışma ilkelerine uygun şekilde çalışan bir yanmalı motoru, ööö) R noktası veya oturma yerireferans noktası:Araç imalatçısı tarafından her bir oturma konumu için tanımlanan ve üç boyutlu referans sistemine göre belirlenen bir tasarım noktasını, ppp) Sade elektrikli araç: Gücünü aşağıdaki kaynaklardan alan bir aracı; 1) Bir veya daha fazla sayıda elektrik enerjisi depolama tertibatından, bir veya daha fazla sayıda elektrik enerjisi şartlandırma tertibatından ve depolanmış elektrik enerjisini aracın tahriki için tekerleklere verilan mekanik enerjiye çeviren bir veya daha fazla sayıda elektrikli makineden oluşan bir sistem, 2) Pedalla çalışmak üzere tasarlanmış bir araca takılan bir yardımcı elektrik tahriki, rrr) Sanal test yöntemi: Biraraç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bu Yönetmeliğin 32 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca kabul edilan bir mevzuatın teknik şartlarını karşılayıp karşılamadığını göstermek için, fiziksel bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitEkullanmaya gerek kalmadan yapılan ve hesapları içeren bilgisayar simülasyonlarını, sss) Seri sonu araç: Yürürlüğe giren yeni teknik şartlara göre onaylanmadığı için piyasada bulunmayan veya artık piyasada bulundurulamayan, tescil edilameyen veya hizmete alınamayan, stoktaki araçların bir kısmını oluşturan herhangi bir aracı, şşş) SHED deneyi: Buharlaşmanınbelirlenmesi için yalıtımlı bir odada özel bir buharlaşma emisyonu deneyinin yürütülmesiyle gerçekleştirilan bir araç deneyini, ttt) Sıkıştırma ateşlemelimotor veya CI motor: “Dizel” çevriminin çalışma ilkelerine uygun şekilde çalışan bir yanmalı motoru, uuu) Sistem:Araç içinde bir veya birden çok spesifik işlevi yerine getirmek üzere bir araya getirilan ve bu Yönetmeliğin veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan herhangi bir mevzuatın ya da uygulama mevzuatının şartlarına tabi olan tertibatlar setini, üüü) Sistem tip onayı: Belirli bir tipteki araca yerleştirilan bir sistemin ilgili idari hükümleri ve teknik şartları karşıladığına dair Onay Kuruluşu tarafından verilan tip onayını, vvv) Tahrik: Bir yanmalı motor, bir elektrik motoru, herhangi bir hibrit uygulaması veya bu motor tiplerinin bir kombinasyonu veya başka herhangi bir motor tipini, yyy) Tam araç: Bu Yönetmeliğin ilgili teknik şartlarını karşılamak üzere tamamlanması gerekmeyen herhangi bir aracı, zzz) Tamamlanmış araç: Çok aşamalı tip onayı sürecinin sonucu bu Yönetmeliğin ilgili teknik şartlarını karşılayan aracı, aaaa) Tamamlanmamış araç: Bu Yönetmeliğin ilgili teknik şartlarını karşılamak üzere en az bir ilave tamamlanma aşamasından geçmesi gereken herhangi bir aracı, bbbb) Tam araç tip onayı: Tam, tamamlanmamış veya tamamlanmış bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin ilgili idari hükümleri ve teknik şartları karşıladığına dair OnayKuruluşu tarafından verilan tip onayını, cccc) Teknik servis: Bir deney laboratuvarı olarak onay kuruluşu adına bizzat onay kuruluşu tarafından da yerine getirilabilacek gerekli deneyleri yapmak veya bir uygunluk değerlendirme kuruluşu olarak yine onay kuruluşu adına bizzat onay kuruluşu tarafından da yerine getirilabilacek ilk değerlendirmeyi ve diğer deney veya muayeneleri yapmak üzere Onay Kuruluşu tarafından görevlendirilmiş bir kuruluş veya kurumu, çççç) Tek yakıtlı araç: Esas olarak tek tip yakıtla çalışacak şekilde tasarlanmış bir aracı, dddd) Tek yakıtlı gazlı araç: Esas olarak LPG, doğalgaz/biyometan veya hidrojenle çalışan ama acil durumlar ve sadece ilk çalıştırma için 5 litreyi aşmayan bir petrol tankı içeren bir petrol sistemine de sahip olan tek yakıtlı aracı, eeee) Temel araç: Çok aşamalı bir tip onayı sürecinin başında kullanılan herhangi bir aracı, ffff) Tescil: Aracın tanımlanmasını ve ruhsat numarası olarak bilinen bir seri numarası verilmesini içeren ve aracın karayolu trafiğine çıkması için verilan, sürekli, geçici veya kısa süreli olabilan idari izni, gggg) Tip onayı: Onay Kuruluşutarafından, herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin ilgili idari hükümleri ve teknik şartları karşıladığına dair onay verilmesi prosedürünü, ğğğğ) Tip onayı belgesi: Onay Kuruluşunun, bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin onaylandığını resmi olarak bildiren belgeyi, hhhh) Ulusal tip onayı: Bir onay kuruluşunun ulusal mevzuatıyla belirlenen ve geçerliliği ülke sınırlarıyla sınırlı olan tip onayı prosedürünü, ıııı) Uygunluk belgesi:İmalatçı tarafından düzenlenen ve üretilan aracın onaylı araç tipine uygun olduğunu teyit eden belgeyi, iiii) Üç tekerlekli motosiklet:L5Ekategorisi araçların sınıflandırma kriterlerine uyan üç tekerlekli motorlu aracı, jjjj) Üye ülke: Avrupa Birliği üyesi bir ülkeyi, kkkk) Varyant: Aynı tipte olan ve aşağıdaki özellikleri taşıyan bir aracı; 1) Üstyapı şeklinin temel özellikleri aynı olan, 2) Tahrik ve tahrik konfigürasyonu aynı olan, 3) Yanmalı bir motor tahrik sisteminin parçasıysa, motor çalışma çevrimi aynı olan, 4) Silindir sayısı ve düzeni aynı olan, 5) Aynı tip vites kutusuna sahip olan, 6) Yürür vaziyetteki kütlenin en alt ve en üst değerleri arasındaki farkı en alt değerin yüzde 20’sini geçmeyen, 7) Müsaade edilan azamikütlenin en alt ve en üst değerleri arasındaki farkı en alt değerin yüzde 20’sini geçmeyen, 8) Güç ünitesi silindir kapasitesinin (bir yanma ünitesi olması durumunda) en alt ve en üst değerleri arasındaki farkı en alt değerin %30’unu geçmeyen ve 9) Güç ünitesinin güç çıkışınınen alt ve en üst değerleri arasındaki farkı en alt değerin %30’unu geçmeyen, llll) Versiyon: Bir varyantın versiyonu olarak, 29 uncu maddenin onuncu fıkrasında belirtilan tanıtım paketinde gösterilan unsurların bir kombinasyonundan oluşan aracı, mmmm) Yedek parça:Yakıt dışında, bir aracın kullanımı için gerekli olan, yağ gibi kalemler dahil olmak üzere, aracın orijinal parçalarının yerinEkoyulan/yerleştirilan tertibatı, nnnn) Yetkili tamirci: Bir araç tedarikçisi tarafından kurulan dağıtım sistemi içinde işleyen araçlar için bir tamir ve bakım hizmetleri sağlayıcısını, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM Genel Esaslar ve Yükümlülükler Araç kategorilari
Madde 4– (1) L kategorisi araçlar, motorlu bisikletler, iki ve üç tekerlekli mopetler, iki ve üç tekerlekli motosikletler, sepetli motosikletler, karayollarında kullanılan hafif ve ağır dört tekerleklilar ve hafif ve ağır dört tekerlekli motosikletler dahil olmak üzere, bu maddede ve Ek I’dEkategorize edildiği şekilde iki, üç ve dört tekerlekli motorlu araçları kapsar. (2) Bu Yönetmeliğin amaçlarıçerçevesinde, Ek I’de açıklandığı şekliyle aşağıdaki araç kategorilari ve alt kategorilari geçerlidir: a) L1Ekategorisi araçlar (hafif iki tekerlekli motorlu araçlar), şu alt kategorilare ayrılır: 1) L1e- A araçlar (motorlu bisikletler). 2) L1e- B araçlar (iki tekerlekli mopet). b) L2Ekategorisi araçlar (üç tekerlekli mopetler) şu alt kategorilare ayrılır: 1) L2e- P araçlar (yolcu taşımak için tasarlanmış üç tekerlekli mopetler). 2) L2e- U araçlar (iş amaçlı tasarlanmış üç tekerlekli mopetler). c) L3Ekategorisi araçlar (iki tekerlekli motosikletler) şu alt kategorilare ayrılır: 1) 81 inci maddede performans özellikleri belirtilan motosiklet performansı açısından: i) L3e- A1 araçlar (düşük performanslı motosikletler). ii) L3e- A2 araçlar (orta performanslı motosikletler). iii) L3e- A3 araçlar (yüksek performanslı motosikletler). 2) Özel kullanım açısından: i) L3e- A1E, L3e- A2E veya L3e- A3E enduro motosikletler. ii) L3e- A1T, L3e- A2T veya L3e- A3T trial motosikletler. ç) L4Ekategorisi araçlar (yan arabalı iki tekerlekli motosikletler). d) L5Ekategorisi araçlar (üç tekerlekli motosikletler) şu alt kategorilare ayrılır: 1) L5e- A araçlar (üç tekerleklimotosikletler): temel olarak yolcu taşımak için tasarlanmış motosikletler. 2) L5e- B araçlar (ticari üç tekerlekli motosikletler): özellikle yük taşımak için tasarlanmış üç tekerlekli ticari motosikletler. e) L6Ekategorisi araçlar (hafif dört tekerlekli motosikletler) şu alt kategorilare ayrılır: 1) L6e- A araçlar (karayolunda giden hafif dört tekerlekli motosikletler). 2) L6e- B araçlar (hafif dört tekerlekli motorlu araç) şu alt kategorilare ayrılır: i) L6e- BU araçlar (yararlanmaamacına göre hafif dört tekerlekli motorlu araç): özellikle yük taşımak için tasarlanmış ticari araçlar. ii) L6e- BP araçlar (yolcutaşımaya yönelik hafif dört tekerlekli motorlu araç): öncelikli olarak yolcu taşımak için tasarlanmış araçlar. f) L7e araçlar (ağır dört tekerlekli motosikletler) şu alt kategorilare ayrılır: 1) L7e- A araçlar (karayolunda giden ağır dört tekerlekli motosikletler) şu alt kategorilare ayrılır: i) L7e- A1: A1 yol dört tekerleklisi. ii) L7e- A2: A2 yol dört tekerleklisi. 2) L7e- B araçlar (her arazidegidebilan ağır dört tekerlekli motosiklet), şu alt kategorilare ayrılır: i) L7e- B1: her arazide gidebilan dört tekerlekli motosiklet. ii) L7e- B2: her arazide gidebilan iki kişilik araç. 3) L7e- C araçlar (ağır dört tekerlekli motorlu araçlar), şu alt kategorilare ayrılır: i) L7e- CU araçlar (yararlanmaamaçlarına göre ağır dört tekerlekli motorlu araçlar): özellikle mal taşımak için tasarlanmış ticari araçlar. ii) L7e- CP araçlar (yolcutaşımaya yönelik ağır dört tekerlekli motorlu araçlar): temel olarak yolcu taşımak için tasarlanmış araçlar. (3) İkinci fıkrada listelenen Lkategorisi araçlar ayrıca, aracın tahrikine göre de sınıflandırılırlar: a) İçten yanmalı motorla tahrik edilan araçlar: 1) Sıkıştırmalı ateşleme (CI). 2) Pozitif ateşleme (PI). b) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Dıştan yanmalı motor, türbin veya döner pistonlu motorla tahrik edilan araçlar; böyle bir tahrikle donatılmış bir araç, çevre performansı ve fonksiyonel güvenlik şartlarına uyum açısından, PI içten yanmalı bir motorlatahrik edilan bir araçla aynı sayılır. c) Önceden sıkıştırılmış havayla çalışan bir motorla tahrik edilan ve ortam havasında mevcut olandan daha yüksek seviyelerdEkirletici ve/veya soy gaz emisyonu yaymayan araçlar; böyle bir araç, fonksiyonel güvenlik şartları ve yakıt depolama ve ikmal açısından, gaz yakıtla çalışan bir araç gibi değerlendirilir. ç) Elektrik motoruyla tahrik edilan araçlar. d) Bu paragrafın (a), (b), (c) veya (ç) bentlerinde belirtilan herhangi bir tahrik konfigürasyonunu birleştiren veya çoklu yanmalı ve/veya elektrik motorları dahil olmak üzere bu tahrik konfigürasyonlarının herhangi bir çoklu kombinasyonuyla çalışan hibrit araçlar. (4) İkinci fıkradaki L kategorisi araçların sınıflandırılması çerçevesinde, belli bir kategori için şart koşulan kriterlerden en az birini aştığı için belli bir kategoriye girmeyen bir araç, kriterlerini karşıladığı bir sonraki kategoriye girer. Bu kural, aşağıdaki kategori ve alt kategori grupları için geçerlidir: a) L1Ekategorisi ila L1e- A veL1e- B alt kategorilari ve L3Ekategorisi ila L3e- A1, L3e- A2 ve L3e- A3 alt kategorilari. b) L2Ekategorisi ve L5Ekategorisi ila L5e- A ve L5e- B alt kategorilari. c) L6Ekategorisi ila L6e- A ve L6e- B alt kategorilari ve L7Ekategorisi ila L7e- A, L7e- B ve L7e- C alt kategorilari. ç) İmalatçı tarafından önerilanve Onay Kuruluşu tarafından onaylanan diğer tüm mantıklı kategori ve/veya alt kategori sıralamaları. (5) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Bu maddenin birinci ila dördüncü fıkralarında ve Ek I’de belirtilansınıflandırma/alt sınıflandırma kriterlerine bakılmaksızın BM/AEkRegülasyonlarını ve BM/AEk Küresel Teknik Regülasyonlarını belirtmeksuretiyle çevre performansı deneyi işlemlerini uluslararası düzeyde uyumlaştırmak amacıyla Ek V’te belirtilan ek alt kategorilar uygulanır.
Yürür vaziyetteki kütlenin belirlenmesi
Madde 5– (1) L kategorisi bir aracın yürür vaziyetteki kütlesi, normal kullanıma hazır yüksüz aracın kütlesi ölçülerek belirlenir ve aşağıdaki unsurların kütlelerini içerir: a) Sıvılar. b) İmalatçının şartnameleri uyarınca standart donanımlar. c) Kapasitelerinin en az yüzde 90’ına kadar doldurulan yakıt tanklarındaki “yakıt”. Bu bendin amaçları açısından; 1) Bir araç “sıvı yakıt”la tahrik ediliyorsa bu, “yakıt” olarak değerlendirilir. 2) Bir araç sıvı “yakıt- yağ karışımı”yla tahrik ediliyorsa; i) Aracı yakıt tahrik ediyorsa ve yağlama yağı önceden karıştırılmışsa bu “önceden oluşturulmuş karışım”, “yakıt” olarak değerlendirilir. ii) Aracı yakıt tahrik ediyorsa ve yağlama yağı ayrıca depolanmışsa, sadece aracı tahrik eden “yakıt”, “yakıt” olarak değerlendirilir; veya. 3) Bir araç gaz yakıtla veya sıvılaştırılmış gaz yakıtla tahrik ediliyorsa veya sıkıştırılmış havayla çalışıyorsa, gaz yakıt tanklarındaki “yakıt”ın kütlesi 0 kg olarak belirlenebilir. ç) Üstyapı, kabin, kapılar ve. d) Camlar, bağlantılar, stepneler ve avadanlıklar. (2) L kategorisi bir aracın yürür vaziyetteki kütlesi aşağıdaki unsurların kütlelerini içermez: a) Sürücü (75 kg) ve yolcu (65 kg). b) Yükleme alanına monte edilan makineler veya donanımlar. c) Hibrit veya saf elektrikli araçlarda tahrik aküleri. ç) Tek yakıtlı, çift yakıtlı veya çoklu yakıtlı araçlar olması durumunda, bir gaz yakıt sistemi ve gaz yakıtın depolama tankları. d) Önceden sıkıştırılmış havayla tahrik durumunda, sıkıştırılmış havanın depolandığı depolama tankları.
Yönetmelik kapsamında kuruluşların yükümlülükleri
Onay kuruluşunun yükümlülükleri
Piyasa gözetimi ve denetimi tedbirleri
İmalatçıların yükümlülükleri
Madde 9– (1) İmalatçılar, piyasaya arz edilirken veya hizmete girerken, araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin bu Yönetmelikte ve bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuatta ve uygulama mevzuatında belirlenen şartlar doğrultusunda üretilmesini ve onaylanmasını sağlar. (2) Çok aşamalı tip onayında,her bir imalatçı, aracın tamamlanma aşamasında kendisi tarafından ilave edilan sistemlerin, aksamların veya ayrı teknik ünitelerin onay ve imalatının uygunluğundan sorumludur. Daha önceki bir aşamada tip onayı verilmiş aksam veya sistemlerde değişiklik yapan imalatçılar, bu aksam ve sistemlerin onay ve imalatının uygunluğundan sorumludur. (3) Tamamlanmamış aracı farklı bir araç kategorisine girecek şekilde değiştiren, dolayısıyla önceki onay aşamasında zaten değerlendirilmiş olan yasal gerekliliklerin değişmesine yol açan imalatçılar, değişiklik yapılan aracın dahil olduğu araç kategorisi için geçerli olan şartlara uyumlu olmasından da sorumludur. (4) Bu Yönetmelik kapsamındakiaraç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin onaylanması çerçevesinde, AB üyesi ülkeler haricinde yurtdışında yerleşik imalatçılar, kendilarini Bakanlık nezdinde temsil etmek üzere Türkiye’de yerleşik bir temsilci atamak zorundadır. (5) AB üyesi ülkeler haricinde yurtdışında yerleşik imalatçılar ayrıca, piyasa gözetimi ve denetimi için, Türkiye’de yerleşik bir temsilci atamak zorundadır. Bu temsilci, dördüncüfıkrada belirtilan temsilci ila aynı veya ondan farklı olabilir. (6) İmalatçılar, herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bütün imalat aşamalarına doğrudan dahil olup olmadığına bakılmaksızın, onay sürecinin bütün aşamalarından ve imalatın uygunluğunun temininden Bakanlığa karşı sorumludur. (7) Bu Yönetmelik ve bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuat ve uygulama mevzuatı uyarınca, imalatçılar, seri imalatın onaylı tipe uygun olmasını sağlayan prosedürleri uygulamak zorundadır. Bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tasarımındaki veya özelliklerindeki değişiklikler ve bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin uygun olacağı beyan edilan şartlardaki değişiklikler 34, 35 ve 36 ncı maddeler uyarınca dikkate alınır. (8) Araç, aksam veya ayrı teknik ünitelere 39 uncu madde uyarınca konulan zorunlu işaretlemelere ve tip onay işaretlemelerine ek olarak, imalatçılar adlarını, tescilli ticari unvanlarını veya tescilli ticari markalarını ve Türkiye’deki ilatişimadreslerini piyasada bulundurulan araç, aksam veya ayrı teknik ünitelerinin üzerinde ya da bunun mümkün olmadığı durumlarda ambalajda ya da aksam veya ayrı teknik ünite ila birlikte sağlanan bir belgede belirtmek zorundadır. (9) İmalatçılar, herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin, kendi sorumluluklarında iken saklama veya nakliyEkoşullarından dolayı, bu Yönetmelikte belirlenen şartlara uygunluğunun tehlikeye düşmemesini sağlamak zorundadır.
İmalatçıların uygun olmayanveya ciddi bir risk teşkil eden ürünleriyle ilgili yükümlülükleri
Madde 10– (1) İmalatçıların piyasaya arz edilan veya hizmete giren araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerinin, bu Yönetmeliğe ya da bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuata ve uygulama mevzuatına uygun olmadığını mütalaa ettiği veya bunun için gerekçeleri olduğu durumlarda bu imalatçılar, uygun görüldüğü şekilde, söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin uygunluğunu sağlamak, piyasadan çekmek veya geri çağırmak için gereken düzeltici önlemleri hızlı bir şekilde almak zorundadır. İmalatçı, özellikle söz konusu uygunsuzluk ve varsa alınan düzeltici tedbirlerle ilgili ayrıntıları sağlayarak Bakanlığı ivedilikle bilgilandirir. (2) Araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın ciddi bir risk teşkil ettiği durumlarda, imalatçılar, söz konusu araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın piyasada bulundurulduğu veya hizmete girdiği ülkelerdeki onay kuruluşu ila piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşunu hızlı bir şekilde bilgilandirir ve özellikle söz konusu uygunsuzluk ve varsa alınan düzeltici tedbirlerle ilgili ayrıntıları verir. (3) İmalatçılar, bir araç piyasaya arz edildikten sonra 10 yıl boyunca, bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünite piyasaya arz edildikten sonra ise 5 yıl boyunca, 29 uncu maddenin onuncu fıkrasında belirtilan tanıtım paketini, 38 inci maddede belirlenen uygunluk belgelerinin bir kopyasını Bakanlığa sunmak üzere saklamak zorundadır. (4) İmalatçılar, Bakanlığıntalebi üzerine, araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin uygunluğunu gösteren AB tip onayı belgesinin veya 51 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilan yetki belgesinin kopyasını, Türkçe sağlamak zorundadır. İmalatçılar, piyasaya arz edilan, tescil edilan veya hizmete giren araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin teşkil ettiği riskleri ortadan kaldırmak için 4703 sayılı Kanun ve Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve DenetimineDair Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 inci maddeleri doğrultusunda gerçekleştirilan tüm faaliyetlerde Bakanlık ila işbirliği yapar.
İmalatçı temsilcisinin piyasa gözetim ve denetimi ila ilgili yükümlülükleri
İthalatçının yükümlülükleri
Madde 12– (1) İthalatçılar, sadece teknik düzenlemesine uygun ve/veya güvenli ürünleri piyasa arz edebilir. AB tip onayı alan veya ulusal onay şartlarını sağlayan teknik düzenlemesine uygun araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin güvenli ürün olduğu kabul edilir. (2) İthalatçılar, tip onayı alan bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteyi piyasaya arz etmeden önce, 29 uncu maddenin onuncu fıkrasına uygun bir tanıtım paketinin bulunduğunu, ilgili sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin gerekli tip onayı işaretini taşıdığını ve 9 uncu maddenin sekizinci fıkrasına uygun olduğunu sağlar ve garanti eder. İthalatçı, aracı gerekli uygunluk belgesiyle birlikte sağlamak zorundadır. (3) İthalatçıların bir araç,sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın bu Yönetmeliğin şartlarına uygun olmadığını ve özellikle de tip onayına uymadığını mütalaa ettiği veya bunun için gerekçeleri olduğu durumlarda, bu ithalatçılar, uygun hale getirilanEkadar söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteyi piyasaya arz edemez, hizmete girmesine izin veremez ve tescil ettiremez. Ayrıca, araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın ciddi bir risk teşkil ettiğini düşündüğü veya bunun için gerekçelerinin olduğu durumlarda, imalatçıları ve piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşunu ivedilikle bilgilandirir. Tip onayı alan araç, sistem, aksam ve ayrı teknik üniteler için ayrıca, bu onayı veren onay kuruluşunu da bilgilandirir. (4) İthalatçılar, adlarını, tescilli ticari unvanlarını veya tescilli ticari markalarını ve AB veya Türkiye içindeki ilatişim adreslerini araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite,parça veya donanımın üzerinde ya da bunun mümkün olmadığı durumlarda ambalajda ya da sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanım ila birlikte sağlanan bir belgede belirtmek zorundadır. (5) İthalatçılar, 55 inci madde uyarınca araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite ila birlikte, Türkçe olarak hazırlanmış talimat ve bilgilarin verilmesini sağlar. (6) İthalatçılar, herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin, kendi sorumluluklarında iken saklama veya nakliyEkoşullarından dolayı, bu Yönetmelikte belirlenen şartlara uygunluğunun tehlikeye düşmemesini sağlamak zorundadır. (7) Bir aracın, sistemin,aksamın, ayrı teknik ünitenin, parçanın veya donanımın ciddi riskler taşıdığı düşünüldüğünde, ithalatçılar, tüketicilarin sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla, araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımlar ila ilgili şikâyet ve geri çağırmaları araştırır, gerekirse bunların kaydını tutar ve dağıtıcıları bu takip çalışmaları hakkında bilgilandirir.
İthalatçıların uygun olmayanya da ciddi bir risk teşkil eden ürünleriyle ilgili yükümlülükleri
Madde 13– (1) İthalatçıların piyasaya arz ettikleri bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bu Yönetmeliğe uygun olmadığını mütalaa ettiği veya bunun için gerekçeleri olduğu durumlarda bu ithalatçılar, uygun görüldüğü şekilde, söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin uygunluğunu sağlamak, piyasadan çekmek veya geri çağırmak için gereken düzeltici önlemleri hızlı bir şekilde almak zorundadır. (2) Bir araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın ciddi bir risk teşkil ettiği durumlarda, ithalatçılar; imalatçısını ve söz konusu ürünün piyasaya arz edildiği ülkelerdeki onay kuruluşu ve piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşunu ivedilikle bilgilandirir. İthalatçı ayrıca, alınan önlemleri bildirir ve özellikle, söz konusu ciddi risk ve varsa imalatçı tarafından alınan düzeltici tedbirlerle ilgili ayrıntıları verir. (3) İthalatçılar, bir araç piyasaya arz edildikten sonra 10 yıl boyunca, bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünite piyasaya arz edildikten sonra ise 5 yıl boyunca, uygunluk belgesinin bir kopyasını Bakanlığa sunmak üzere saklamak ve 29 uncu maddenin onuncufıkrasında belirtilan tanıtım paketinin, bu kuruluşlara sunulmak üzere hazır bulundurulmasını sağlamak zorundadır. (4) İthalatçılar, Bakanlığıntalebi üzerine, araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin uygunluğunu gösteren gerekli olan tüm bilgi ve belgeleri, Türkçe sağlamak zorundadır. İthalatçılar, piyasaya arz ettikleri bir araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın oluşturduğu riskleri ortadan kaldırmak için gerçekleştirilan her türlü faaliyette, Bakanlıkla işbirliği sağlar.
Dağıtıcıların yükümlülükleri
Dağıtıcıların uygun olmayanya da ciddi bir risk teşkil eden ürünleriyle ilgili yükümlülükleri
Madde 15– (1) Dağıtıcıların bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bu Yönetmeliğin şartlarına uygun olmadığını mütalaa ettiği veya bunun içingerekçeleri olduğu durumlarda, uygun hale getirilanEkadar, bu dağıtıcılar söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteyi piyasada bulunduramaz, tescil ettiremez ve hizmete girmesini sağlayamaz. (2) Dağıtıcıların piyasada bulundurdukları veya tescil ettirdikleri ya da hizmete girmesinden sorumlu oldukları bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bu Yönetmeliğe uygun olmadığını mütalaa ettiği veya bunun için gerekçeleri olduğu durumlarda, bu dağıtıcılar, 10 uncu maddenin birinci fıkrası ya da 13 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca, uygunsa, söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin uygun hale getirilmesi veya geri çağrılması için gereken düzeltici önlemlerin alınması için imalatçıyı veya imalatçı temsilcisini bilgilandirir. (3) Araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın ciddi bir risk teşkil ettiği durumlarda, dağıtıcılar; imalatçısını, ithalatçısını ve söz konusu ürünü piyasada bulundurdukları ülkelerdeki onay kuruluşu ila piyasa gözetimi ve denetimi kuruluşlarını ivedilikle bilgilandirir. Dağıtıcı ayrıca, alınan önlemleribildirir ve özellikle, söz konusu ciddi risk ve varsa imalatçı tarafından alınan düzeltici tedbirlerle ilgili ayrıntıları verir. (4) Dağıtıcılar, Bakanlığıntalebi üzerine, 10 uncu maddenin dördüncü fıkrasında belirtilan bilgilari imalatçının sağlamasını veya 13 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilan bilgilari ithalatçının vermesini sağlamak zorundadır. Piyasada bulundurdukları bir araç, sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımın oluşturduğu riskleri ortadan kaldırmak için 4703 sayılı Kanun ve Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğin 10 uncu ve 11 incimaddeleri doğrultusunda gerçekleştirilan her türlü faaliyette, Bakanlık ila işbirliği yapar.
İmalatçılarınyükümlülüklerinin ithalatçılar ve dağıtıcılar için de geçerli olduğu durumlar
İktisadi işletmecilarin yükümlülükleri
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Maddi Şartlar Genel maddi şartlar
İptal tertibatlarının yasaklanması
İmalatçılar için araçlarıngüç üretme ve aktarma organlarındaki modifikasyonlara ilişkin tedbirler
Madde 20– (1) İmalatçılar, L3e- A3 ve L4e- A3 alt kategorilari dışındaki L kategorisi araçları, aşağıdaki amaçlardan herhangi birine yönelik bir dizi teknik şart ve özellik yoluyla aracın güç üretme ve aktarma organlarının kurcalanmasını önlemeye yönelik belirli özelliklerle donatmak zorundadır: a) Araç imalatçısının izlediği tip onayı işleminde gerektiği şekilde belirlenmiş olan azami torku ve/veya gücü ve/veya aracın azami tasarım hızını artırmak amacıyla güç üretme ve aktarma organlarında kurcalama yoluyla özellikle aracın performansını artırmaya yönelik güvenliği tehlikeye düşürebilacek modifikasyonları önlemek için. b) Çevreye verilan zararı önlemek için. (2) Birinci fıkrada düzenlenen tedbirlerle ilgili özel şartlara ilişkin olarak ve dördüncü fıkraya uyumu kolaylaştırmak üzere ihtiyaç duyulması halinde 75 inci maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar. (3) Güç üretme ve aktarma organlarının modifikasyonundan sonra, bir araç, başlangıçtaki araç kategorisi ve alt kategorisinin ya da, geçerliyse, yeni araç kategorisi ve alt kategorisinin, orijinal araç piyasaya arz edildiğinde, tescil edildiğinde ya da hizmete girdiğinde yürürlükte olan teknik şartlarına ve şartlardaki son değişikliklere uyumlu olmak zorundadır. Araç imalatçısının bir araç tipinin güç üretme ve aktarma organlarını, aracın artık onaylanan tipe uygun olmamasına fakat, ilave bir varyant ya da versiyona karşılık gelmesine yol açacak bir modifikasyona izin verecek bir şekilde tasarladığı durumlarda, araç imalatçısı başvuruda bu şekilde oluşturulan her bir varyant ya da versiyon için ilgili bilgilari dahil eder ve her bir varyant ya da versiyon açık bir şekilde tip onayı alır. Modifiye edilan araç yeni bir kategori ya da alt kategoriye girerse, yeni bir tip onayı için başvuruda bulunulur. (4) Birinci fıkranın hükümlerisaklı kalmak kaydıyla, aracın fonksiyonel güvenliği ya da çevre performansı üzerinde olumsuz etkilarde bulunan modifikasyonlardan ya da uyarlamalardan kaçınmak için, imalatçı, söz konusu modifikasyon ya da uyarlamaların tanıtım dosyasında açık bir şekilde beyan edildiği ve içerildiği ve dolayısıyla tip onayı kapsamına girdiği durumlar dışında, en iyi mühendislik uygulamaları yoluyla, bu modifikasyon ya da uyarlamaların teknik açıdan mümkün olmasını önlemeye çalışır.
Araç üzerindeki teşhis sistemleri için genel şartlar
Madde 21– (1) L kategorisi araçlar, Ek IV’te belirtilan uygulama tarihlerinden itibaren, beşinci fıkra uyarınca kabul edilan mevzuatta belirtilan fonksiyonel şartlara ve deney işlemlerine uyumlu bir OBD sistemiyle donatılır. (2) Ek IV’ün 1.8.1. maddesinde belirtilantarihlerden itibaren, L3e, L4e, L5e- A, L6e- A ve L7e- A araç kategorilari/alt kategorilari, emisyon kontrol sistemindeki herhangi bir elektrik devresi v e elektronik arızasını izleyen ve Ek VI(B1)’de belirtilan emisyon eşliklerininaşılmasıyla sonuçlanan arızaları bildiren bir OBD aşama I sistemiyle donatılır. (3) Ek IV’ün 1.8.2. maddesindebelirtilan tarihlerden itibaren, L3e ila L7e araç kategorilari/alt kategorilari, emisyon kontrol sistemindeki herhangi bir elektrik devresi ve elektronik arızasını izleyen ve Ek VI(B2)’de belirtilan emisyon eşlikleriaşıldığında tetiklenen bir OBD aşama I sistemiyle donatılır. Bu araç kategorilari/alt kategorilarine yönelik OBD aşama I sistemleri, ayrıca, motor torkunu önemli ölçüde azaltan bir çalışma modunun tetiklenmesini de bildirir. (4) Ek IV’ün 1.8.3. maddesindebelirtilan tarihlerden itibaren ve 23 üncü maddenin beşinci fıkrasına tabi olarak, L3e, L5e- A, L6e- A ve L7e- A araç kategorilari/alt kategorilari,ayrıca, emisyon kontrol sistemi arızalarını ve Ek VI(B2)’de belirtilanemisyon eşliklerinin aşılmasıyla sonuçlanan verim düşüşlerini izleyen ve bildiren bir OBD aşama II sistemiyle donatılır. ( 5) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) OBD sisteminin fonksiyonel güvenlik ya da emisyon kontrol sistemi arızaları bildirimlerini uyumlaştırmak ve bir aracın etkin ve verimli tamirini kolaylaştırmak için 75 inci maddeye uygun olarak birinci ila dördüncü fıkralarda listelenen ve Ek II (C1) 11’de belirlenen konulara yönelik fonksiyonel OBD şartları ve deney işlemleri ve Ek V’te belirtilan Tip VIIIdeney dahil olmak üzere araç üzerindeki teşhis sistemleriyle ilgili ayrıntılı teknik şartlara ilişkin mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlık yetkilidir.
Araçların fonksiyonel güvenliğine ilişkin şartlar
Madde 22– (1) İmalatçılar, araç yolcularının ve diğer karayolu kullanıcıları için yaralanma riskini en aza indirecek şekilde araçların tasarlanmasını, imal ve monte edilmesini sağlamak zorundadır. (2) İmalatçı, normal koşullarda kullanılması ve imalatçının tavsiyelerine uygun şekilde servisten geçmesi durumunda, aracın fonksiyonel güvenliğinin normal ömrü boyunca devam etmesini sağlar. İmalatçı, tanıtım dosyasında, fonksiyonel güvenlik için kritik önemdeki sistemlerin, parçaların ve donanımların dayanıklılığının uygun deneyler ve iyi mühendislik uygulamaları yoluyla güvence altına alındığını teyit eden bir beyanname sunar. (3) İmalatçılar, araçların, sistemlerin, aksamın ve ayrı teknik ünitelerin Ek II ve Ek VIII’de belirtilan ilgili şartlara uymasını ve beşinci fıkra uyarınca kabul edilan mevzuatta belirtilan deney işlemine ve performans şartlarına uymasını sağlamak zorundadır. (4) Elektrikle ilgilitehlikeleri, bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuat ya da uygulama mevzuatı kapsamına dahil edilan araç aksamları, 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belirli Gerilim Sınırları DahilindeKullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat ila İlgili Yönetmeliğe (2006/95/AT) tabi değildir. (5) Yüksek bir fonksiyonel güvenlik seviyesine ulaşılmasını sağlamak için, 75 inci maddeye uygun olarak, Ek II(B)’de araçların fonksiyonel güvenlikleriyle ilgili olarak listelenenözel şartlar konusunda mevzuatı oluşturma vEkabul etme ve geçerli olduğunda, kendisini Ek VIII’de belirtilan genişletilmiş fonksiyonel güvenlik şartlarına dayandırma konusunda Bakanlık yetkilidir. (6) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) İkinci bir adım olarak normal ömür şartlarını ve Ek II (B) 18’de listelendiğişekilde araç yapısının bütünlüğünü sağlamaya yönelik deneyleri uyumlaştırmak amacıyla ihtiyaç duyulması halinde 75 inci maddeye uygun olarak Bakanlıkgerekli düzenlemeyi yapar. (7) İmalatçının beyannamesiiçin bir şablon oluşturmak amacıyla ihtiyaç duyulması halinde Bakanlık tarafından 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar.
Çevre performansı şartları
Madde 23– (1) İmalatçılar, araçların çevre üzerindeki etkiyi en aza indirecek şekilde tasarlanmasını, imal ve monte edilmesini sağlamak zorundadır. İmalatçılar tip onayı alan araçların Ek VII’de belirtilan dayanıklılık kilometresi dahilindeEk II, Ek V ve Ek VI’da belirtilan çevre performansı şartlarına uymasını sağlamak zorundadır. (2) İmalatçılar, araçların, sistemlerin, aksamların ve ayrı teknik ünitelerin Ek IV’te belirtilan uygulama tarihleri arasında, Ek V’te belirtildiği şekilde onikinci fıkrauyarınca kabul edilan bir mevzuatta belirtilacek deney işlemlerine ve deney şartlarına uymasını sağlamak zorundadır. (3) İmalatçılar dayanıklılıkşartlarını teyit etmeye yönelik tip onayı şartlarının karşılanmasını sağlamak zorundadır. Onay Kuruluşuna tip onayı alan bir aracın çevre performansınındayanıklı olduğunun kanıtını sunmak için, imalatçının tercihine bağlı olarak, aşağıdaki dayanıklılık deneylerinden biri kullanılır. a ) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Tam kilometre toplamıyla (biriktirmeyle) gerçek dayanıklılık deneyi: Deneyaraçları Ek VII (A)’da belirtilan mesafenin tamamını fiziksel olarak biriktirir ve onikinci fıkra uyarınca kabul edilan mevzuatta belirtildiği şekilde, Tip V deneyde belirtilan işlem uyarınca deneye tabi tutulur. Ek VII(A)’da belirtilan mesafenin tamamına kadar ve bu mesafeyi içeren emisyon deneyi sonuçları, Ek VI (A)’da belirtilan çevresel performans deney sınırların altında olur. b) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934)Kısmi kilometre toplamıyla (biriktirmeyle) gerçek dayanıklılık deneyi: Deney araçları Ek VII (A)’da belirtilan mesafenin en az yüzde 50’sinifiziksel olarak biriktirir ve onikinci fıkra uyarınca kabul edilan mevzuatta belirtildiği şekilde, Tip V deneyde belirtilan işlem uyarınca deneye tabi tutulur. Bu mevzuatta belirtildiği şekilde, deney sonuçlarından Ek VII (A)’dabelirtilan mesafenin tamamına karşılık gelen sonuç tahmin edilir. Deney sonuçları ve tahmin edilan sonuçların her ikisi de Ek VII (A)’da belirtilançevresel performans deney sınırların altında olur. c) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934)Matematiksel dayanıklılık işlemi: Her bir emisyon bilaşeni için Ek VII(B)’de belirtilan bozulma faktörü ila imalat bandının sonunda ilk kez çalıştırılmasından sonra 100 km’den fazla biriktiren bir aracın çevre performansı deneyi sonucunun çarpımı, Ek VI (A)’da belirtilan çevresel performans deney sınırından düşük olur. (4) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Bakanlık tarafından kapsamlı bir çevresel etki çalışması yürütülür. Çalışmada hava kalitesi ve L kategorisi araçların katkıda bulunduğu kirletici payı değerlendirilir ve Ek V’te listelenen Tip I, IV, V, VII ve VIII deneylerin şartlarını kapsar. Bakanlık, Ek IV’te belirtilan Euro 5’in yürürlüğe girme tarihlerininve Ek V, Ek VI (A2), (B2) ve (C2) ve Ek VII’de belirtilan Euro 5 dayanıklılıkkilometrelerine ve bozulma faktörlerine ilişkin çevre performansı şartlarının teyidi ve nihai olarak belirlenmesi yoluyla kesin politika tedbirlerini belirlemek amacıyla son bilimsel verilari, bilimsel araştırma bulgularını, modellemeyi ve maliyet verimliliğini karşılaştırır ve değerlendirir. (5) Bakanlık, dördüncü fıkrada yer alan bulgulara istinaden, aşağıdaki konuları içeren bir rapor hazırlayarak bu rapor ışığında her tür uygun yasama tasarısında bulunma yetkisine sahiptir: a) Ek IV’te belirtilan Euro 5’in yürürlüğe girme tarihleri. b) Ek VI (A2)’de belirtilanEuro 5 emisyon sınırları ve Ek VI (B2)’de belirtilan OBD eşikleri. c) L3e, L5e, L6e- A ve L7e- Akategorilarindeki/alt kategorilarindeki tüm yeni tip araçların, OBD aşama I’e ilaveten, Euro 5 seviyesinde OBD aşama II ila de donatılması gerekliliği, ç) Ek VII (A)’da belirtilanEuro 5 seviyesi için dayanıklılık kilometreleri ve Ek VII (B)’de belirtilan Euro 5 seviyesi için bozulma faktörleri. (6) Çevre etkisi çalışmasınınsonuçlarına dayanarak, Ek VI (C2)’de listelenen deney sınırları kullanılmak üzere, Euro 5 seviyesi için L1e- A, L1e- B, L2e, L5e- B, L6e- B, L7e- B ve L7e- C kategorilarinin/alt kategorilarinin hangilarinin SHED deneyine ya da yakıttankı ve borularının geçirgenlik deneyine tabi olduğunu belirlemek üzere ihtiyaç duyulması halinde 75 inci maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar. (7) İmalatçılar, L kategorisi araçların Ek V (A)’da belirtilan onay vEkapsam genişletmeler için çevre performansına ilişkin uygulanabilir deney şartlarına uymasını sağlamak zorundadır. (8) Tip I deney için, L3e- AxE(Enduro, x = 1, 2 veya 3) ve L3e- AxT (Trial, x = 1, 2 veya 3) motosikletler için ilgili emisyon sınırı, Ek IV (A)’daki L2 (THC) ila L3 (NOx)’in toplamıdır. Emisyon deneyi sonuçları (NOx + THC) bu sınıra (L2 + L3) eşit ya da daha küçük olur. (9) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) L4Ekategorisi araçlar, Ek V’te L3Ekategorisi araçlar için belirlenmiş çevre performansı şartlarına uyar ve bu çerçevede Ek V’te belirtilan tip I, IV, VII ve VIII deneyler için uygun olduğu şekilde, ya temel motorlu aracın sepetiylebirlikte tam tertibatı ya da sepet monte edilmiş olmaksızın sadece temel motorlu aracın kendisi deneye tabi tutulur. (10) İmalatçılar, piyasaya arz edilan ya da hizmete giren tüm değiştirilabilir (yedek) kirlilik kontrol cihazlarının bu Yönetmelik uyarınca tip onayı almasını sağlamak zorundadır. (11) Bir ila onuncu fıkralarda yer alan şartlar, Ek II uyarınca araçlar, sistemler, aksamlar ve ayrı teknik üniteler için geçerlidir. (12) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Yüksek bir çevresel koruma düzeyi sağlamak amacıyla 75 inci maddeye uygun olarak deney işlemleri de dahil olmak üzere bu maddenin birinci, ikinci, üçüncü, altıncı ve yedinci fıkralarında yer alan konular için çevre performansı şartlarının ayrıntılı teknik şartnamelerine ilişkin mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlık yetkilidir.
Sera gazı emisyonları yakıt tüketimi ve elektrik enerjisi tüketimi ve elektrik menzili ila ilgili ek çevre performansı şartları Değişik başlıkRG
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM AB Tip Onayı İşlemleri AB tip onayı işlemleri
Madde 25– (1) Tam araç tip onayı başvurusunda bulunan bir imalatçı, aşağıdaki işlemlerden birini seçebilir. Ayrıca, beşinci fıkrada belirtilan araç kategorilarinin imalatçısı çok aşamalı tip onayını seçebilir. Sistemlerin, aksamların ya da ayrı teknik ünitelerin tip onayı için sadece tek aşamalı tip onayı işlemi geçerlidir. a) Kademeli tip onayı. b) Tek aşamalı tip onayı. c) Karma tip onayı. (2) Kademeli tip onayı, aracınparçalarını oluşturan sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin tüm AB tip onaybelgelerinin kademeli alınmasını ve son olarak tam araç tip onayı aşamasına gelinmesini ifade eder. (3) Tek aşamalı tip onayı, aracın tek bir işlemde bir bütün olarak onaylanmasını ifade eder. (4) Karma tip onayı, tam araç onayının son aşamasında bir veya birden fazla sistem onayının alındığı ve bu sistemler için AB tip onay belgesi düzenlemenin gerekmediği bir kademeli tip onay işlemidir. (5) Çok aşamalı tip onayıişleminde, bir veya birden fazla onay kuruluşu, tamamlanma aşamasına bağlı olarak, tamamlanmamış veya tamamlanmış bir aracın bu Yönetmelikteki ilgili idari hükümleri ve teknik şartları karşıladığını onaylar. Çok aşamalı tip onayı, aracın tamamlanma durumu dikkate alınarak, 27 nci maddede belirtilan tanıtım dosyasındaki özelliklere uyan ve Ek II’deki ilgili mevzuattabelirlenen teknik şartları karşılayan tamamlanmamış veya tamamlanmış araçlara verilir. (6) Son tamamlanma aşamasına ait tip onayı ancak, onay kuruluşu son aşama tip onayı verilan aracın o tarihte tüm geçerli teknik şartları yerine getirdiğini doğruladıktan sonra verilir. Bu kapsamda, farklı bir araç kategorisi/alt kategorisi için olsa bila, çok aşamalı işlem dahilinde onay verilan tamamlanmamış bir aracın tip onayı kapsamına giren tüm şartlar için belgEkontrolü yapılır. Birinci fıkrada bahsedilan çok aşamalı tip onayı, sadece L2e – U, L4e, L5e- B, L6e- BU ve L7e- CU alt kategorilarindeki araçlar için geçerlidir. (7) Onay işlemi seçimi,onaylanmış araç tipinin, tam araç tip onayı verilmesi sırasında uyması gereken geçerli maddi şartlarını etkilamez. (8) Tip onay işlemlerine ilişkin ayrıntılı düzenlemelerle ilgili olarak, 75 inci maddeye uygun olarak mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlık yetkilidir.
Tip onay başvurusu
Tanıtım dosyası
Farklı işlemlerde yapılantip onay başvurusunda sağlanması gereken bilgilare ilişkin spesifik şartlar
Madde 28– (1) Kademelitip onay başvurusunda bulunulurken, 27 nci madde uyarınca hazırlanmış bir tanıtım dosyası ve Ek II’deki geçerli mevzuatın her biri uyarınca istenen tiponay belgelerinin tamamı sunulur. Bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tip onayı verilmesi durumunda, Ek II’deki geçerli mevzuat kapsamında, OnayKuruluşu söz konusu onay verilane veya reddedilanEkadar ilgili tanıtım dosyasına erişebilir. (2) Tek aşamalı tip onayı başvurusunda bulunulurken, 27 nci maddede belirtilan ve söz konusu geçerli mevzuat ila ilgili olarak, bu Yönetmelik kapsamında kabul edilan uygulama mevzuatı uyarınca gerekli bilgilari içeren bir tanıtım dosyası sunulur. (3) Karma tip onayınınverilaceği durumlarda, tanıtım dosyasının yanında, Ek II’deki geçerli mevzuatın her biri uyarınca istenen bir veya birden fazla tip onay belgesi sunulur. Tip onay belgesi sunulmuyorsa, söz konusu geçerli mevzuatla ilgili olarak bu Yönetmelik kapsamında kabul edilan uygulama mevzuatı uyarınca gerekli bilgilar sunulur. (4) Birinci, ikinci ve üçüncüfıkraların hükümleri saklı kalmak kaydıyla, çok aşamalı tip onayında aşağıdaki bilgilar sunulur. Aşağıdaki (a) ve (b) bentlerinde belirtilan bilgilar, üçüncü fıkra gereğince sunulabilir. a) İlk aşamada, tanıtımdosyasının ve AB tip onay belgelerinin temel aracın tamamlanma durumuyla ilgili olan kısımları, b) İkinci ve sonrakiaşamalarda, tanıtım dosyasının ve AB tip onay belgelerinin mevcut imalat aşamasıyla ilgili olan kısımları ve ayrıca, önceki imalat aşamasında araç için düzenlenen AB tip onay belgesinin kopyası ve imalatçının araçta yaptığı her türlü değişiklik ve eklemenin bütün ayrıntıları. (5) Onay Kuruluşu gerekçelitalepte bulunarak, hangi deneylerin gerektiği hususunda bir karar alınabilmesini sağlamak ya da gerekli deneylerin yapılmasını kolaylaştırmak için, imalatçıdan ek bilgilari sağlamasını isteyebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM AB Tip Onayı İşlemlerinin Yürütülmesi Genel hükümler
Madde 29– (1) Onay Kuruluşu AB tip onayını ancak, 33 üncü maddede belirtilan imalatın uygunluğu ve araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin ilgili şartları yerine getirdiğini doğruladıktan sonra verir. (2) AB tip onayları 29 ila 33 üncü maddeler uyarınca verilir. (3) Bakanlık, bir araç, sistem,aksam veya ayrı teknik ünite tipinin gerekli şartlara uygun olduğunu, ancak ciddi bir güvenlik riski oluşturduğunu ya da çevreye veya kamu sağlığına ciddi şekilde zarar verebilaceğini belirlerse, Onay Kuruluşu AB tip onayınıvermeyi reddedebilir. Bu durumda, Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla ABülkelerinin onay kuruluşlarına ve Komisyona kararının nedenlerini açıklayan ve bulgularının kanıtlarını sunan ayrıntılı bir dosya gönderir. (4) AB tip onayı belgeleri,uygulama mevzuatı aracılığıyla belirlenen uyumlaştırılmış bir sisteme göre numaralandırılır. İhtiyaç duyulması halinde 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar. (5) Onay Kuruluşu, AB tip onaybelgesinin düzenlenmesini izleyen bir ay içinde, ortak bir güvenli elektronik ilatişim sistemi aracılığıyla, onayladığı her bir araç tipi için AB ülkelerinin onay kuruluşlarına ilatmek üzere AB araç tip onay belgesininkopyasını ekleriyle birlikte Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyonagönderir. Bu kopya, güvenli elektronik dosya formatında da olabilir. (6) Onay Kuruluşu, araç tiponayı vermeyi reddettiği veya onayını geri çektiği durumlarda zaman geçirmeden, kararı nedenleriyle birlikte üye ülkelerin onay kuruluşlarına bildirmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirir. (7) Onay Kuruluşu, üç aylıkaralarla, bir önceki dönemde sistem, aksam ve ayrı teknik üniteler için verdiği, değiştirdiği, vermeyi reddettiği veya geri çektiği AB tiponaylarının listesini üye ülkelerin onay kuruluşlarına ilatilmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona gönderir. (8) AB üyesi ülkelerin onaykuruluşları tarafından istenmesi halinde, herhangi bir AB tip onayı vermiş olan onay kuruluşu, bu isteği izleyen bir ay içinde, ortak bir güvenli elektronik ilatişim sistemi aracılığıyla, istekte bulunan ülke onay kuruluşuna ilgili AB tip onay belgesinin kopyasını ekleriyle birlikte gönderir. Bu kopya, güvenli elektronik dosya formatında da olabilir. (9) Onay Kuruluşu, talebihalinde Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona da beş ila sekizinci fıkralarda belirtilan bilgilari sunar. (10) Onay Kuruluşu, tanıtımdosyasından ve teknik servis veya onay kuruluşu tarafından görevlerinin ifası sırasında tanıtım dosyasına eklenen deney raporlarından ve tüm diğer belgelerden oluşan bir tanıtım paketi hazırlar. Tanıtım paketinde, tüm içeriğin listelendiği bir fihrist yer alır. Bu fihrist, AB tip onay usulünde birbirini izleyen adımların kaydını, özellikle de revizyon ve güncellemelerin tarihlerini sunmak üzere, her belgedeki bütün sayfaları ve belgenin formatını açık bir biçimde gösterecek şekilde uygun biçimde numaralandırılır veya işaretlenir. Onay Kuruluşu, tanıtım paketindeki bilgilari ilgili onayın geçerliliği sona erdikten sonra 10 yıl boyunca saklamak zorundadır.
AB tip onay belgesi ila ilgili özel hükümler
Madde 30– (1) AB tip onay belgesi, ek olarak aşağıdaki hususları içerir: a) 29 uncu maddenin onuncu fıkrasında belirtilan tanıtım paketi. b) Deney sonuçları. c) Firmadaki konumlarına dair beyanı ve uygunluk belgelerini imzalamaya yetkili olan kişinin/kişilarin adı/adları ve imza örneği/örnekleri. ç) Tam araç tip onayının verilmesi durumunda doldurulmuş bir uygunluk belgesi örneği. (2) AB tip onayı belgesi,uygulama mevzuatı aracılığıyla belirlenen şablona göre düzenlenir. İhtiyaç duyulması halinde 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar. (3) Onay Kuruluşu, her araç tipi ila ilgili olarak; a) Ekindeki deney sonuçlarısayfası dahil, AB tip onay belgesinin tüm ilgili kısımlarını doldurur. b) Tanıtım paketinin fihristini hazırlar. c) Tamamlanan belgeyi ekleriyle birlikte en kısa sürede başvuru sahibine teslim eder. ç) Uygulama mevzuatı aracılığıyla,(a) bendinde belirtilan deney sonuçları sayfası için bir şablon belirlemek üzere ihtiyaç duyulması halinde 69 uncu maddeye uygun olarak Bakanlık tarafından gerekli düzenleme yapılır. (4) 40 ıncı madde uyarınca geçerliliğinEkısıtlama koyularak ya da bu Yönetmelikteki veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuattaki veya uygulama mevzuatındaki bazı hükümlerden muaf olarak bir AB tip onayı verilmesi durumunda, AB tip onaybelgesinde bu kısıtlama veya muafiyetler açıkça belirtilir. (5) İmalatçı karma tip onayişlemini seçmiş ise, Onay Kuruluşu, tanıtım paketini deney raporlarının referansları ila tamamlar. 32 nci maddenin birinci fıkrasında bahsedilan uygulama mevzuatıyla belirlenen bu deneyler için AB tip onay belgesi verilmez. (6) İmalatçı tek aşamalı tiponayı işlemini seçmiş ise, Onay Kuruluşu, geçerli şart veya mevzuat listesini hazırlayarak bu listeyi AB tip onay belgesine ekler. Uygulama mevzuatı aracılığıyla bu liste için bir şablon belirlemek üzere ihtiyaç duyulması halinde 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar.
Sistem aksam veya ayrı teknik üniteler ila ilgili özel hükümler
AB tip onayı için gereken deneyler
Madde 32– (1) Bu Yönetmelikte ve Ek II’de listelenen mevzuatta öngörülen teknik şartlara uygunluk, belirlenen teknik servisler tarafından gerçekleştirilan uygun deneyler aracılığıyla kanıtlanır. Deney işlemleri ve bu deneyleri gerçekleştirmek için kullanılması öngörülen spesifik donanım ve aletler, Ek II’de listelenen ilgili mevzuat içeriğinde tanımlanan şekilde olur. Deney raporunun formatı, uygulama mevzuatı aracılığıyla belirlenen genel şartlara uygun olur. İhtiyaç duyulması halinde 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık gerekli düzenlemeyi yapar. (2) İmalatçı, gereklideneylerin yapılması için Onay Kuruluşuna, Ek II’de listelenen ilgili mevzuat kapsamında belirtilan sayıda araç, aksam ve ayrı teknik ünite sağlar. (3) Gerekli deneyler, onaylanacak tipi temsil eder nitelikteki araç, aksam ve ayrı teknik üniteler üzerinde gerçekleştirilir. Ancak imalatçı, Onay Kuruluşu ila mutabakat sağlayarak onay verilacek tipi temsil etmemekle birlikte, gerekli performans düzeyi açısından en olumsuz bir dizi özelliği kendinde barındıran bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteyi seçebilir. Bu seçim süreci sırasında karar vermeye yardımcı olması için sanal test yöntemlerinden yararlanılabilir. (4) Onay Kuruluşunun kabulünetabi olmak üzere, altıncı fıkra uyarınca kabul edilan mevzuatın içerdiği şartlar bakımından, imalatçının talebi üzerine birinci fıkrada belirlenen deney prosedürlerine alternatif olarak sanal test yöntemleri kullanılabilir. (5) Sanal test yöntemleri,altıncı fıkra uyarınca kabul edilan mevzuatın içerdiği şartları sağlar. (6) Sanal testlerle elde edilansonuçların fiziksel testlerden elde edilanler kadar anlamlı olmasını sağlamak için, sanal testlerin tabi olacağı şartlar ve sanal testlerin yürütülmesi gereken koşullarla ilgili olarak, 75 inci maddeye uygun olarak mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlık yetkilidir. Söz konusu mevzuat kabuledilirken, uygun görüldüğü şekilde, MARTOY’un Ek XVI’sında belirtilan şart ve prosedürler esas alınır.
İmalatın uygunluğu
Madde 33– (1) AB tiponayı veren Onay Kuruluşu, imal edilan araçların, sistemlerin, aksamların ya da ayrı teknik ünitelerin onaylanan tipe uygun olarak imal edilmesini sağlamak için uygun düzenlemelerin yapılıp yapılmadığını kontrol etmek amacıyla, gerekirse AB ülkelerinin onay kuruluşlarıyla işbirliği yaparak gerekli tedbirleri alır. (2) Tam araç tip onayı veren bir Onay Kuruluşu, imalatçı tarafından düzenlenen uygunluk belgelerinin 38 inci maddeye uygun olduğunu doğrulamak için gerekli tedbirleri alır. Bu amaç doğrultusunda Onay Kuruluşu, yeterli sayıda uygunluk belgesi örneğinin 38inci maddeye uygun olduğunu ve imalatçının uygunluk belgelerindeki verilarin doğru olmasını sağlamak için yeterli düzenlemeler yaptığını doğrular. (3) Tip onayı veren Onay Kuruluşu, bu onayla ilgili olarak, gerekirse AB ülkelerinin onay kuruluşları ila işbirliği yapmak suretiyle, birinci ve ikinci fıkralarda yer alan düzenlemelerin yeterliliğini sürdürdüğünü, dolayısıyla imal edilan araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin onaylanmış tipe uygun olmaya devam ettiğini ve uygunluk belgelerinin 38 inci maddeye uygunluğunu koruduğunu doğrulamak için gerekli önlemleri alır. (4) Bir araç, sistem, aksamveya ayrı teknik ünitenin onaylanmış tipe uygun olduğunu doğrulamak için, tip onayını veren Onay Kuruluşu AB tip onayı için gereken kontrol ve deneylerden herhangi birini, imalat tesisleri de dahil olmak üzere imalatçı tesislerinden alınan numuneler üzerinde yapabilir. (5) Tip onayı veren Onay Kuruluşu, imalatın devam etmesine rağmen, birinci ve ikinci fıkralarda yer alan düzenlemelerin uygulanmadığını, mutabakat sağlanan düzenlemelerden ve kontrol planlarından önemli ölçüde sapmalar olduğunu, düzenlemelerin uygulanmadığını veya yeterli görülmediğini tespit ederse, imalatın uygunluğuna yönelik prosedürün gereken şekilde uygulanmasını sağlayacak tedbirleri alır ya da tip onayını geri çeker. (6) İmalatın uygunluğuna ilişkin ayrıntılı düzenlemelerle ilgili olarak, 75 inci maddeye uygun olarak mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlık yetkilidir.
ALTINCI BÖLÜM AB Tip Onaylarında Yapılan Değişiklikler Genel hükümler
AB tip onaylarının revize edilmesi vEkapsam genişletilmesi
Madde 35– (1) Tanıtım paketindeki bilgilar değişmişse vEkontrol veya deneylerin tekrar edilmesi gerekmiyorsa, değişiklik revizyon olarak adlandırılır. Böyle durumlarda, Onay Kuruluşutanıtım paketinin revize edilan sayfalarını gerekli şekilde düzenler, revize edilan her bir sayfayı yapılan değişikliğin niteliğini ve yeniden düzenleme tarihini açıkça görülecek şekilde belirtir. Yapılan değişikliklerin ayrıntılı açıklamasıyla birlikte tanıtım paketinin konsolide ve güncellenmiş bir versiyonunun bu şartı yerine getirdiği kabul edilir. (2) Tanıtım paketindeki bilgilar değiştiğinde ve (a), (b) ve (c) bentlerindeki durumlardan biri oluştuğunda, değişiklik kapsam genişletme olarak adlandırılır ve (ç) bendinde belirtildiği üzere güncellenmiş AB tip onay belgesi düzenlenir. a) Ek kontroller veya deneyler gerektiğinde, b) Ekleri hariç olmak üzere AB tip onayı belgesindeki herhangi bir bilgi değiştiğinde, c) Ek II’de listelenen herhangibir mevzuat kapsamındaki yeni şartların, onaylanmış sistem, aksam veya ayrı teknik ünite için geçerli hale gelmesi durumunda, ç) Kapsam genişletme yapılması halinde Onay Kuruluşu, kapsam genişletme numarasıyla gösterilan güncellenmiş AB tiponay belgesi düzenler. Bu numara daha önce art arda yapılmış genişletmelerin sayısına göre artırılır. Onay belgesinde genişletmenin nedeni ve yeniden düzenleme tarihi açıkça belirtilir. (3) Değişiklik yapılmış sayfaların veya konsolide ve güncellenmiş bir versiyonun düzenlendiği her seferde, onay belgesine eklenen tanıtım paketindeki fihristte, en son kapsam genişletme veya revizyon tarihini ya da güncellenmiş versiyonun en son konsolidesinin tarihini gösterecek şekilde gereken değişiklik yapılır. (4) İkinci fıkranın (c) bendinde yer alan yeni şartlar, teknik açıdan bir aracın tipiyle ilgili değilse ya da aracın ait olduğu kategori dışındaki kategorilari ilgilandiriyorsa, o aracın tip onayında değişiklik yapılmasına gerek yoktur.
Değişikliklerin uygulanması ve bildirilmesi
YEDİNCİ BÖLÜM AB Tip Onayının Geçerliliği Geçerliliğin sona ermesi
Madde 37– (1) AB tip onayları belirsiz bir süre için verilir. (2) Bir araç için verilan AB tip onayının geçerliliği, aşağıdaki durumların herhangi birinin ortaya çıkması halinde sona erer. a) Aracın piyasada bulundurulması, tescili veya hizmete girmesi için, onaylı araç tipiyle ilgili yeni şartların zorunlu hale gelmesi ve bu doğrultuda tip onay güncellemesinin mümkün olmaması. b) Tip onayı verilmiş aracın imalatının istenerek vEkesin olarak durdurulması. c) 40 ıncı maddenin altıncı fıkrası doğrultusunda bir sınırlama nedeniyle onayın geçerliliğinin sona ermesi. ç) Onayın; 33 üncü maddeninbeşinci fıkrası, 49 uncu maddenin birinci fıkrası veya 52 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca geri çekilmiş olması. (3) Bir tip içinde tek bir varyantın veya bir varyant içinde tek bir versiyonun geçersiz hale gelmesi durumunda, söz konusu aracın AB tip onayı, sadece bu varyant veya versiyoniçin geçerliliğini yitirir. (4) Belirli bir araç tipininimalatına kesin olarak son verildiğinde, imalatçı, bu araca AB tip onayı veren Onay Kuruluşunu bilgilandirmek zorundadır. Bu bildirimin alınmasınıizleyen bir ay içinde, araca AB tip onayı veren Onay Kuruluşu da üye ülkelerinonay kuruluşlarına konu hakkında bilgilandirmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirir. (5) Dördüncü fıkra hükümlerisaklı kalmak şartıyla, bir aracın AB tip onayının geçersiz hale geleceği durumlarda, imalatçı AB tip onayını veren Onay Kuruluşunu bilgilandirmekzorundadır. AB tip onayını veren Onay Kuruluşu, uygun olan durumlarda 44 üncümaddenin uygulanabilmesi için zaman geçirmeden tüm ilgili bilgilariAB ülkelerinin onay kuruluşlarına ilatmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona ilatir. Bu ilatimde özellikle, son üretilan aracın imalat tarihi ve araç tanıtım numarası belirtilir.
SEkİZİNCİ BÖLÜM Uygunluk Belgesi ve İşaretlemeler Uygunluk belgesi
Madde 38– (1) Araç tip onayı sahibi sıfatıyla imalatçı; tam, tamamlanmış veya tamamlanmamış bir onaylı araç tipine uygun olarak imal edilan her araçla birlikte basılı belge olarak hazırlanmış uygunluk belgesini verir. Bu belge, alıcıya araçla birlikte ücretsiz olarak verilir. Belgenin teslim edilmesi, bu yönde açık bir talepgelmesi ya da imalatçıya ek bilgi verilmesi gibi koşullara bağlı olamaz. Araç imalatçısı, aracın imalat tarihinden sonra 10 yıllık süre zarfında, araç sahibinin talebi üzerine uygunluk belgesinin suretini düzenlemek zorundadır. Bu iş için imalatçının alacağı ücret, belgenin düzenlenme maliyetini aşamaz. “Suret” ifadesi, bütün suret belgelerin ön yüzünde açıkça görülebilir şekilde olur. (2) İmalatçı, uygulama mevzuatıaracılığıyla kabul edilan uygunluk belgesi şablonunu kullanmak zorundadır. Uygunluk belgesi, evrak sahtekârlığını ve taklitleri önleyecek şekilde tasarlanır. Bu amaçla, uygulama mevzuatında, uygunluk belgesi için kullanılan kâğıdın çeşitli güvenli baskı özellikleri ilEkorunması sağlanır. Bakanlık tarafından konuya ilişkin 73 üncü maddeye uygun olarak düzenleme yapılır. (3) Uygunluk belgesi, Türkçeveya AB’nin resmi dillerinden birinde düzenlenir. Türkçe dışında bir dilde düzenlenmesi halinde, beraberinde Türkçe’ye çevirisi bulunur. (4) Uygunluk belgesiniimzalamaya yetkili kişi/kişilar, imalatçının organizasyonunda yer alır, aracın tasarımı ve imalatı veya imalatının uygunluğu bakımından imalatçının yasal sorumluluğunu tam olarak yerine getirmek üzere yönetim tarafından gereken şekilde yetkilandirilmiş olur. (5) Uygunluk belgesinin bütünmaddeleri eksiksiz bir şekilde doldurulur ve bu belge, aracın kullanımıyla bağlantılı olarak bu Yönetmelikte veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan herhangi bir mevzuatta yer alan sınırlamalar dışında herhangi bir sınırlama içeremez. (6) Tamamlanmamış veya tamamlanmış bir araç için imalatçı sadece, mevcut onay aşamasında eklenmiş veya değiştirilmiş olan uygunluk belgesi maddelerini doldurur ve varsa, önceki aşamalarda teslim edilan bütün uygunluk belgelerini belgeye ekler. (7) 40 ıncı maddenin ikinci fıkrası uyarınca onaylanan araçlar için, uygunluk belgesinin başlığında, “İkiveya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ila Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmeliği (AB/168/2013)’nin 40 ıncı maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca tip onayı verilmiş (geçici onay) tam/tamamlanmış araçlar için” ibaresi yer alır. (8) 42 nci madde uyarınca tip onayı verilan araçlar için, ikinci fıkrada bahsedilan uygulama mevzuatında belirlenen uygunluk belgesinin başlığında, “Küçük serilar halinde tip onayıverilmiş tam/tamamlanmış araçlar için” ibaresi bulunur, bu ibarenin yanında imalat yılı belirtilir ve 1 (başlangıç) ila Ek III’teki çizelgede belirtilansınır değer arasında kalan ve her imalat yılı bakımından o yıldaki imalat içerisinde söz konusu aracın konumunu gösteren bir sıra numarası verilir. (9) Birinci fıkranın şartlarısaklı kalmak kaydıyla, imalatçı, uygunluk belgesini Türkiye’nin veya herhangi bir AB ülkesinin tescil kuruluşuna elektronik olarak gönderebilir.
Aksam veya ayrı teknik ünitelerin tip onay işareti ve araçlarla ilgili uygun işaretlemeleri taşıyan zorunlu levha
DOKUZUNCU BÖLÜM Yeni Teknolojilar veya Yeni Kavramlar İçin Muafiyetler Yeni teknolojilar veya yeni kavramlar için muafiyetler
Madde 40– (1) İmalatçı,Ek II’de liste halinde verilan bir veya birkaç mevzuat ila uyuşmayan yeni teknoloji veya kavramlar içeren bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite için AB tip onay başvurusunda bulunabilir. (2) Onay Kuruluşu aşağıdakikoşulların hepsinin karşılandığı durumlarda, birinci fıkrada belirtilan AB tip onayını verir. a) Söz konusu teknoloji veya kavramların; sistem, aksam veya ayrı teknik üniteyi Ek II’de listelenen bir veya birkaç mevzuat ila uyumsuz hale getirmesinin nedenleri başvuruda belirtiliyorsa, b) Yeni teknolojinin güvenlik ve çevreyle ilgili sonuçları ve en azından muafiyet istenen şartların, öngördüğüne denk düzeyde güvenlik ve çevrEkorumasını sağlaması amacıyla alınan önlemler başvuruda açıklanıyorsa, c) Bu fıkradaki (b) bendinde belirtilan koşulun karşılandığını kanıtlayan deneyler ve sonuçlarına ilişkin bir açıklama sunulmuş ise. (3) Yeni teknoloji veya yeni kavramların muaf tutulduğu bir AB tip onayının verilmesi; Bakanlığın vereceğiyetkiye tabidir. Bu yetki bir uygulama mevzuatı aracılığıyla verilir. İhtiyaç duyulması halinde 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık tarafından gerekli düzenleme yapılır. (4) Herhangi bir onay kuruluşu,yetki vermEkararı beklenirken de AB tip onayını verebilir; fakat bu onay, istenen muafiyetin kapsamına giren araç tipi bakımından geçicidir ve sadece verilan ülke sınırlarında geçerlidir. Onay Kuruluşu, ikinci fıkrada yer alanbilgilari içeren bir dosya aracılığıyla, söz konusu onay hakkında üye ülkelerin onay kuruluşlarını bilgilandirmek üzere Ekonomi Bakanlığıvasıtasıyla Komisyonu bilgilandirir. Onayın geçici niteliği ve ülkeselgeçerlilik açısından sınırlılığı, tip onay belgesinin ve uygunluk belgesinin başlığından anlaşılır. Bu fıkra çerçevesinde tip onay belgesi ve uygunluk belgesi için uyumlaştırılmış şablonlar belirlemek üzere uygulama mevzuatı kabul edilabilir. İhtiyaç duyulması halinde 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık tarafından gerekli düzenleme yapılır. (5) AB üyesi ülkelerin onaykuruluşlarınca verilan, dördüncü fıkrada bahsedilan geçici onayların ülkemiz sınırları içerisindEkabul edilmesi için Onay Kuruluşu olarak Bakanlık yazılı karar alabilir. (6) Uygun durumlarda, üçüncüfıkrada belirtilan yetkide, yetkiyle ilgili herhangi bir kısıtlama olup olmadığı da belirtilir. Her durumda, tip onayının geçerlilik süresi en az 36 ay olur. (7) Eğer yetki vermeyi reddetme yönündEkarar alınırsa, dördüncü fıkrada belirtilan geçici tip onayının sahibi, red tarihinden altı ay sonra bu geçici onayın iptal edilaceği konusunda Onay Kuruluşu tarafından bilgilandirilir. Ancak, geçerliliğini yitirmeden önce geçici onaya uygun olarak üretilan araçlar, geçici onayı kabul etmiş olan ülkelerde piyasaya arz edilabilir, tescil edilabilir veya hizmete girebilir.
Diğer mevzuatın ve uygulama mevzuatının sonradan uyarlanması
ONUNCU BÖLÜM Küçük Serilar Halinde İmal Edilan Araçlar Küçük serilarin ulusal tip onayı
Madde 42– (1) İmalatçı,Ek III’te belirtilan yıllık miktar sınırları dahilinde, bir araç tipinin küçük serilari için ulusal tip onayı başvurusunda bulunabilir. Herhangi bir yılda, onaylı tip araçların piyasada bulundurulması, tescil edilmesi veya hizmete girmesi bağlamında bu sınırlar geçerlidir. (2) Birinci fıkrada belirtilanaraç tipi için Onay Kuruluşu, ilgili alternatif şartları düzenlemeleri şartıyla Ek II’de listelenen mevzuatın bir veya birkaçında yer alan temelşartların bir veya birkaçını uygulamayabilir. “Alternatif şartlar” Ek II’delistelenen ilgili mevzuatta öngörülen seviyenin büyük ölçüde denk uygulanabildiği bir fonksiyonel güvenlik, çevresel koruma ve çalışma güvenliği seviyesi sağlamayı amaçlayan idari hükümler ve teknik şartlar anlamındadır. Birinci fıkrada bahsedilan araç tipleri için Onay Kuruluşu, buYönetmeliğin veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan uygulama mevzuatının idari hükümlerinin bir veya birkaçını uygulamayabilir. Bir onay kuruluşu, bufıkrada yer alan hükümleri ancak bunun için makul gerekçeleri varsa uygulamayabilir. (3) Araçların bu maddEkapsamındaki ulusal tip onaylarında, Ek II’de listelenen mevzuata uygun olarak tip onayı verilmiş sistem, aksam veya ayrı teknik üniteler kabul edilir. (4) Bu madde uyarınca tip onayıverilan araçların tip onay belgesi, 30 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilan şablona uygun şekilde hazırlanır, ancak “AB araç tip onay belgesi” başlığını taşımaz ve ikinci fıkra uyarınca tanınan muafiyetlerin içeriği belirtilir. Tip onay belgeleri, 29 uncu maddenin dördüncü fıkrasında bahsedilan uyumlaştırılmış sistem doğrultusunda numaralandırılır. (5) Tip onay belgesinde, ikinci fıkra uyarınca verilan muafiyetlerin niteliği belirtilir. (6) Ulusal küçük seri tiponayı, onayı veren onay kuruluşunun bulunduğu ülke sınırlarında geçerlidir. (7) Ancak, imalatçının talebi üzerine tip onay belgesinin ve eklerinin kopyası, taahhütlü posta veya elektronik posta yoluyla imalatçı tarafından belirlenen AB ülkelerinin onaykuruluşuna ilatilmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona gönderilir. (8) İmalatçı tarafındanbelirlenen ülkelerin onay kuruluşları, yedinci fıkrada belirtilan talebin alınmasını izleyen üç ay içinde, tip onayını kabul edip etmediklerinEkarar verir. Bu kuruluşlar kararlarını, ulusal küçük seri tip onayını vermiş olan onay kuruluşuna resmi olarak bildirir. (9) Onay kuruluşları, araç onaylanırken esas alınan ulusal teknik şartların kendi şartlarına denk olmadığına kanaat getirmek için makul gerekçeleri bulunmadığı sürece, ulusal tip onayını kabul eder. (10) Ulusal küçük seri tiponayı bulunan bir aracı başka bir ülkede piyasaya arz etmek veya tescil ettirmek isteyen bir başvuru sahibinin talebi üzerine, ulusal küçük seri tip onayını vermiş olan onay kuruluşu diğer ülkenin ulusal onay kuruluşuna tanıtım paketi de dahil, tip onayı belgesinin kopyasını gönderir. Bu durumda da sekizinci ve dokuzuncu fıkra hükümleri uygulanır.
ON BİRİNCİ BÖLÜM Piyasada Bulundurma Tescil veya Hizmete Girme Araçların piyasada bulundurulması tescili veya hizmete girmesi
Seri sonu araçların piyasada bulundurulması tescili veya hizmete girmesi
Madde 44– (1) Seri sonusınırlarına, ikinci ve dördüncü fıkralarda belirtilan süre sınırına tabi olmak üzere; 37 nci madde uyarınca AB tip onayı geçersiz hale gelen bir araç tipiyle uyumlu olan araçlar piyasada bulundurulabilir, tescil edilabilir ve hizmete girebilir. Bu fıkra sadece, Türkiye veya AB sınırları içerisinde olanve imalat tarihinde geçerli bir AB tip onayı bulunan, fakat bu AB tip onayıgeçerliliğini yitirmeden önce piyasada bulundurulmamış, tescil edilmemiş ve hizmete girmemiş olan araçlar için geçerlidir. (2) Birinci fıkra, tam araçlar için AB tip onayının geçersiz hale geldiği tarihten itibaren 24 ay, tamamlanmış araçlar içinse bu tarihten itibaren 30 ay boyunca geçerlidir. (3) Birinci fıkradanyararlanmak isteyen imalatçılar, AB veya Türkiye için geçerli olmak üzere, söz konusu aracın piyasada bulundurulacağı, tescil edilaceği veya hizmete gireceği her bir ülkenin onay kuruluşuna talepte bulunur. Bu talepte, varsa, söz konusu araçların yeni gelen tip onay şartlarını yerine getirmesini engelleyen teknik veya ekonomik nedenler belirtilir. İlgili onay kuruluşu, talebi almasını izleyen üç ay içinde, kendi sınırlarında bu araçların tesciline izin verip vermeyeceğine ve izin vereceksEkaç aracın tescil edilabilaceğinEkarar verir. (4) Seri sonu araçların sayısı,hangisi daha yüksekse, Türkiye veya her bir AB üyesi ülke başına olmak üzere 100 aracı ya da son iki yılda tescil edilan araç sayısının %10’unu geçemez. (5) Bu prosedür kapsamında hizmete giren araçların uygunluk belgesinde aracın “seri sonu” olduğunu belirten özel bir ifade bulunur. (6) Bakanlık, bu maddede belirlenen prosedür doğrultusunda piyasada bulundurulacak, tescil edilacek veya hizmete girecek olan araç sayısının etkin bir biçimde izlenmesini sağlar. (7) Bu madde yalnızca, 37 ncimaddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilan tip onayının geçerliliğinin sona ermesi nedeniyle imalata son verilmesi halinde geçerlidir.
Aksam ve ayrı teknik ünitelerin piyasada bulundurulması veya hizmete girmesi
ON İKİNCİ BÖLÜM Koruyucu Hükümler Ulusal düzeyde ciddi birrisk teşkil eden araç sistem aksam veya ayrı teknik ünitelerle ilgili işlemler
Madde 46– (1) Bakanlık,yaptığı piyasa gözetimi ve denetimi sonucunda bu Yönetmelik kapsamındaki bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin insanların sağlık ve güvenliği açısından ya da kamu çıkarlarının korunmasıyla ilgili diğer hususlar bakımından risk oluşturduğunu tespit ettiğinde vakit geçirmeden ilgili iktisadi işletmecilarden söz konusu araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitenin piyasadan çekilmesini, ürünün güvenli hale getirilmesi için gerekli olan her türlü düzeltici tedbiri almasını, ürünün güvenli hale getirilamemesi halinde ise bertaraf edilmesini ister ve gerek ürünün güvenli olmaması gerekse bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine uygun olmaması halinde 4703 sayılı Kanun ve Ürünlere İlişkin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğin ilgili hükümleri doğrultusunda uygun olan diğer önlemleri alır. Bakanlık, uygunsuz ve güvensiz olduğu tespit edilan ürünün tip onayını sağlayan Onay Kuruluşunun yurt dışında yerleşik bir kuruluş olması halinde bu kuruluşu da bilgilandirir. (2) Bakanlık, uygunsuzluğunsadecEkendi sınırları dahilinde olmadığına karar verirse, değerlendirme sonuçlarını ve iktisadi işletmecinin yapması gereken işlemi üye ülkelerin onay kuruluşlarına bildirmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirir. (3) İktisadi işletmeci; piyasaya arz ettiği, tescil ettirdiği veya hizmete girmesinden sorumlu olduğu uygun olmayan bütün araç, sistem, aksam ve ayrı teknik üniteler için her türlü uygun düzeltici tedbirin alınmasını sağlar. (4) İktisadi işletmecinin,birinci fıkra kapsamında yeterli düzeltici tedbir almaması halinde, Bakanlık,uygun olmayan araç, sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin ulusal pazarda piyasada bulundurulmasını, tescil edilmesini ya da hizmete girmesini yasaklamak veya kısıtlamak ya da bunların piyasadan çekilmesini veya geri çağrılmasını sağlamak için gereken tüm önlemleri alır. (5) Bakanlık, Ekonomi Bakanlığıaracılığıyla Komisyonu ve diğer AB ülkelerini dördüncü fıkrada belirtilan tedbirler hakkında vakit geçirmeden bilgilandirir. Sağlanan bilgilar, mevcut tüm ayrıntıları içerir; özellikle de uygun olmayan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tespiti için gereken verilar, bunların menşei, iddia edilan uygunsuzluğun niteliği ve söz konusu olan risk, alınan ulusal tedbirlerin niteliği ve süresi, ilgili iktisadi işletmecinin ilari sürdüğü düşünceler belirtilir. Bakanlık özellikle uygunsuzluğun; a) Araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin insanların sağlık ve güvenliğini, çevrenin korunmasını veya kamu çıkarlarının korunmasıyla ilgili bu Yönetmeliğin kapsamına giren diğer hususlara ilişkin şartları karşılamamasından veya, b) Ek II’de listelenen ilgili mevzuattaki eksikliklerin, birinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirtir. (6) Bakanlık, söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin uygunsuzluğuyla ilgili olarak ellerinde bulunan ek bilgilari, varsa alınan tedbirleri ve bildirilan ulusal tedbirle ilgili bir anlaşmazlık olması durumunda itirazlarını bir ay içinde üye ülkelerin onay kuruluşlarına bildirmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirir. (7) Altıncı fıkrada belirlenen bilgilarin alınmasını izleyen bir ay içinde, bir ülkenin aldığı tedbire başka bir ülke veya Komisyon tarafından itiraz edilmesi halinde, söz konusu tedbir 47 nci madde uyarınca değerlendirilir. (8) Bakanlık, söz konusu araç,sistem, aksam veya ayrı teknik ünite ila ilgili olarak vakit geçirmeden, araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin piyasadan çekilmesi gibi uygun kısıtlayıcı tedbirlerin alınmasını sağlar.
Koruma prosedürü
Madde 47– (1) 46 ncı maddenin üçüncü ve dördüncü fıkrasında belirtilan işlem sırasında alınan tedbire itiraz edilirse veya ulusal bir tedbirin mevzuata aykırı olduğuna karar verilirse Bakanlık veya Komisyon, vakit geçirmeden ülkelere ve ilgiliiktisadi işletmeciye veya işletmecilare danışarak söz konusu ulusal tedbiri değerlendirir. Bu değerlendirmeye dayanarak, 73 üncü maddede yer alan prosedür doğrultusunda ulusal tedbirin haklı gerekçelerle alınmış olup olmadığına karar verilir. Karar, tüm ülkelere ve ilgili iktisadi işletmeciye veya işletmecilare bildirilir. (2) Ulusal tedbirin haklıgerekçelerle alındığına karar verilirse; ülkeler, uygun olmayan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin kendi pazarlarında piyasadan çekilmesi için gereken tedbirleri alır ve bu konuda bilgilandirme yapar. Ulusal tedbirin haklı bir gerekçeyle alınmadığına karar verilirse, ilgili ülke birinci fıkrada belirtilan karar doğrultusunda tedbiri geri çeker veya değiştirir. (3) Ulusal tedbirin haklıgerekçelere dayandığına ve bu Yönetmelikteki ya da bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuattaki veya uygulama mevzuatındaki eksikliklerden kaynaklandığına karar verilirse, Bakanlık, aşağıda belirtilan şekilde uygun tedbirleri alır. a) Bu Yönetmelik uyarınca kabuledilan mevzuat veya uygulama mevzuatı söz konusu ise Komisyonun bu konuda yaptığıdeğişikliklere müteakip ulusal mevzuatta gerekli değişiklikler yapılır, b) BM/AEk Regülasyonları sözkonusu ise, Komisyonun 1958 Cenevre Antlaşmasındaki geçerli prosedür doğrultusunda ilgili BM/AEk Regülasyonlarında yapılmasını önerdiği gerekli değişiklikler BM/AEk’da yayımlandığında, 96/8657 sayılı Bakanlar KuruluKararı ila ülkemizin taraf olduğu BM/AEk Regülasyonundaki bu değişiklikler Türkiye’de de uygulanır.
Ciddi bir risk teşkil eden uygun araç sistem aksam veya ayrı teknik üniteler
Madde 48– (1) Bakanlık,46 ncı maddenin birinci fıkrası kapsamında bir değerlendirme yaptıktan sonra, geçerli şartlara uymalarına veya uygun şekilde işaretlenmiş olmalarına rağmen araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin güvenlik açısından ciddi bir risk oluşturduğunu ya da çevreye veya kamu sağlığına ciddi zararlar verebilaceğini tespit ederse, ilgili iktisadi işletmeciden; piyasaya arz edildikten, tescil edildikten veya hizmete girdikten sonra bu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin söz konusu riski taşımadığından emin olmak, bu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik üniteleri piyasadan çekmek ya da riskin niteliğiyle orantılı olan makul bir süre içinde geri çağırmak için gereken tüm tedbirleri almasını ister. Bakanlık, araç imalatçısı gereken tüm tedbirleri alana kadar bu araçların tesciline izin vermeyebilir. (2) Birinci fıkrada belirtilannitelikteki bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite için iktisadi işletmeci, piyasaya arz edilan, tescil edilan veya hizmete giren bu türden bütün araç, sistem, aksam ve ayrı teknik üniteler için düzeltici tedbirlerin alınmasını sağlar. (3) Bakanlık mevcut tümbilgilari, özellikle de ilgili araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tespiti için gereken verilari, araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin menşeini ve tedarik zincirini, söz konusu olan riskin niteliğini ve alınan ulusal tedbirlerin niteliğini ve süresini bir ay içinde Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla AB ülkelerine bildirmek üzere Komisyona bildirir. (4) AB tarafından birincifıkrada belirtilan ulusal tedbirlerin haklı gerekçelerle alınmış olup olmadığının bildirilmesi halinde, Bakanlık tarafından gereklideğerlendirmeler yapılarak uygun tedbirler alınır. (5) Bakanlıkça alınan tedbirler ilgili iktisadi işletmeci/işletmecilare ve Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla üye ülkelere bildirilmek üzere Komisyona bildirilir.
Onaylı tipe uygun olmayan araç sistem aksam veya ayrı teknik üniteler
Madde 49– (1) Uygunlukbelgesi bulunan ya da onay işareti taşıyan yeni araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin onaylı tipe uygun olmadığı durumlarda, Bakanlık, imalattakiaraç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin onaylı tipe uygun hale getirilmesi için, tip onayının geri çekilmesi de dahil olmak üzere gerekli tedbirleri alır. (2) Birinci fıkra çerçevesinde,AB tip onayı belgesindeki veya tanıtım paketindeki özelliklerden sapmalar, onaylı tipe uygunsuzluk olarak kabul edilir. (3) Bakanlık, uygunluk belgesibulunan ya da bir AB ülkesinde verilmiş bir onay işareti taşıyan yeni araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin onaylı tipe uygun olmadığını ortaya koyarsa, bu kuruluş AB tip onayını veren onay kuruluşundan, imalattaki araç,sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin onaylı tipe uygunluğunun devam ettiğini doğrulamasını isteyebilir. Bu yönde bir talep alması üzerine, AB tiponayını veren onay kuruluşu, en geç talep tarihini izleyen üç ay içinde olmak üzere mümkün olan en kısa sürede gerekli işlemleri yerine getirir. (4) Bakanlık aşağıdakidurumlarda, bir sistem, aksam, ayrı teknik ünite veya tamamlanmamış araç için AB tip onayı veren onay kuruluşundan, imalattaki araçların onaylı tipe uygun hale getirilmesi için gerekli tedbirleri almasını ister. a) AB araç tip onayı içinaracın uygunsuzluğu yalnızca bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin uygunsuzluğundan kaynaklanıyorsa. b) Çok aşamalı tip onayı için,tamamlanmış bir aracın uygunsuzluğu yalnızca, bu tamamlanmamış aracın parçası olan bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin ya da tamamlanmamış aracın kendisinin uygunsuzluğundan kaynaklanıyorsa. (5) Bu yönde bir talep almasıüzerine ilgili onay kuruluşu, gerekirse talepte bulunan onay kuruluşuyla birlikte, en geç talep tarihini izleyen üç ay içinde olmak üzere mümkün olan en kısa sürede gerekli işlemleri yerine getirir. (6) Uygunsuzluk tespit edilandurumlarda, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite ya da tamamlanmamış araç için AB tip onayı veren onay kuruluşu, birinci fıkrada belirtilan tedbirlerialır. Onay kuruluşları, herhangi bir AB tip onayının geri çekilmesi halindebu durumu ve bunun nedenlerini bir ay içinde birbirlerine bildirir. (7) AB tip onayını veren onaykuruluşu kendisine bildirilan uygunsuzluğa itiraz ederse, ilgili AB ülkeleriila anlaşmazlık çözümlenmeye çalışılır. Komisyon bilgilandirilir ve gerekli durumlarda, anlaşma sağlanması amacıyla uygun toplantılar gerçekleştirilir.
Temel sistemlerin doğru çalışması açısından ciddi risk teşkil edebilacek parça veya donanımın piyasaya arz edilmesi ve hizmete girmesi
Madde 50– (1) Bir aracın güvenliği ya da çevresel performansı açısından temel nitelikteki sistemlerin doğru çalışması bakımından ciddi risk teşkil edebilacek parça veya donanım, 51 inci maddenin birinci ve dördüncü fıkraları uyarınca Bakanlık tarafından izin verilmedikçe piyasaya arz edilamez, tescil edilamez veya hizmete giremez ve yasaklanır. (2) Birinci fıkranın eşit uygulanması için, mevcut bilgilare ve özellikle de aşağıdaki hususlarda ülkeler tarafından aktarılan bilgilare dayanarak söz konusu parça veya donanımların listesini hazırlamak üzere uygulama mevzuatı 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık tarafından düzenlenir. a) Söz konusu parça veya donanımların takıldığı araçların güvenlik veya çevre performansı açısından var olan riskin ciddiyeti. b) Bu maddEkapsamında sözkonusu parça veya donanımlar için olası bir izin şartı koymanın tüketicilar ve satış sonrası imalatçılar üzerindeki olası etkisi. (3) Söz konusu onay birincifıkra dışındaki hususlar ila ilgili olmadıkça; birinci fıkra, orijinal parça ve donanımlar veya Ek II’de listelenen mevzuattan herhangi biri doğrultusundatip onayı verilan parça ve donanımlar için geçerli değildir. Birinci fıkra, özelliklEkamuya açık karayollarında kullanılmamak üzere üretilmiş yarış araçları için imal edilmiş parça veya donanımlar için geçerli değildir. İkinci fıkrada bahsedilan bir uygulama mevzuatıyla oluşturulan listeye dahiladilan parça veya donanımlar, yarış vEkarayolunda kullanılmak gibi ikili bir amaçla tasarlanmışsa, bu parça veya donanımlar, bu maddenin şartlarına uymadıkları sürece, karayollarında trafiğe çıkan araçlarda kullanılmak üzere halka satılamaz. Uygun olduğu durumlarda, bu fıkrada belirtilan parça veya donanımları tanımlamaya yönelik hükümler Bakanlık tarafından kabul edilabilir. (4) Birinci fıkrada belirtilanparça ve donanımların karşılaması gereken şartlarla ilgili olarak, 75 inci maddeye uygun olarak mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlıkyetkilidir. Bu şartlar, Ek II’de listelenen mevzuata dayanabilir ya da parçaveya donanımların uygun olan duruma göre, orijinal aracın ya da herhangi bir parçasının çevre ve güvenlik performansıyla karşılaştırılmasından oluşabilir. Her iki durumda da bu şartlar, söz konusu parça veya donanımların, aracın güvenliği veya çevresel performansı açısından temel nitelikteki sistemlerin çalışmasına zarar vermemesini sağlar.
Temel sistemlerin doğru çalışması açısından ciddi risk teşkil edebilacek parça veya donanımlar ve ilgili şartlar
Madde 51– (1) 50 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında, parça veya donanım imalatçısı Onay Kuruluşuna başvuruda bulunarak, izin istenen parça veya donanımların 50 nci maddenin dördüncü fıkrasında yer alan şartları karşıladığını belirten ve görevlendirilmiş teknik servis tarafından düzenlenen bir deney raporu sunar. İmalatçı, Onay Kuruluşuna her bir parça tipi için sadece bir başvuru yapabilir. Herhangi bir AB ülkesinin yetkili onay kuruluşu tarafından istenmesi halinde, izni vermiş olan Onay Kuruluşu, bu isteği izleyen bir ay içinde, ortak birgüvenli elektronik ilatişim sistemi aracılığıyla, istekte bulunan ülkenin onay kuruluşuna istenen izin belgesinin kopyasını ekleriyle birlikte gönderir. Bu kopya, güvenli elektronik dosya formatında da olabilir. (2) Başvuruda parça veya donanım imalatçısının bilgilari, parça veya donanımların tipi, tanıtım ve parça numaraları, araç imalatçısının adı, araç tipi ve varsa imalat yılı veya parça ya da donanımların takılacağı aracın tanıtılmasını sağlayan her türlü diğer bilgi yer alır. Onay Kuruluşu deney raporuna ve diğer bilgilare dayanarak söz konusu parça veya donanımların 50 nci maddenin dördüncü fıkrasında yer alan şartları karşıladığına kanaat getirdiğinde, bu maddenin dördüncü fıkrasına tabi olmak üzere bu parça veya donanımların piyasaya arz edilmesine ve hizmete girmesine izin verir. Onay Kuruluşu vakit geçirmeden imalatçıya bir belge düzenler. (3) İkinci fıkrada yer alanbelge için bir şablon ve numaralandırma sistemi belirlemek üzere uygulama mevzuatı 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık tarafından düzenlenir. (4) İmalatçı, izin belgesinindüzenlendiği koşulları etkilayen herhangi bir değişiklik olması halinde izni vermiş olan Onay Kuruluşunu vakit geçirmeden bilgilandirir. Onay Kuruluşu,iznin gözden geçirilmesinin veya yeniden düzenlenmesinin ya da ilave deneyler yapılmasının gerekip gerekmediğinEkarar verir. İmalatçı, parça veya donanımların izin belgesinin düzenlendiği koşullarda imal edilmesini ve imal edilmeye devam etmesini sağlamaktan sorumludur. (5) Onay Kuruluşu, herhangi birizin vermeden önce, imalatın uygunluğunun etkin bir biçimdEkontrol edilmesini sağlayan yeterli düzenleme ve prosedürlerin varlığını doğrular. Onay Kuruluşu, iznin verildiği koşulların artık karşılanmadığını tespit ederse,imalatçıdan parça veya donanımların yeniden uygun hale getirilmesi için gerekli tedbirleri almasını ister ve gerekirse izni geri çeker. (6) Onay Kuruluşu, kendisi ilaAB ülkelerinin onay kuruluşları arasında ikinci fıkrada belirtilan izin ila ilgili yaşanılan herhangi bir anlaşmazlığı Komisyona ilatmek üzere Ekonomi Bakanlığına sunar. Bakanlık, Komisyonun kendisiyle de danışarak oluşturduğu ve sorunun çözümü için önerdiği tedbirleri dikkate alır. (7) 50 nci maddenin ikinci fıkrasında yer alan liste hazırlanana kadar Onay Kuruluşu, aracın güvenliği veya çevresel performansı açısından temel nitelikteki sistemlerin doğru çalışmasını etkilayebilacek parça ve donanımlarla ilgili olarak kendi ulusal hükümlerini kullanabilir.
Araç sistem aksam veya ayrı teknik ünitelerin geri çağrılması
Madde 52– (1) AB tamaraç tip onayı almış olan bir imalatçı, bu Yönetmelik doğrultusunda onaylanmış olsun ya da olmasın, araca takılan bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin güvenlik, kamu sağlığı veya çevrEkoruması açısından ciddi bir risk teşkil etmesi nedeniyle ya da tip onayı mevzuatı uyarınca özel şartlara tabi olmayan bir parçanın güvenlik, kamu sağlığı veya çevrEkoruması açısından ciddi bir risk teşkil etmesi nedeniyle, piyasaya arz edilan, tescil edilan veya hizmete alma sorumluluğu imalatçıya ait olan araçları geri çağırmak zorunda kalırsa, bu imalatçı Bakanlığı derhal bilgilandirir. (2) AB tip onayı almış olan bir sistem, aksam veya ayrı teknik ünite imalatçısı, bu Yönetmelik doğrultusunda onaylanmış olsun ya da olmasın, güvenlik, çalışma güvenliği, kamu sağlığı veya çevrEkoruması açısından ciddi bir risk teşkil etmesi nedeniyle, piyasaya arz edilan veya hizmete alma sorumluluğu imalatçıya ait olan sistem, aksam veya ayrı teknik üniteleri geri çağırmak zorunda kalırsa, bu imalatçı Bakanlığı derhal bilgilandirir. (3) İmalatçı birinci ve ikincifıkralarda belirtilan ciddi riski ortadan kaldırmak için Bakanlığa çeşitli uygun çözüm yolları önerir. Bakanlık, önerilan çözüm yollarını vakit geçirmeden üye ülkelerin onay kuruluşlarına bildirmek üzere Ekonomi Bakanlığıaracılığıyla Komisyona bildirir. Onay kuruluşları, çözüm yollarının ilgili ülkelerde etkin bir biçimde uygulanmasını sağlar. (4) Bakanlık çözüm yollarınınyetersiz olduğunu ya da yeterince hızlı uygulanmadığını düşünürse, AB tiponayını veren onay kuruluşunu vakit geçirmeden bilgilandirir. AB tip onayını veren onay kuruluşu bunun üzerine imalatçıyı bilgilandirir. İmalatçı etkili düzeltici tedbirler önerip uygulamadığı takdirde, AB tip onayını veren onaykuruluşu AB tip onayının geri çekilmesi de dahil olmak üzere gerekli tüm koruyucu tedbirleri alır. AB tip onayı geri çekilirse, onayın geri çekilmesini izleyen bir ay içinde Onay Kuruluşu taahhütlü posta veya dengibir elektronik yöntem ila imalatçıyı, üye ülkelerin onay kuruluşlarını bilgilandirmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyonu bilgilandirir.
Kararların ve mevcut çözüm yollarının bildirilmesi
ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Uluslararası Mevzuat AB tip onayı için gereken BMAEk regülasyonları
ON DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Teknik Bilgilarin Sağlanması Kullanıcılar için bilgilar
Aksam veya ayrı teknik ünite imalatçıları için bilgilar
ON BEŞİNCİ BÖLÜM Araç Tamir ve Bakım Bilgilarine Erişim İmalatçıların yükümlülükleri
Madde 57– (1) İmalatçılar, hızlı olarak kolay erişilabilir ve standart bir format kullanılan web siteleri aracılılığıyla bağımsız operatörler için araç tamir ve bakım bilgilarine sınırsız erişim sağlarlar. Özellikle de, bu erişim, yetkili bayi ve tamircilare sağlanan bilgilarle ve tanınan erişim hakkıyla kıyaslandığında ayrımcılık içermeyen bir şekilde verilir. Bu yükümlülük, küçük seri olarak onaylanan araçlar için geçerli değildir. (2) Bakanlık, ortak bir standart benimseyinceyEkadar, birinci fıkrada belirtilan bilgilar, bağımsız operatörler tarafından makul bir çabayla işlenebilacek, tutarlı bir şekilde sunulur. İmalatçılar, ayrıca, eğitim malzemelerini de bağımsız operatörlerin ve yetkili bayi ve tamircilarin kullanımına sunarlar. (3) Birinci fıkrada belirtilan bilgilar, asgari olarak aşağıdaki hususları içerir: a) Anlaşılır bir araç tanıtım numarası. b) Servis ve bakım kayıtlarını ve servis planlarını içeren tamir kitapları. c) Teknik kılavuzlar ve teknik servis bültenleri. ç) Ölçümlere ilişkin asgari ve azami teorik değerler gibi bilgilar olacak şekilde; aksam ve arıza teşhis bilgilari. d) Kablo tesisat şemaları. e) İmalatçının özel kodları da dahil olmak üzere arıza teşhis sorun kodları. f) Araç tipi için geçerli yazılım, tanıtım vEkalibrasyon doğrulama numaraları. g) Şahsi aletler ve donanımlara ilişkin olan ve bunlar vasıtasıyla sağlanan bilgilar. ğ) Veri kayıt bilgilari ve iki yönlü izleme ve deney verilari. h) İş birimleri. (4) Herhangi bir araç imalatçısının dağıtım sistemi içindeki yetkili bayilari veya tamircilari, araç imalatçısının dağıtım sistemine mensup olmayan başka araçlar için tamir veya bakım hizmetlerini sağladıkları ölçüde bu Yönetmeliğin amaçları bakımından bağımsız operatörler olarak kabul edilir. (5) Bilgi sisteminin bakımınedeniyle zorunlu olmadıkça, araç tamir ve bakım bilgilari her zaman kullanıma açık olur. (6) OBD uyumlu değiştirme veyaservis parçalarının, arıza teşhis cihazlarının ve deney donanımının imalatı ve servisi için, imalatçılar tüm ilgili OBD ve araç tamir ve bakımbilgilarini ayrımcılık yapmadan her türlü ilgili aksam, arıza teşhis cihazı veya deney donanım imalatçısına veya tamircisine vermek zorundadır. (7) Alternatif yakıtla çalışan araçlara yönelik otomotiv donanımlarının tasarımı ve imalatı için, imalatçılar tüm ilgili alternatif yakıtla çalışan araç imalatçılarına, montajcılarına veya tamircilarine ayrımcı olmayan bir şekilde ilgili OBD vearaç tamir ve bakım bilgilarini sağlamak zorundadır. (8) İmalatçı, AB tip onayıbaşvurusunda bulunurken, Onay Kuruluşuna bu maddede belirtilan bilgilar bakımından bu Yönetmeliğe uygunluğu göstermek zorundadır. AB tip onayı başvurusu yapıldığında, bu bilgilar mevcut değilse ya da bu Yönetmeliğe veya bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuat ve uygulama mevzuatına uygun değilse, imalatçı tip onay tarihinden itibaren altı ay içinde söz konusu bilgilari sağlar. Onay Kuruluşuna sunulacak uygunluk kanıtını oluşturan araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgilarine erişim belgesi için şablon belirlemeküzere bir uygulama mevzuatı 73 üncü maddeye uygun olarak Bakanlık tarafından düzenlenir. (9) Bu uygunluk kanıtının sekizincifıkrada belirtilan süre içinde temin edilmemesi halinde, Onay Kuruluşu uygunluğun sağlanması için gerekli adımları atar. (10) İmalatçı, araç tamir ve bakım bilgilarinde daha sonra yaptığı değişiklikleri ve ilaveleri, bu değişiklik ve ilaveler yetkili tamircilare sağlandığı anda internet sitelerindEkullanıma sunmak zorundadır. (11) Herhangi bir araca ilişkin tamir ve bakım kayıtlarının araç imalatçısının merkezi veri tabanında veya imalatçı adına tutulduğu durumlarda, bağımsız tamircilar gerçekleştirmiş oldukları tamir ve bakımlara ilişkin bilgilari girebilmek için söz konusu kayıtlara ücretsiz olarak erişebilir. (12) Tamir ve bakım bilgilarine erişim ila ilgili şartların, özellikle de araç tamir ve bakım bilgilarinin sağlanma yöntemine ilişkin teknik şartların ayrıntılarını belirlemek için, 75 inci maddeye uygun olarak mevzuatı oluşturmak vEkabul etmek üzere Bakanlık yetkilidir.
Birden fazla tip onayı sahibine ilişkin yükümlülükler
Araç tamir ve bakım bilgilarine erişim ücretleri
Araç bilgilarine erişim alt komitesi
ON ALTINCI BÖLÜM Teknik Servislerin Görevlendirilmesi ve Bildirilmesi Teknik servislerle ilgili şartlar
Madde 61– (1) Onay Kuruluşu, 63 üncü madde uyarınca bir teknik servisi görevlendirmeden önce söz konusu teknik servisin bu maddenin iki ila dokuzuncu fıkralarındaki şartları yerine getirdiğinden emin olur. (2) 64 üncü maddenin birinci fıkrası saklı kalmak şartıyla, teknik servisler Türkiye’nin ulusal mevzuatına tabi olarak kurulur ve tüzel kişiliği haizdir. (3) Teknik servisler, değerlendirdikleri araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tasarım, imalat, tedarik veya bakım sürecinden bağımsız üçüncü taraflar olur. Değerlendirdiği, deney yaptığı veya muayene ettiği araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin tasarım, imalat, tedarik, montaj, kullanım veya bakımında görev alan bir ticaret birliğine ya da meslek federasyonuna mensup kuruluşların, bağımsızlıklarını ve herhangi bir çıkar çatışması bulunmadığını kanıtlamaları halinde bu fıkranın ilk cümlesinde belirtilan şartları yerine getirdiği kabul edilir. (4) Teknik servis, teknik servisin üst düzey yönetimi ve 63 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca görevlendirildikleri kategorilardeki faaliyetleri yerine getirmekten sorumlu olan personeli; değerlendirdikleri araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin tasarımcısı, imalatçısı, tedarikçisi veya bakım sorumlusu olamaz ya da bu faaliyetlerde bulunan tarafları temsil edemez. Bu şart, üçüncü fıkrada bahsedilan ve teknik servisin çalışması için gerekli olan değerlendirilmiş araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin kullanımını ya da bu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin kişisel amaçlarla kullanımını engellemez. Teknik servisler, bağlı ortaklıklarının veya alt yüklenicilarinin faaliyetlerinin görevlendirilmiş olduğu faaliyet kategorilarinin gizliliğini, nesnelliğini ve tarafsızlığını etkilamemesini sağlamak zorundadır. (5) Teknik servis ve personeli, servisin görevlendirildiği faaliyet kategorilarini en yüksek düzeyde mesleki etik anlayışıyla ve ilgili alanın gerektirdiği teknik yetkinlikle yerine getirmek zorundadır. Teknik servis ve personeli başta mali olmak üzere, kararlarını veya değerlendirme sonuçlarını etkilayebilacek, özellikle de bu faaliyetlerin sonuçlarıyla ilişkili çıkarları olan kişi veya gruplardan kaynaklanan her türlü baskı ve zorlamanın dışında kalır. (6) Teknik servis, aşağıdaki hususlarda sahip olduklarını Onay Kuruluşuna kanıtlayarak, 63 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca görevlendirildiği tüm faaliyet kategorilarini yerine getirebilir: a) Uygun becerilarin, spesifikteknik bilginin ve mesleki eğitimin yanı sıra görevi yerine getirmesi için yeterli ve uygun deneyime sahip olan personel. b) Görevlendirilmek istediğifaaliyet kategorilariyle ilgili olan prosedürleri, bu prosedürleri şeffaf ve tekrarlanabilir kılan tanımları. c) Görevlendirilmek istediğifaaliyet kategorilarinin yerine getirilmesine ilişkin, söz konusu araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitedeki teknolojinin karmaşıklık derecesini, imalat sürecinin ağırlığını ve seriliğini dikkate alan prosedürler. ç) Görevlendirilmek istediğifaaliyet kategorilariyle bağlantılı görevleri uygun şekilde yerine getirmek için gereken araçlara, tüm gerekli donanımlara ve tesislere erişim. Teknik servis ayrıca, 65 inci madde uyarınca kabul edilan mevzuatta belirlenen ve görevlendirildiği faaliyet kategorilari açısından ilgili olan standartlara uyduğunu kendisini görevlendiren Onay Kuruluşuna kanıtlar. (7) Teknik servisler, üst yönetimleri ve değerlendirme personeli tarafsızlığını garanti eder. Teknik servisler, üst yönetimleri ve değerlendirme personeli görevlendirildikleri faaliyet kategorilariyle ilgili olarak değerlendirmelerinin bağımsızlığını veya etik tutumlarını tehlikeye atabilacek hiçbir faaliyette bulunamaz. (8) Ulusal mevzuat uyarınca sorumluluk Onay Kuruluşu tarafından üstlenilmediği ya da Onay Kuruluşuuygunluk değerlendirmesinden doğrudan sorumlu olmadığı takdirde, teknik servisler faaliyetleriyle ilgili bir mali sorumluluk sigortası yaptırır. (9) Teknik servis personeli, bu Yönetmelik veya onu yürürlüğEkoyan ulusal mevzuatın herhangi bir hükmü kapsamındaki görevlerini yerine getirirken edindikleri tüm bilgilari, teknik servisi görevlendiren Onay Kuruluşu ila ilgili durumlar veya ulusal mevzuatuyarınca gereken haller dışında, mesleki gizlilik ilkesiylEkorumak zorunda olup; özel mülkiyet hakları korunur.
Teknik servislerin bağlı ortaklıkları ve alt sözleşme faaliyetleri
Teknik servislerin görevlendirilmesi
Madde 63– (1) Teknik servisler, uzmanlık alanlarına bağlı olarak aşağıdaki faaliyet kategorilarinden bir veya birkaç kategorinin kapsamında görevlendirilir. a) A kategorisi: Bu Yönetmelikte ve Ek II’de listelenen mevzuatta yer alan deneyleri kendi tesislerinde yapan teknik servisler, b) B kategorisi: BuYönetmelikte ve Ek II’de listelenen mevzuatta yer alan ve imalatçının ya da üçüncü bir tarafın tesislerinde yapılan deneylere nezaret eden teknik servisler, c) C kategorisi: İmalatınuygunluğunu kontrol etmek için imalatçının prosedürlerini düzenli olarak değerlendirip izleyen teknik servisler, ç) D kategorisi: İmalatınuygunluğunun gözetilmesi için deney veya denetimlere nezaret eden ya da bu deney ve denetimleri gerçekleştiren teknik servisler. (2) Onay Kuruluşu, birincifıkrada belirtilan faaliyetlerden biri veya birden fazlası için teknik servis olarak görevlendirilabilir. (3) 64 üncü madde uyarınca görevlendirilanler dışında, AB üyesi ülkeler dışındaki ülkelerde yerleşik teknik servisler 67 nci madde çerçevesinde görevlendirilabilir; ancak teknik servisin bu şekildEkabulü için Türkiye ve AB ila anlaşması bulunan sözkonusu üçüncü ülke arasında bunu öngören bir ikili anlaşma olur. Bu şart, 61 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca ulusal mevzuata tabi olarak kurulan bir teknik servisin yurtdışında bağlı ortaklıklar kurmasını engellemez, ancak bu bağlı ortaklıkların görevlendirilmiş teknik servisin doğrudan yönetim vEkontrolü altında olması gerekir.
İmalatçının kurum içi görevlendirilmiş teknik servisleri
Madde 64– (1) Bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuatta imalatçının kendi deneyine izin verilan teknik şartlar bakımından yalnızca A kategorisindeki faaliyetler için, bir imalatçının kurum içi görevlendirilmiş teknik servisi görevlendirilabilir. Bu teknik servis işletmenin ayrı ve bağımsız bir parçasını oluşturur ve değerlendirdiği araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tasarım, imalat, tedarik veya bakım sürecinde yer alamaz. (2) Kurum içi görevlendirilmiş teknik servis, aşağıdaki şartları karşılar: a) Onay Kuruluşu tarafındangörevlendirilmenin yanı sıra, 16/12/2011 tarihli ve 2011/2621 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğEkonulan Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin yedinci fıkrasına göreve 65 inci maddede bahsedilan standartlar ve prosedür doğrultusunda onaylanır. b) Kurum içi görevlendirilmiş teknik servisin ve personelinin organizasyonu açıkça tanımlanır, teknik servisin parçası olduğu kuruluş içindeki raporlama yöntemleri tarafsız olmalarını sağlar ve bu tarafsızlığı ilgili ulusal akreditasyon kuruluşuna kanıtlar. c) Kurum içi görevlendirilmiş teknik servis veya personeli, görevlendirildikleri faaliyet kategorilariyle ilgili olarak değerlendirmelerinin bağımsızlığını veya etik tutumlarını tehlikeye atabilacek hiçbir faaliyette bulunamaz. ç) Kurum içi görevlendirilmiş teknik servis, yalnızca parçası olduğu işletmeye hizmet verebilir. (3) Kurum içi görevlendirilmiş teknik servisin 67 nci madde çerçevesinde Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirilmesi gerekmez. Ancak, akreditasyonuyla ilgili bilgi,parçası olduğu işletme veya ulusal akreditasyon kuruluşu tarafından teknik servisi görevlendiren onay kuruluşunun talebi üzerine, ilgili onay kuruluşuna ilatilmek üzere Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirilir.
Teknik servislerin performans standartlarına ve değerlendirilmesine yönelik işlemler
Teknik servis faaliyetlerinin değerlendirilmesi
Madde 66– (1) Görevlendirme yapan Onay Kuruluşu, teknik servis olmak isteyen kurum/kuruluşun bu Yönetmelikteki ve bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuattaki şartlara uygunluk açısından değerlendirildiğini gösteren bir değerlendirme raporu düzenler. Bu raporda, bir akreditasyon kuruluşu tarafından verilan akreditasyon belgesi de bulunabilir. (2) Birinci fıkrada belirtilanraporun dayandığı değerlendirme, 65 inci madde uyarınca kabul edilan mevzuatta belirtilan hükümler doğrultusunda yapılır. Değerlendirme raporu en az üç yılda bir gözden geçirilir. (3) Değerlendirme raporu talepüzerine Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Komisyona ilatilir. Bu tür durumlarda ve değerlendirme bir ulusal akreditasyon kuruluşu tarafından düzenlenen ve teknik servisin bu Yönetmelikteki şartları karşıladığını onaylayan bir akreditasyon belgesine dayanmadığında, Onay Kuruluşu teknik servisinyetkinliğini gösteren, teknik servisin Onay Kuruluşu tarafından periyodikolarak izlenmesine yönelik düzenlemelerin bulunduğunu belirten ve teknik servisin bu Yönetmelikteki ve bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuattaki şartları yerine getirdiğini doğrulayan belgelere sahip olur. 63 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca teknik servis olarak görevlendirilmek isteyen onay kuruluşu, değerlendirilan faaliyetten bağımsız olan denetçilar tarafından yapılacak bir değerlendirmeyle uygun olduğunu belgeler. Bu denetçilar, değerlendirilan faaliyeti yürüten personelden ayrı yönetilmeleri şartıyla aynı organizasyona mensup olabilir. (4) Kurum içi görevlendirilmiş teknik servis, bu maddenin ilgili hükümlerini yerine getirir.
Bildirim işlemleri
Görevlendirmelerde yapılan değişiklikler
Teknik servislerin uzmanlığının sorgulandığı durumlar
Teknik servislerin çalışma yükümlülükleri
Madde 70– (1) Teknik servisler, görevlendirildikleri faaliyet kategorilarini Onay Kuruluşu adına ve bu Yönetmelikte ve Ek II’de listelenen mevzuatta belirtilan değerlendirmeve deney prosedürleri doğrultusunda gerçekleştirir. Teknik servisler, alternatif prosedürlere izin verilan durumlar dışında, onay veya denetimler için gereken deneyleri bu Yönetmelikte veya Ek II’de listelenen mevzuattanbirinde belirlenen şekildEkendilari yapar ya da bu deneylerin yapılmasına nezaret eder. Teknik servisler, Onay Kuruluşu tarafından görevlendirilmedikleri deney, değerlendirme veya denetimler yapamaz. (2) Teknik servisler her zaman; a) Onay Kuruluşunun, uygunlukdeğerlendirmesi sırasında uygun şekilde teknik servisi gözlemlemesine izin verir. b) 61 inci maddenin dokuzuncu fıkrası ve 71 inci maddenin hükümleri saklı kalmak şartıyla, faaliyet kategorilariyle ilgili olarak bu Yönetmeliğin kapsamına giren bilgilari talep üzerine Onay Kuruluşuna verir. (3) Bir teknik servis, bu Yönetmelikte belirlenen şartların bir imalatçı tarafından yerine getirilmemiş olduğunu tespit ederse, Onay Kuruluşundan bu imalatçı hakkında uygundüzeltici tedbirleri almasını talep eder ve söz konusu düzeltici tedbirler yeterli bir seviyede alınmadıkça tip onay belgesi düzenlenmemesi için Onay Kuruluşunu konu hakkında bilgilandirir. (4) Tip onay belgesi düzenlenmesinin ardından imalatın uygunluğu izlenirken, Onay Kuruluşu adına hareket eden bir teknik servis herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin artık bu Yönetmeliğe uygun olmadığını tespit ederse, bu durumu Onay Kuruluşuna bildirir. Onay Kuruluşu, 33 üncü maddede belirtilan uygun önlemleri alır.
Teknik servislerin bilgilandirme yükümlülükleri
ON YEDİNCİ BÖLÜM Uygulama Mevzuatı ve Diğer Mevzuat Uygulama mevzuatı
KomitEkararı
Eklerde yapılan değişiklik
Diğer mevzuat düzenlemesi
ON SEkİZİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler İdari yaptırım uygulanabilacek eylemler
Raporlama
Gelişmiş fren sistemleri konusunda gözden geçirme
Münferit araç onayları konusunda gözden geçirme
Ulusal tip onayı işlemleri ve düzenlemeler
Madde 80– (1) Komisyondan bahsedilan ilgili maddeler de dahil olmak üzere bu Yönetmeliğin uygulanması hakkında alt ve uygulama mevzuatı ila gerekli düzenlemeleri yapmaya, kabul etmeye ve uygulamaya Bakanlık yetkilidir. (2) Avrupa Birliğinde uygulaması kabul edilanEkadar AB tip onay belgesi yerine ülkemizde ulusal tip onay belgesi verilir. (3) Bakanlığın “AB” başlığıtaşımayacak olan ulusal tip onayı belgesi ve bu Yönetmeliğin hükümleri ila ilgili bilgilari Komisyona ve AB üyesi ülkelerin onay kuruluşlarına bildirmeve raporlama zorunluluğu yoktur. (4) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) İmal edildiği dönemde geçerli bir AT veya ulusal tip onayı kapsamı dâhilinde olmakla birlikte, ilgili mevzuatın zorunlu uygulaması nedeni ila söz konusu tip onayının geçerliliğini kaybetmesinden önce Türkiye’de ve/veya AB’detescil edilmemiş veya hizmete girmemiş olan araçların satışında ve tescilinde araçların uygunluk belgesi tarihleri dikkate alınır. Uygunluk belgesi tarihi, tip onayının geçerliliğini kaybetmesine neden olan mevzuattaki zorunlu uygulama tarihlerinden önce olan tam araçlar anılan uygulama tarihlerinden itibaren 24 ay içerisinde satılır ve tescil edilir, tamamlanmamış araçlar ise anılan uygulama tarihlerinden itibaren 30 ay içerisinde satılır ve temel aracın tip onay tarihinde geçerli olan hükümler çerçevesinde tamamlanarak bu süre zarfında tescil edilir. İlgili mevzuatta son tescil tarihi ila ilgili ayrı tarihler ve şartlar belirtilmişse tescil ila ilgili belirtilan söz konusu tarihler ve şartlar dikkate alınır. ( 5 ) (Değişik:RG- 30/12/2016- 29934) Bununla birlikte; dördüncü fıkrada belirtilan araçların satışına ve tesciline, 44 üncü madde dikkate alınarak da Onay Kuruluşu tarafından izin (seri sonu izni) verilabilir. Onay Kuruluşu; dördüncü fıkra yerine 44 üncümaddede belirtilan şartları uygulaması durumunda, anılan süreler de dikkate alınarak uygulama ila ilgili olarak imalatçıları bilgilandirir. (6) Ulusal tip onayıişlemlerinde bildirim yapılana kadar 67 nci maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanmaz. (7) Bu Yönetmeliğin yayımıtarihinden itibaren bu Yönetmeliğe uygun AB tip onayı belgesi ibraz edilan araçlar için ulusal tip onayı belgesi düzenlenmez. (Ek cümleler:RG- 30/12/2016- 29934) Ulusal araç tip onayı ila ilgili olarak26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal,Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin 22 nci maddesi uygulanır. Teknik servislerin ilgili mevzuatı kapsamındaki testleri ülke içinde gerçekleştirememesi durumunda, AB’deki onay kuruluşlarınca atanmış ve Bakanlığın uygun gördüğü teknik servislerce bu Yönetmelik, uygulama mevzuatı ve 82 nci maddede belirtilan Yönetmelikler kapsamında verilmiş test raporlarının imalatçının talebi halindEkullanılmasına Bakanlıkça izinverilir. Ayrıca, AB’de yayımlanan mevzuat ila Türkiye’de yayımlanan mevzuatınyürürlük tarihlerinin farklılık göstermesi veya Türkiye’de yürürlükte olanmevzuat için AB’de tip onayı belgesi düzenlenmemesi durumunda, AB onaykuruluşlarının teknik servisleri tarafından verilmiş mevcut test raporları geçerli kabul edilir. (8) Bakanlık, bu Yönetmeliğinyayımı tarihinden itibaren, söz konusu aracın bu Yönetmeliğe ve bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuata ve uygulama mevzuatına uygun olduğu durumlarda, imalatçının bu yönde bir talebi varsa, yeni bir araç tipi için AB tip onayı veya ulusal tip onayı vermeyi reddedemez veya yeni bir aracın tescilini, piyasaya arz edilmesini veya hizmete girmesini yasaklayamaz.
Performans özellikleri
Yürürlükten kaldırılan yönetmelikler
Madde 82– (1) Aşağıdaki yönetmelikler yürürlükten kaldırılmıştır: a) 23/12/2004 tarihli ve 25679 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT). b) 22/11/2002 tarihli ve 24944 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Frenleri ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (93/14/AT). c) 22/11/2002 tarihli ve 24944 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Sesli İkaz Cihazları ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (93/30/AT). ç) 14/11/2002 tarihli ve 24936 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Yetkisiz Kullanımını Önlemek Amacıyla Tasarlanmış Koruyucu Tertibatlar ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (93/33/AT). d) 22/11/2002 tarihli ve 24944 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Kütleleri ve Boyutları ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (93/93/AT). e) 22/11/2002 tarihli ve 24944 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Azamî Tasarım Hızı, Azamî Torku ve Azamî Net Motor Gücü ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (95/1/AT). f) 18/7/2003 tarihli ve 25172 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Bazı Aksam ve Özellikleri ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (97/24/AT). g) 17/11/2002 tarihli ve 24939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Hız Ölçerleri ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2000/7/AT). ğ) 21/12/2012 tarihli ve 28504 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Arka Tescil Plakasının Takılma Yeri ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2009/62/AT). h) 21/12/2012 tarihli ve 28504 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlara Aydınlatma ve Işıklı Sinyal Cihazlarının Yerleştirilmesi ila İlgiliTip Onayı Yönetmeliği (2009/67/AT). ı) 21/12/2012 tarihli ve 28504 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki Tekerlekli Motorlu Araçların Park Ayakları ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2009/78/AT). i) 21/12/2012 tarihli ve 28504 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki Tekerlekli Motorlu Araçların Yolcu El Tutamakları ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2009/79/AT). j) 21/12/2012 tarihli ve 28504 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Kumandaları, İkazları ve Göstergelerinin Tanıtımı ila İlgili TipOnayı Yönetmeliği (2009/80/AT). k) 21/12/2012 tarihli ve 28504 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçlar İçin Zorunlu İşaretlemeler ila İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2009/139/AT).
Geçiş hükümleri Geçici
Madde 1– (1) Bu Yönetmelik; araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelere (Değişik ibare:RG- 30/12/2016- 29934) 1/1/2018 tarihinden önce verilmiş olan AB tip onaylarını geçersiz kılmaz. (2) Aksi yönde hükümler bulunmadığı takdirde, 82 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilan yönetmelikler çerçevesinde araçlara, sistemlere, aksamlara veya ayrı teknik ünitelere verilan AB tip onayları, mevcut araç tipleri için Ek IV’te belirtilan tarihlerEkadar geçerli kalır. (3) Bu Yönetmeliğin istisnasıolarak L1e, L2e ve L6Ekategorilarindeki yeni araç tipleri veya bu araç tipleri için tasarlanan yeni sistemler, aksamlar ya da ayrı teknik üniteler, İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT) çerçevesinde (Değişik ibare:RG- 30/12/2016- 29934) 31/12/2018 tarihinEkadar tip onayı almaya devam eder. (4) Onay Kuruluşu, İki veya ÜçTekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT)’nde ve 82 nci maddenin birinci fıkrasında listelenen yönetmeliklerden herhangi biri uyarınca, birinci fıkrada yer alan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitelerin kapsam genişletmesine devam edebilir. Ancak bu onaylar, bu Yönetmelik kapsamında tam araç tip onayı almak için kullanılamaz. (5) İki veya Üç TekerlekliMotorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT)’nin istisnası olarak, Ek II (A)’da belirtildiği şekliyle çevre ve tahrik şartları konusunda buYönetmeliğe ve bu Yönetmelik uyarınca kabul edilan mevzuata uyan araçlara da (Değişik ibare:RG- 30/12/2016- 29934) 31/12/2017 tarihinEkadar tip onayı verilir. Bu durumda Bakanlık, onaylı tipe uygun olan araçların tescilini, piyasaya arz edilmesini ya da hizmete girmesini yasaklayamaz, kısıtlayamaz ve engelleyemez.
Yürürlük
Yürütme